Lüğətə danışıq dilində ən çox işlənən 2500-dən çox Azərbaycan və Türk dillərində mənaca fərqli olan, qeyri ekvivalent sözlər seçilib daxil edilmişdir
Yüklə 0,58 Mb.
|
|
TEATİ – mübadilə; fikir teatsi – fikir mübadiləsi TEDAVI – müalicə; tedavı görmek – tibbi yardım almaq; tedavı ve dinlenme evi – sanatoriya TEDİRGİN: tedirgin etmek – narahat etmək TEFECİ – sələmçi, müamiləçi TEFSİR – izah, şərh TEĞMEN – leytenant TEHDİT(-di) – təhdid, qorxu, hədə; tehdit etmek – hədə qorxu gəlmək, qorxutmaq TEKEL – inhisar, monopoliya TELAFİ: telafi etmek – yerini doldurmaq, əvəzini vermək; telafisi imkansız – əvəz edilməz TELAKKİ: telakki etmek – hesab etmək, qəbul etmək, qiymətləndirmək TELEFERİK(-ği) – kanat yolu TELİF HAKKI – 1) müəlliflik hüququ; 2) qonorar TELSİZ – 1) radio; telsiz telgraf – radioteleqraf; 2) radioqrama TELSİZCİ – radist TEMDİT: temdit etmek – vaxtını uzatmaq, müddətini artırmaq, prolonqasiya etmək (müqavilənin, vekselin və s. vaxtını uzatmaq) TEMMUZ – iyul TEMRİN – təmrin, məşq TENCERE – qazan TENTÜRDİYOT(-tu) – yod, yod tinkturası TENZİLAT(-tı) – güzəşt; tenzilatlı satış – ucuzlaşdırılmış satış TEPKİ – reaksiya; tepkili – reaktiv; tepkili uçak – reaktiv təyyarə TEPMEK – 1) rədd etmək, imtina etmək; 2) şıllaq atmaq, təpik atmaq TEPSİ – məcməyi; tepsi kurmak – süfrə açmaq TERCİH – üstünlük; tercih etmek – üstün tutmaq TEREOTU(-nu) – şüyüd TERİM – termin TERMİNAL(-lı) – sonuncu stansiya TERTİBAT(-tı) – 1) ölçü; tertibat almak – ölçü götürmək; 2) qurğu, alət, mexanizm TESBİT(-ti) – möhkəmlətmə, qurma, bərkitmə TESTERE – mişar TESTERELEMEK – mişarlamaq TESVİYE – 1) hamarlama, düzəltmə; 2) nizama salma, qaydaya salma, həll etmə, yoluna qoyma TESVİYECİ – çilingər, cilalayıcı fəhlə TEŞHIR – 1) sərgiyə qoyma, nümayiş etdirmə, göstərmə; 2) rüsvay etmə, biabır etmə TEŞHIS – 1) tanıma, ayırdetmə, müəyyən etmə; 2) diaqnoz (tibbi) TEŞVİK(-ki) – 1) həvəsləndirmə, şirnikləndirmə, təşviq etmə; 2) təhrik etmə, sövq etmə TEVDİ: tevdi etmek – təqdim etmək, vermək TEVKİF – həbs, tutma; tevkif müzekkeresi – həbs haqqında order TEYİT(-di) – təsdiq TEYP(-bi) – maqnitofon TEYZE – xala; teyze kızı – xalaqızı TEZ I – 1) dissertasiya; tezi müdafaa etmek – dissertasiya müdafiə etmək; 2) fikir, müddəa, tezis; tezlere dayanmak – müddəalara əsaslanmaq TEZ II – tez, cəld TEZKERE – sənəd, arayış, vəsiqə; av tezkeresi – ovçuluq vəsiqəsi; hasta tezkeresi – xəstəlik kağızı, bülleten TIKNAZ – dolğun və alçaq boylu TIMARHANE – dəlixana TIPKI – tamamilə oxşar, eyni TIRPAN – dəryaz, kərənti TIRAŞ TAKİMİ – üz qırxan alət TİKSİNÇ(-ci) – iyrənc, çirkin TİPİ – boran, tufan, çovğun TİRBUŞON – probkaaçan, ştopor TİTREKKAVAK(-ğı) – ağcaqovaq TİTİZ – 1) vasvası, xırdaçı, öcəşkən; 2) tələbkar, prinsipial, ciddi TOKAT(-dı) – sillə, şapalaq TOMRUK(-ğu) – tir, şalban TOPLAM – cəm, nəticə, yekun TOPLULUK(-ğu) – 1) birlik, cəmiyyət, assosiasiya; 2) kollektiv, qrup TOPLUM – cəmiyyət; toplumsal – ictimai TORUN – nəvə TOY – dovdaq (zoologiya) TÖREN – təntənə, şadlıq, şənlik, mərasim; açılış töreni – açılış mərasimi; düğün töreni – toy şənliyi; tören yapmak – şadlıq etmək TÖRENLİ – təntənəli, təmtəraqlı, dəbdəbəli TRAFİK(-ği) – yol hərəkəti TRAMPET(-ti) – baraban, təbil; trampet çalmak – təbil çalmaq TREN – qatar TRENÇKOT(-tu) – plaş, yağmurluq TROMPET(-ti) – truba (musiqi aləti), kərənay TUGAY – briqada TUĞLA – kərpic; tuğla harmanı – kərpic zavodu TUHAF – 1) qəribə, təəccüblü; tuhaf hikayeler – məzəli əhvalatlar; 2) gülməli, məzəli TUHAFİYE – 1) qalantereya; 2) xırdavat dükanı TULUM – 1) kombinizon; 2) tuluq; 3) tübik TULUMBA – nasos; yangın tulumbası – yanğın nasosu TURBA – torf TURFANDA – novbar (meyvə, tərəvəz) TURİSTİK ÜS – turist bazası TURNUVA – turnir; satranç turnuvası – şahmat turniri TURTA – tort TURUNCU – narıncı TURUNÇGİLLER – sitrus bitkiləri TUŞ –1) klaviş; 2) tuşe (idman) TUTAM – 1) dəstə, çəngə, tutam; 2) bir çimdik; bir tutam tuz – bir çimdik duz TUTANAK(-ği) – 1) protokol; 2) akt TUTAR – 1) cəm, yekun, nəticə; 2) epilepsiya (tibb) TUTKAL – yapışqan TUTUCU – 1) konservator; 2) konservativ TUTUM – 1) qənaət, qənaətcillik; 2) rəftar, davranış; bu adamın tutumunu beğenmiyorum – bu adamın davranışını bəyənmirəm TUTUŞMAK – 1) alışmaq, yanmaq, alovlanmaq; 2) qoşulmaq, qarışmaq, girişmək; tartışmaya tutuşmak – münaqişəyə qoşulmaq TUVAL – yağlı boyalarla çəkilmiş şəkil TUZAK(-ğı) – tələ TÜKETİCİ – 1) istehlakçı; 2) alıcı, müştəri TÜKETİM – işlətmə, istifadə, istehlak; özel tüketim – şəxsi istifadə TÜKÜRÜK(-ğü) – tüpürcək TÜMEN – diviziya; tümen komutanı – diviziya komandiri TÜMÖR – şiş (tibb) TÜP(-bü) – 1) kolba, şüşə; 2) tübik, ampula TÜR – növ, çeşid TÜRKÜ – xalq mahnısı; türkü cağırmak – mahnı oxumaq TÜRLÜ – 1) növ, çeşid; 2) müxtəlif, cürbəcür, növbənöv; türlü düşünceler – müxtəlif fikirlər; türlü yemekler – cürbəcür yeməklər TÜY – tük, lələk, pərqu; tüy atmak – tük tökmək TÜZEL: tüzel kişi – hüquqi şəxs TÜZÜK(-ğü) – nizamnamə, əsasnamə U
UFAK – balaca, xırda, kiçik; ufak ev – balaca ev; ufak kardeşim – kiçik qardaşım; ufak para – xırda pul UĞRAŞMAK – 1) məşğul olmaq, çox işləmək; 2) əleyhinə olmaq; bu adam benimle ne diye uğraşıp durur? – bu adam nəyə görə mənim əleyhimə olur? UĞURLAMAK – ötürmək, yola salmaq ULAŞIM – rabitə, əlaqə, kommunikasiya, kontakt; iki şehir arasında ulaşım kesildi – iki şəhər arasında əlaqə kəsildi ULAŞMAK – 1) çatmaq, yetişmək, gəlmək; mektup yerine ulaştı – məktub yerinə çatdı; 2) nail olmaq, müvəffəq olmaq; 3) kifayət etmək, çatmaq; bu ip karşı tarafa ulaşmıyor – bu ip o biri tərəfə çatmır ULAŞTIRMA – çatdırma, daşıma ULAŞTIRMAK – çatdırmaq, vermək, yetirmək; zafere ulaştırmak – qələbəyə çatdırmaq ULUS – millət, ulus ULUSAL – milli; ulusal bayram – milli bayram; ulusal giysiler – milli geyimlər ULUSLARARASI – beynəlxalq, beynəlmiləl; uluslararası ilişkiler – beynəlxalq əlaqələr UNVAN – 1) titul, rütbə, ad; dünya şampiyonu unvanı – dünya çempionu adı; 2) ünvan US – şüur, dərrakə, ağıl USLU – 1) ağıllı, kamallı; 2) dinc, sakit, üzüyola USTURA – ülgüc UŞAK(-ğı) – qulluqçu, xidmətçi, nökər; uşak tutmak – nökər tutmaq UTANÇ(-cı) – xəcalət, həya; utanç duydu – xəcalət çəkdi UYARI – xəbərdar etmək, yada salma UYARINCA – uyğun olaraq, müvafiq olaraq UYARMAK – xəbərdar etmək, diqqətini cəlb etmək UYDU – peyk; yapma uydu – süni peyk UYGAR – mədəni, sivilizasiyalı UYGARLIK(-ğı) – mədəniyyət, sivilizasiya; batı uygarlığı – qərb mədəniyyəti UYGULAMAK – 1) tətbiq etmək, həyata keçirmək; 2) uzaqlaşdırmaq, uyğunlaşdırmaq UYRUK(-ğu) – vətəndaş UYRUKLUK(-ğu) – vətəndaşlıq UYSAL – itaətkar, üzüyola UYUKLAMAK – mürgüləmək UYUM – uyğunluq, harmoniya UYUŞKAN – yumşaqxasiyyət, sözəbaxan UYUŞTURUCU – narkotik UYUTMAK – 1) yuxuya vermək, yatızdırmaq; 2) azaltmaq, sakitləşdirmək (ağrını dərdi və s.) UZAKDOĞU – Uzaq şərq UZAY – kosmos; uzay araştırmaları – kosmik tədqiqatlar UZGÖRÜR – uzaqgörən UZMAN – mütəxəssis; tarım uzmanı – aqronom Ü
ÜCRETLİ – maaşlı, məvacibli; yüksek ücretli – yüksək maaşlı ÜÇBOYUTLU – üç ölçülü ÜÇGEN – 1) üçbucaq; 2) üçbucaqlı ÜLKÜ – ideal ÜLSER – yara, xora; mide ülseri – mədə xorası ÜN – şan, şöhrət; ün almak – şöhrət qazanmaq ÜNLÜ – məşhur, tanınmış, görkəmli; ünlü bir sinir doktoru – görkəmli nevropatoloq ÜREM – 1) artım, çoxalma; 2) faiz; düz ürem – adi faiz ÜRETİCİ – istehsalçı, istehsal edən ÜRETİM – 1) məhsul, hasilat, hazır məmulat; tarım üretimi – kənd təsərrüfatı məhsulu; 2) istehsal, istehsal etmə, hasil etmə; üretim araçları – istehsal vasitələri ÜRETMEK – istehsal etmək, hazırlamaq, hasil etmək ÜRÜN – məhsul, hasilat; ürün fazlası – məhsul bolluğu ÜS(üssü) – baza; hava üssü – aviabaza ÜSLENMEK – yerləşmək, bazaları yerləşdirmək ÜSTEĞMEN – baş leytenant ÜŞENMEK – tənbəllik etmək ÜŞÜŞMEK – yürüşüb toplaşmaq, axışıb gəlmək ÜVEZ – üvəz, quş armudu ÜYE – 1) üzv (cəmiyyətin, partiyanın, dərnəyin və s.); aile üyeleri – ailə üzvləri; 2) üzv (anatomiya), əza ÜYELİK(-ği) – üzvlük; ortak pazar üyeliği – ümumi bazar üzvülüyü V
VALİZ – sakvoyaj, kiçik çamadan, yol çantası VANTUZ: vantuz çekmek – banka qoymaq VAPUR – paroxod VARDİYA – növbə, iş növbəsi; vardiya subayı – növbətçi zabit VARIŞ – 1) gəlmə, gəlib çıxma, çatma, finiş; varış hattı – finiş xətti; 2) fəhm, fərasət VARIŞLI – fərasətli, fəhmli VARMAK – 1) gəlib çıxmaq, varid olmaq, çatmaq, yetişmək; iş buna kadar varmadı – iş o yerə çatmadı VARSAYIM – fərziyyə, güman VARSAYMAK – güman etmək, zənn etmək, fərz etmək VARYOS – gürz, ağır çəkic VATMAN – vaqonsürən VAZİSTAS – nəfəslik VECİBE – 1) öhdəçilik; 2) vəzifə, borc VEKALET(-ti) – ixtiyar, səlahiyyət, vəkalət, hüquq VEKİL – 1) nümayəndə, vəkil, müvəkkil; millet vekili – deputat; 2) müavin; komutan vekili – komandirin müavini VERECEK(-ği) – borc; verecekli – borclu VERESİYE – kreditlə, nisyə VEREV(ine) – çəp, çəpinə VERİM – məhsuldarlıq VERİMLİ – məhsuldar, bərəkətli, münbit; verimli bir tarla – məhsuldar tarla VERNİ, VERNİK(-ği) – lak çəkmə, laklama VERNİKLEME – lak çəkmə, laklama VESAYET(-ti) – 1) qəyyumluq, himayə; idari vesayet – dövlət himayəsi; 2) vəsiyyət VESİLE – 1) bəhanə; 2) fürsət VESTİYER – qarderob, soyunma yeri VEZNE – 1) kassa, xəzinə; 2) tərəzi, qapan VİNÇ(-ci) – qaldırıcı kran, bucurqad; elektrik vinçi – elektrik kranı VİRAJ – viraj, döngə; keskin viraj – sərt döngə VİTES – sürət, tezlik; ağır vites – kiçik sürət; vitesi değiştirmek – sürəti dəyişmək VİYOLON – skripka VİYOLONİST(-ti) – skripkaçı, skripka çalan VİZON – 1) su samuru; 2) su samuru xəzi VURDUMDUYMAZ – laqeyd, hissiz, etinasız VURKUNCU – möhtəkir, alverçi Y
YABANGÜLÜ(-nü) – itburnu çiçəyi YADSİMAK – inkar etmək, danmaq YAFTA – etiket, yarlık YAĞMURLUK(-ğu) – plaş, yağmurluq, bürüncək YAHNİ – yəhni (qızardılmış soğanla hazırlanmış ət yeməyi) YAKACAK(-ğı) – yanacaq YAKINMAK – şikayətlənmək, gileylənmək YAKIT(-tı) – yanacaq; akar yakıt – duru yanacaq YAKLAŞIK – təxmini; yaklaşık olarak – təxmini olaraq YAKLAŞMAK – yaxınlaşmaq YAKMAK – yandırmaq, alışdırmaq; ocağı yakmak – ocağı yandırmaq YALDIZ – 1) qızıl suyu, zər; 2) zahiri bəzək YALI – 1) çimərlik, sahil; 2) yay evi, villa (dənizin, çayın sahilində) YALPA – yırğalanma, valaylama; gemi yalpa vuruyordu – gəmi yırğalanırdı YAMUK(-ğu) – trapesiya; dik yamuk – düzbucaqlı trapesiya YAN SOKAK – döngə YANARDAĞ(-ğı) – yanardağ, vulkan YANGI – iltihab; boğaz yangısı – boğaz iltihabı YANKESİCİ – oğru, cibgir YANKI – əks-səda, reaksiya YAPI – 1) bina, tikili, qurğu; istihsal yapıları – istehsal binaları; 2) tikinti, inşaat, qurma; yapı işleri – tikinti işləri; 3) quruluş, struktur; dilin yapısı – dilin quruluşu YAPICI – 1) quran, yaradan, inşaatçı; 2) əməli, konstruktiv; yapıcı teklif – əməli təklif YAPILIŞ – quruluş, konstruksiya YAPIM – qurma, yaratma, istehsal; yapma boyaların yapımı – süni boyaların istehsalı YAPIT(-tı) – iş, əsər YAPMA – 1) yaratma, tikmə, qurma; 2) təmir etmə, düzəltmə; 3) hazırlama; 4) süni, saxta, qəlp YAPMACIKSIZ – təbii YAPMAK – 1) etmək, yaratmaq, tikmək, qurmaq, düzəltmək, hazırlamaq; bir seyahat yapmak – səyahət etmək; 2) səbəb olmaq, doğurmaq YARBAY – podpolkovnik YARGI – mülahizə, mühakimə, fikir, rəy YARGIÇ(-cı) – hakim; askeri adliye yargıçı – hərbi hakim YARGILAMAK – mühakimə etmək YARIİLETKENLER – yarımkeçiricilər YARIÇAP(-pı) – radius YARIMCA – parabaş, miqren YARIN – sabahkı gün, sabah; yarından tezi yok – sabahdan tez olmayacaq YASA – qanun; yasalı – qanuni YASAK(-ğı) – 1) qadağa, yasaq; yasak koymak – qadağa qoymaq; 2) qadağan edilmiş, yasaq olunmuş YASALAŞMAK – qanuniləşmək, qüvvəyə minmək YAŞANTI – həyat; kişisel yaşantı – şəxsi həyat YAŞARLIK(-ğı) – həyat qabiliyyəti YAT(-tı) – yaxta YATAK: yatak çarşafı – mələfə YATAY – üfüqi YATILI: yatılı okul – internat məktəb, pansion YATIRIM – kapital qoyuluşu, investisiya YAVRU – uşaq, uşaqcığaz, bala; kedi yavrusu – pişik balası; yavru çıkarmak – cücə çıxartmaq YAYA – 1) piyada (adam); yaya geçidi – piyadalar üçün keçid; 2) piyada, ayaqla; yaya gitmek – piyada getmək YAYGARA – qışqırıq YAYIM – 1) nəşr; 2) ötürmə, yayma, translyasiya YAYIN – 1) veriliş; 2) nəşr, nəşr etmə YAYINLAMAK – 1) nəşr etmək; 2) translyasiya etmək, vermək YAZ – yay YAZAR – yazıçı, müəllif; dram yazarı – dramaturq YEDEK(-ği) – ehtiyat; yedek anahtar – ehtiyat açar YEĞEN – qardaş oğlu, bacı oğlu, qardaş qızı, bacı qızı YELEK(-ği) – jilet; cancurtaran yeleki – xilasedici jilet YELKOVAN – dəqiqə əqrəbi (saatda) YELPAZE – yelpik YELTENİŞ – təşəbbüs YELTENMEK – cəhd etmək, səy etmək, çalışmaq YEMİN – and; yemini basmak – and içmək YEMİŞ – meyvə, bar-bəhər, mer-meyvə; yemiş tabağı – meyvə qabı YENGEÇ(-ci) – 1) yengəc (zoologiya); 2) xərçəng bürcü (astronomiya) YENİLGİ – məğlubiyyət; yenilgiye uğramak – məğlubiyyətə uğramaq YENİLMEK – məğlub olmaq, uduzmaq YENİR, YENİLİR – yeməli YENMEK – 1) məğlub etmək, qalib gəlmək, udmaq; 2) aradan qaldırmaq, qabağını almaq, öhdəsindən gəlmək; güçlükleri ve mahrumiyetleri yenmek – çətinlikləri və məhrumiyyətləri aradan qaldırmaq YERMEK – töhmət etmək, məzəmmət etmək, danlamaq YERMELİ – alçaldıcı, hörmətdən salan; yermeli fıkra – felyeton YERUCU – qütb YERYUVARLAĞI(-nı) – Yer kürəsi YETENEK(-ği) – qabiliyyət YETERLİK(-ği) – 1) bacarıq, səriştə, qabiliyyət; 2) səlahiyyət YETİNMEK – kifayətlənmək, qane olmaq; bununla yetinmiyerek – bununla kifayətlənməyərək YETİŞMEN – stajer YETKİ – ixtiyar, səlahiyyət, hüquq; yetkisini kullanmak – öz səlahiyyətindən istifadə etmək YETKİLİ – səlahiyyətli, hüquqlu; yetkili bir şahıs – səlahiyyətli şəxs YIKAMAK – yumaq YILDIRMAK – qorxutmaq, hədələmək YILMAK – qorxmaq, çəkinmək YIPRANMAK – 1) köhnəlmək, dağılmaq; 2) taqətdən düşmək, əldən düşmək YOĞUN – sıx, qatı YOĞUNLUK(-ğu) – sıxlıq; nüfus yoğunluku – əhalinin sıxlığı YORUM – icmal, şərh, izah; yorumdan kaçınmak – şərh eləməkdən boyun qaçırmaq YORUMCU – şərhçi, icmalçı; radyo yorumcusu – radio şərhçisi YORUMLAMAK – kommentari vermək, izah etmək, şərh etmək YÖNETEM – üsul, metod YÖNETİM – idarə, rəhbərlik, başçılıq; planlı yönetim – planlı idarə YÖNETMEK – idarə etmək, rəhbərlik etmək YÖNETMELİK(-ği) – təlimat, göstəriş YÖNETMEN – 1) rəhbər, başçı, direktor; 2) quruluşçu, tərtibatçı YÖRE – eniş, yamac, ətraf, şəhər kənarı, civar YÖRESEL – yerli; yöresel saatle – yeri vaxtla YÖRÜNGE – orbit YUFKA – 1) yuxa; yufka acmak – yuxa yaymaq; 2) nazik, zərif, yuxa; yufka yürekli – ürəyiyuxa YUNUSBALIĞI(-nı) – delfin YÜKÜM – vəzifə, borc YÜRÜRLÜK(-gü) – qüvvədə olmaq (qanun və s.); kanun yürürlükte – qanun qüvvədədir YÜZBAŞI(-yı) – kapitan, rotmistr YÜZDE – faiz; yüzde kırk – qırx faiz YÜZEY – səth; yüzey gerilimi – səthi gərilmə YÜZEYSEL – səthi; yüzeysel muamele – səthi münasibət YÜZÖLÇÜMÜ(-nü), YÜZÖLÇE – sahə; ülkenin yüzölçümü nedir? – ölkənin sahəsi nə qədərdir? Z
ZAMİR – əvəzlik (qrammatika) ZAMK(-kı) – yapışqan ZATÜRREE – sətəlcəm (tibb) ZAYİAT(-tı) – itkilər, tələfat; zayiat vermek – itkilər vermək ZEKİ – ağıllı, şüurlu, zəkalı ZERDEVA – dələ ZIMPARA sumbata; zımpara bezi – sumbata bəzi ZIPLAMAK – hoppanmaq, tullanmaq ZIVANA: zıvanadan çıkmak – hövsələdən çıxmaq, özündən çıxarmaq ZİFİRİ: zifiri karanlık – zülmət ZİFOS – palçıq, çirkab; zifos atmak – biabır etmək, şər atmaq ZİL – 1) zəng; zile basmak – zəng çalmaq; 2) sinc; zili çalmak – sinc çalmaq ZİRAAT(-ti) – əkinçilik, kənd təsərrüfatı ZORBA – zülm edən, əziyyət verən ZORBALIK(-ğı) – zülm, əziyyət ZORLUK(-ğu) – çətinlik; bu işin zorluğu var – bu işin çətinliyi var ZORUNLU – məcburi, zəruri; zorunlu kılmak – məcbur etmək ZORUNLUK(-ğu) – məcburiyyət, zərurət ZÜPPE – şıq geyinən, modabaz Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|