M a g I s t r a t u r a m ə r k ə z I Əlyazma hüququnda Şükürov Mübariz Yaqub oğlu «Bİznes infrastrukturunun iNKİŞafinin təŞKİlati İQTİsadi mexaniZMİ»
Yüklə 1,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
SYX ";
12. "AR.da kommunal xidmətlər sahəsinin (istilik və elektrik enerjisi, qaz və su) inkişafına aid SYX ". Təsdiq olunan strateji yol xəritələrində nəzərdə tutulan fəaliyyətlərlə əlaqədar qiymətləndirmə və komunikasiya tədbirlərini, monitirinqi Kommunikasiya Mərkəzi və İqtisadi İslahatların Təhlili reallaşdırır. AR. Prezidenti tərəfindən 2016-cı il 26 may tarixində "Vergi Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında" və "Dövlət rüsumu haqqında" Qanunda dəyişiklik edilməsi barədə AR.nın Qanunlarını imzalanmışdır. Dəyişikliklərə əsasən dəmir yolu ilə nəql edilən yüklər Azərbaycan ərazisindəki son dəmiryolu stansiyasında xarici dövlətlərin yük avtomobillərinə, qoşqulu və yarımqoşqulu avtonəqliyyat vasitələrinə aşırılaraq ən yaxın gömrük sərhəd buraxılış məntəqəsindən keçirilməklə digər dövlətə daşındıqda və əksinə iyunun 1-dən 3 il müddətində yol vergisi və dövlət rüsumundan azad edilmişdir. AR. Prezidenti tərəfindən 1 iyun 2016-cı il tarixində "AR.nın Vergi Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında", "AR.nın Miqrasiya Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında", "Sosial sığorta haqqında" AR.nın Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə" və"Gömrük tarifi haqqında" AR.nın Qanununda dəyişikliklər edilməsi barədə" Qanun imzalanmışdır. Ölkədə qeyri-neft sektorunun davamlı inkişafının təmin edilməsi, sahibkarlığın dəstəklənməsi, müasir texnologiyalara əsaslanan rəqabətqabiliyyətli sənaye istehsalının təşkili sahəsində fəaliyyət göstərən sahibkarlara güzəştlərin tətbiqi, onların inzibati yükünün
59 azaldılması, bu sahənin inkişafının stimullaşdırılmasına dövlət dəstəyini göstərilməsi qanunların qəbul olunmasının əsas məqsədi olaraq çıxış etmişdir. Konkret olaraq, bu dəyişikliklər Qaradağ Sənaye Parkında gəmiqayırma fəaliyyətinin təşkilinə dövlət tərəfindən verilən böyük islahat dəstəyi kimi qəbul edilə bilər. Beləliklə, Qaradağ Sənaye Parkının ilk rezidenti statusu almış "Bakı Gəmiqayırma Zavodu" MMC-nin fəaliyyətinə hərtərəfli şərait yaradılmışdır [15]. AR. Prezidenti 4 avqust 2016-cı ildə "2016-cı ildə vergi sahəsində aparılacaq islahatların istiqamətləri"nin təsdiq edilməsi və vergi inzibatçılığının təkmiləşdirilməsi haqqında sərəncam imzalamışdır. Sərəncam vergi orqanları ilə vergi ödəyiciləriylə arasındakı şəffaflığın və qarşılıqlı etimadın daha da çoxaldılması, ölkə iqtisadiyyatın davamlı inkişaf tempinə müvafiq olaraq real vergi potensialın müəyyən olunması və sahibkarlara əlverişli şəraitin qurulması üçün vergi sistemində olan islahatların uğurla davam etdirilməsini və vergi inzibatçılığının daha təkmilləşdirilməsini təmin edəcəkdir. Vergi ödəyiciləri və vergi orqanları arasındakı birbaşa təmasın aşağı salınması məqsədilə elektron auditin tətbiq dairəsi genişlənəcək, Vergilər Nazirliyi Çağrı Mərkəzində son illər beynəlxalq təcrübədə çox tətbiq edilən "Outbound Call Centre" (geriyə - müştəriyə zəng edilmə xidməti) funksiyası tətbiq olunacaqdır. AR. Prezidenti 9 Noyabr, 2016-cı il tarixində Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Yüksək Texnologiyalar Parkının yaradılması haqqında Sərəncam imzalayıb. Adıçəkilən parkda həyata keçirilən tədqiqatların nəticələrinin istehsal və xidmət sahələrində tətbiqi üçün lazım olan infrastruktur və maddi-texniki bazanın yaradılması planlaşdırılmaqdadır. Yaradılan yüksək texnologiyalar parkı innovasiya məhsullarının və yüksək texnologiyaların işlənilməsi, hazırlanılması və ya təkmilləşdirilməsi məqsədiylə təcrübə-konstruktor və eləcə də elmi tədqiqatlar işlərinin aparılmasına töhfə verəcək. Bu sahədə səlahiyyətli orqan olan AMEA parkın ərazisində sahibkarlıq fəaliyyətinin səmərəliliyini təmin etmək üçün digər xidmətlərin göstərilməsini də təmin edəcək. Qanunda nəzərdə tutulan dəyişikliklərin həyata keçirilməsi ölkədə biznes mühitinin əlverişliliyi, optimal vergi dərəcələrinin tətbiqi, tranzit yük daşınma sahəsində bəzi yeniliklər
60 baxımından da faydalı olacaq. Dəyişiklik həm avtomobil, həm də gəmi ilə tranzit yükdaşımalarının həcminin, eyni zamanda sahibkarlar üçün gəlirlərin atması deməkdir [15]. AR. Prezidentinin 2016-cı il 24 noyabr tarixli fərmanı əsasında "Elektron ipoteka" sistemi barədə əsasnamə təsdiq edilmişdir. Elektron sistem "Elektron hökumət portalı"da qurulur və ona inteqrasiya olunur. Elektron sistemin tətbiq edilməsinin məqsədi ipoteka kredıtlərinə çıxış imkanlarını sadələşdirilməsi, ipoteka krediti almaq istəyənlər üçün bərabər şəraitin yaradılması, müraciətlərə baxılması zamanı şəffaflıq və operativliyin təmin olunması, eləcə də informasiya- kommunikasiya texnologiyalarının verdiyi imkanlardan faydalanaraq tələb edilən sənədləri həqiqi vaxt rejimində əldə etmək, sərf edilən vaxta və xərclərə qənaət edilməsinə, göstərilən xidmətlərin keyfiyyət və səmərəliliyinin qaldırılmasına nail olmaqdan ibarətdir. İnvestisiya fəaliyyətinin genişləndirilməsi, biznes mühitinin inkişaf etdirilməsi, sənaye istehsalının artırılması və "AR.da sənayenin inkişafına aid 2015-2020-ci illər üçün Dövlət Proqramı"nın həyata keçirilməsi üzrə Tədbirlər Planınına uyğun olaraq investisiyaların təşviqi ilə bağlı mexanizmin təkmilləşdirilməsi məqsədilə AR Prezidentinin 2016-cı il 18 yanvar tarixli "İnvestisiyaların təşviqi ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında" fərmanı əsasında "investisiya təşviqi sənədi"nin verilməsi qaydaları təsdiqlənib. İnvestisiya təşviqi sənədi - sahibkarlara “AR.nın Vergi Məcəlləsində və "Gömrük tarifi haqqında” Qanununda müəyyən edilmiş güzəştləri əldə etməyə əsas verən sənəddir. Gömrük tarifi haqqında" Qanunda müəyyən edilmiş güzəşt idxal olunan texnika, qurğuların və texnoloji avadanlıqların gömrük rüsumundan azad olunmasını nəzərdə tutur. Vergi Məcəlləsində müəyyən edilmiş güzəştlər hüquqi şəxslərin mənfəət vergisinin və (və ya) fiziki şəxslərin gəlir vergisinin 50% güzəştlə ödənilməsi; hüquqi şəxslərin və fərdi sahibkarların əmlak və torpaq vergisindən azad olunması; texnoloji avadanlıqların, texnika və qurğuların idxalda ƏDV-dən azad olunması ilə əlaqədardır. Təsdiqedici sənədi almaq üçün sahibkar "Lisenziyalar və icazələr haqqında" AR Qanunununa uyğun olaraq, AR.nın
61 İqtisadiyyat Nazirliyinə ərizə ilə müraciət etməsi nəzərdə tutulur. Habelə, ölkədə dayanıqlı iqtisadi inkişafın təmin edilməsinin əsas şərtlərindən biri olaraq qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsi üçün AR ərazisində yaradılmış qeyri-neft məhsullarının növünən, habelə, ixrac edilən həmin məhsulların dəyərinin xususi çəkisindən asılı olaraq, AR ərazisində qeyri-neft məhsullarının ixracıyla məşğul olan şəxslərə AR-nın dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına ixracın təşviqi ödənilməsini nəzərdə tutan 1 Mart 2016-cı il tarixli fərman imzalanmışdır. Eyni zamanda, Fərmanla müəyyən edilmşdir ki, ödəniləcək ixracın təşviqinin baza məbləği ixrac əməliyatlarına görə faktiki ixrac edilmiş malın ixrac gömrük bəyannaməsındə nəzərdə tutulmuş gömrük dəyərinin 3 faizini təşkil edir [15].
İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının sürətli inkişafı gündəlik həyatın bütün sferalarında hiss edilməklə yanaşı, müasir iqtisadi mühitdə də əvəzsiz rola malikdir. İnformasiya, modern reallığa uyğun olaraq ən dəyərli aktiv hesab edilməklə, konkret hədəflərə istiqamətlənən fəaliyyətlər üçün düzgün istifadə edildikdə istər ona sahib olan subyekt, istərsə də ümumilikdə cəmiyyət üçün faydalı nəticələr hasil edir. Bank sektorunda kredit məlumatlarının effektiv mübadiləsi kredit risklərinin minimallaşdırılmasına xidmət etməklə yanaşı uzunmüddətli perspektivdə kredit bazarında faiz dərəcələrinin azalmasına təkan verə bilər. Bu məqsədlə, məlumat mübadiləsini təmin edən kredit hesabatlığı sisteminin formalaşması və inkişafı vacibdir. Mahiyyət etibarilə kredit hesabatlığı sistemləri texnoloji yeniliklərin və innovativ həllərin tətbiq olunduğu və əməliyyatların icrası proseslərinin dəqiq hüquqi çərçivələrlə əhatə olunduğu məlumat bazası formasında çıxış edirlər. Bu sistemlər əsasən 2 formada mövcud olur:
dövlət nəzarətində olan kredit reyestri (public credit registry). Kredit büroları topladıqları məlumatların forması və məzmunu, o cümlədən təklif etdiyi xidmətlərin miqyasına görə dövlət nəzarətində olan kredit reyestrlərindən (bundan sonra – kredit reyestri) əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir.
62 Özəl kredit büroları maliyyə inkluzivliyinin və ümumilikdə maliyyə sabitliyinin təmin edilməsində əhəmiyyətli rol oynayırlar. Eyni zamanda, iqtisadiyyata investisiya cəlb edilməsi prosesində də kredit bürolarının mövcudluğu ciddi təsirə malikdir. Belə ki, xarici investorların bu və ya digər iqtisadiyyata sərmayə qoyuluşu üçün bazis sənəd sayılan “Doing Business” hesabatında sərbəst maliyyə resurslarına çıxış imkanlarını ölçən “Kreditin əldə edilməsi” (Getting credit) indeksi bilavasitə ölkənin kredit hesabatlığı sisteminin səviyyəsini qiymətləndirir. İndeks aşağıdakı alt parametrlərdən ibarətdir: 1. qanunvericiliyin qüvvəsi; 2. kredit məlumatlarının genişliyi;
kredit reyestrinin əhatə aidəsi; 1. kredit büronun əhatə aidəsi. Ümumilikdə “Doing Business” 188 iqtisadiyyatı əhatə etməklə 11 parametr üzrə qiymətləndirmə aparan hesabatdır. Ölkəmizin son 5 il üzrə kreditin əldə olunması indeksi üzrə reytinqi aşağıdakı kimi olmuşdur:[58]
Yüklə 1,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|