KIRISH Mamlakatda bozor iqtisodiyoti rivojlanib borayotganligi sababli transport jarayonining samaradorligini oshirish transportni tashkillashtrishga yangi yondashuvlarni talab etadi. Bu yangi yo’nalish – transport logistikasining paydo bo’lishiga olib keladi.
Biz bu “Xalq istemoli mahsulotlarini yig’ish qayta ishlash va iste’molchilarga yetkazib berish logistikasi zanjirini ishlab chiqish” mavzusidagi kurs loyihasini ishlab chiqishda quyida ilova qilingan yuklarning transport tafsifini organib chiqamiz.
1-jadval
Kurs loyihasida upakovkalash va taralash materiallarini tanlash ; yuklarni saqlash omborxonalarini tanlash va ular maydonini hisoblash; transport vositasi turini tanlash; omborxonalar va istemolchilarni optimal biriktirish kabi ishlar o’rganib kerakli hisob-kitob ishlari bajariladi.
Katta tizimning ajralmas qismi sifatida transport, ya’ni logistika zanjiri, uni turli jihatlarda ko’rib chiqish zarurligiga olib keldi. Transport sharoitida zamonaviy tovarni yetkazib beruvchidan istemolchiga yetkazib berish bilan bir qatorda ko’plab ekspidetorlik, axborot va tranzaktsiyalar, yuklarni tashish, sug’urta, xafsizlik xizmatlari va boshqalar kiradi. Ushbu yondashuv transport xizmatlarining maqbul tanloviga hissa qoshadi, chunki transport sifati odatda transport xarajatlariga nisbatan umumiy xarajatlarga ta’sir qiladi.
Ishlab chiqarishning ixtisoslashuvi va hamkorlik nuqtai nazaridan transportni o’rganish alohida moddiy-texnik aloqalar sohasi bilan chegaralanmasligi munkin. Ushbu logistika tizimida - birlamchi yetkazib beruvchidan oxirgi foydalanuvchidan, oraliq bosqichlarni o’z ichiga olgan holda ko’rib chiqilishi kerak.
Logistikani rivojlantirish transport sohasidagi siyosat va ushbu tarmoqlarda faoliyat ko’rsatayotgan korxonalar faoliayatining tarkibiy o’zgarishlariga sezilarli ta’sir ko’rsatadi.
Yuklarni ma’lum muddatda yetkazib berishni talab qiladigan tarmoqlar ehtiyojlarini o’z vaqtida qondrish, temir yo’l tarmog’ida yuk poezdlarining qa’tiy jadvalga muvofiq harakatlanishini taminlash orqali amalga oshiriladi.
Logistika menejmenti nazariyasi va amaliyoti shaklana boshladi.chet elga keng tarqalgan marketing falsafasi edi. Tartib va ishlab chiqarish davrlarini qisqartirishga yangi logistika yondashuvlari mavjud. Ushbu bosqichda jismoniy taqsimotda umumiy xarajatlarning asosiy tushunchasini tushunish va shakllantrish keladi. Uning mazmuni quyidagicha: bu bilan tayyor mahsulotlarni tayyorlashda xarajatlarni tartibga solish munkin, toki mahsulot ishlab chiqaruvchilardan iste’molchiga o’tganda ularning umumiy darajasi kamayadi. Logistika yondashuvi dastlab aylantiruvchi sohada, tayyor mahsulotni saqlash va tashishni tashkil etish bosqichida o’z ifodasini topgan. Avval yuk va tushurish operatsiyalari bilan bog’liq bo’lgan transport va saqlash yagona iqtisodiy natija uchun yagona reja va yagona kelishilgan texnalogiyada ishlay boshlaydi. Boshqacha aytgandaa, transport va saqlash jarayonini tashkil etish vazifalari birgalikda hal qilinmoqda. Ushbu bosqich logistic boshqaruvning eng mukammal shakli bilan tafsiflanadi.boshqaruv tizimi talablarning kunlik o’zgarishlariga to’g’ridan-to’g’ri javob berish va mahsulot taqsimotidagi muvaffaqiyatsizlikka asoslangan. Mahsulotlarni fizik taqsimlashni optimallashtirish vazifalari ilgari hal etiladi. Misol uchun, jo’natishning chastotasi va hajmi optimallashtirilgan; omborlarning joylashishi va ishlashi; transport yo’nalishlari va jadvallar va boshqalar.