3. 7. Kritik nə zarə t nöqtə lə rin müə yyə n edilmə si
Verilmiş çörək növünün təhlükəli amillərin təyinindən və onun xüsusiyəti
göstərilənnən sonra, məhsulun hər bir istehsal mərhələlərində hansı təhlükəli amil
buna məxsusdur onuda göstərmək lazımdır. Hər bir istehsal mərhələsinin
təklükəli amilləri cədvəl 3.6. göstərilmişdir.
Cədvəl 3.6 –
stehsalatın təhlükəli amilləri
Texnoloji prosesin
mərhələləri
Təhlükəli amillər
1 Xammalın qəbulu və
saxlanması:
- un
- duz
- maya
- su
1 Quşlar, həşaratlar və onların həyatfəaliyyətında
tullantıları ;
2 МАФАнМ ( mezofil-aerob, fakultativ-anaerob
mikroorqanizmlər)
3 bağırsaq çöpləri qrupların bakteriyaları;
4 Patogen, həmçinin salmonella;
5 Pestisidlər;
6 Toksiki elementlər;
7 Mitotoksinlər;
8 Çörəyin “kartof xəstəliyilə” (Bacillus subtilis)
(Bacillus subtilis) yoluxması ;
9 Çörək ehtiyatların çirklənməsi, ziyanvericilərlə
yoluxması (həşaratlar, gənələr)
10 Metalqarışıqları, qarışıqlar;
11 Personalın sanitar-gigiyenik tələblərin riayət
etməməsi ;
12 Xüsusi əşyalar;
13S. Aureus;
14 Kif.
2 Xammalın hazırlanması
və dozalaşdırılması:
- un
- duz
- maya
- su
1 Quşlar, həşaratlar və onların həyatfəaliyyətında
tullantıları ;
2 МАФАнМ ( mezofil-aerob, fakultativ-anaerob
mikroorqanizmlər);
3 bağırsaq çöpləri qrupların bakteriyaları;
4 Patogen, həmçinin salmonella;
5 Çörəyin “kartof xəstəliyilə” (Bacillus subtilis)
(Bacillus subtilis) yoluxması ;
6 Çörək ehtiyatların çirklənməsi, ziyanvericilərlə
yoluxması (həşaratlar, gənələr);
7 Металлопримеси, примеси;
8 Personalın sanitar-gigiyenik tələblərin riayət
etməməsi ;
9 Xüsusi əşyalar;
10 S. Aureus;
11 Kif;
3 Xəmirin yoğrulması
1 Yuyucu vasitələrin elementləri, çirkli tara və
avadanlıq;
2 МАФАнМ ( mezofil-aerob, fakultativ-anaerob
mikroorqanizmlər);
3 bağırsaq çöpləri qrupların bakteriyaları;
4 Patogen, həmçinin salmonella;
5 Personalın sanitar-gigiyenik tələblərin riayət
etməməsi ;
6 Xüsusi əşyalar;
4 Xəmirin qıcqırması
1 Yuyucu vasitələrin elementləri, çirkli tara və
avadanlıq
2 МАФАнМ ( mezofil-aerob, fakultativ-anaerob
mikroorqanizmlər);
3 bağırsaq çöpləri qrupların bakteriyaları;
4 Patogen, həmçinin salmonella;
5 Personalın sanitar-gigiyenik tələblərin riayət
etməməsi ;
6 Xüsusi əşyalar.
5. Tikələrə bölünməsi:
Kündələrin
yuvarlaqlanması
1 Yuyucu vasitələrin elementləri, çirkli tara və
avadanlıq;
2 МАФАнМ ( mezofil-aerob, fakultativ-anaerob
mikroorqanizmlər);
3 bağırsaq çöpləri qrupların bakteriyaları;
4 Patogen, həmçinin salmonella;
5 Personalın sanitar-gigiyenik tələblərin riayət
etməməsi ;
6.
Sakit
vəziyyətdə
saxlanma
1 Yuyucu vasitələrin elementləri, çirkli tara və
avadanlıq;
2 МАФАнМ ( mezofil-aerob, fakultativ-anaerob
mikroorqanizmlər);
3 bağırsaq çöpləri qrupların bakteriyaları;
4 Patogen, həmçinin salmonella;
5 Personalın sanitar-gigiyenik tələblərin riayət
etməməsi ;
6 Yağın ikinci dəfə turşutma məhsulları;
7. Bişmə
1 Yuyucu vasitələrin elementləri, çirkli tara və
avadanlıq;
5 Personalın sanitar-gigiyenik tələblərin riayət
etməməsi ;
6 Yağın ikinci dəfə turşutma məhsulları
8 Soyudulma
1.Quşlar, həşaratlar və onların həyatfəaliyyətında
tullantıları ;
2 Yuyucu vasitələrin elementləri, çirkli tara və
avadanlıq;
3 МАФАнМ ( mezofil-aerob, fakultativ-anaerob
mikroorqanizmlər);
4 bağırsaq çöpləri qrupların bakteriyaları;
5 Patogen, həmçinin salmonella;
6 Personalın sanitar-gigiyenik tələblərin riayət
etməməsi
9 Saxlanma
1 Quşlar, həşaratlar və onların həyatfəaliyyətında
tullantıları ;
2 МАФАнМ ( mezofil-aerob, fakultativ-anaerob
mikroorqanizmlər);
3 bağırsaq çöpləri qrupların bakteriyaları;
4 Patogen, həmçinin Salmonella;
5 Personalın sanitar-gigiyenik tələblərin riayət
etməməsi ;
6 Xüsusi əşyalar.
Sonra risklərin analizi və nəzərə alınmış amillərin seçilməsi aparılmalıdır.
Analizin nəticələri cədvəl 3.7. verilmişdir.
Cədvəl 3.7 –
Risklərin analizi və nəzərə alınmış amillərin seçilməsi
Təhlükəli amillərin adları
Realizənin ehtimal
qiymətləndirilməsi
Verilmiş
amilin
realizəsinin
nəricəsinin
ağırlıq
dərəcəsi
Amilin
zəruriliyinin
hesabı
1
Quşlar,
həşaratlar
və
onların
həyatfəaliyyətında tullantıları
3
1
-
2 МАФАнМ
2
3
+
3 БГКП
2
3
+
4 Patogen, həmçinin salmonella
2
2
+
5 Pestisidlər
3
2
+
6 Toksiki elementlər
3
2
+
7 Mitotoksinlər
2
3
-
8 б.р Bacillus subtilis yoluxması
3
3
+
9
Çörək
ehtiyatların
çirklənməsi,
ziyanvericilərlə
yoluxması
(həşaratlar,
gənələr)
2
2
-
10. Metalqarışıqları, qarışıqlar
3
1
+
11 Personalın sanitar-gigiyenik tələblərin
riayət etməməsi
2
1
-
12 Xüsusi əşyalar
2
2
-
13 Yuyucu vasitələrin elementləri
2
2
+
14 Kif
2
3
+
15 S. Aureus
3
2
+
Kritik nəzarət nöqtəsi (KNN) - Bu mərhələnin məqsədi təhlükəli
amillərin əməmləgələməsinin qarşısını almaq, kənarlaşdırmaq və yaxud icazə
verilən səviyəyə qədər azaltmaq hesabına aparılan nəzarətdə nöqtələrin,
prosedurların təyinidir. Kritin nəzarət nöqtəsi, təhlükənin əmələgəlməsinin
qarşısının alınması qəbul edilən səviyəyə qədər azaldılan hər bir mərhələ ola
bilər[25]. Kritik nəzarət nöqtəsinin miqdarı, məhsulun mürəkkəbliyi, növü və
istehsal prosesindən asılıdır. Kritik nəzarət nöqtəsinin seçimi “qərar qəbul edilmə
ağacı” üsulu ilə yerinə yetirilir.
Dissertasiya işində 31 KNN tapılmışdır.
Xammalın qəbulu və saxlanması mərhələsində МАФАнМ, bağırsaq çöpləri
qrupların bakteriyaları; patogen, həmçinin salmonella; pestisidlər; toksiki
elementlər; mitotoksinlər; (Bacillus subtilis), metalqarışıqları, qarışıqlar; Aureus;
kif kimi təhlükəli amilləriə nəzarət etmək lazımdır.
Xammalın hazırlanması və dozalaşdırılması mərhələsində МАФАнМ
(mezofil-aerob, fakultativ-anaerob mikroorqanizmlər), bağırsaq çöpləri qrupların
bakteriyaları; patogen, həmçinin salmonella, (Bacillus subtilis), çirkli tara və
avadanlıqlar, Aureus; kif kimi təhlükəli amillərə nəzarət etmək lazımdır.
Xəmirin yoğrulması mərhələsində Bacillus subtilis, çirkli tara və
avadanlıqlar, Aureus təhlükəli amilləriə nəzarət etmək vacibdir.
Xəmirin qıcqırmasında yoğrulması mərhələsində Bacillus subtilis, çirkli tara
və avadanlıqlar, nəzarət edirlər.
Sonra xəmirin bölünməsi mərhələsində МАФАнМ, bağırsaq çöpləri
qrupların bakteriyaları, Bacillus subtilis, çirkli tara və avadanlıqlar təhlükəli
amilləriə nəzarət etmək lazımdır
Sakin vəziyyətdə saxlanmada təhlükəli amillərə çirkli tara və avadanlıqlar
aiddir.
Çörəyin bişməsi və soyudulması prosesində kritiki nəzarət nöqtəsi yoxdur.
Çörəyin saxlanmasında МАФАнМ, bağırsaq çöpləri qrupların bakteriyaları;
patogen, həmçinin salmonella, (Bacillus subtilis) və kif kimi təhlükəli amillərə
nəzarət edirlər.
Mütəxəsislər bu kritik nəzarət nöqtələrini bu qayda ilə birləşdirməyi
məsləhət görür: əgər onları eyni insan nəzarət edir və eyni əməliyyat növünə
aiddirlər.
Beləliklə, əsas Kritik Nəzarət Nöqtələrini birləşdirəndən sonra, 7 Kritik
Nəzarət Nöqtəsi aldıq:
ККТ
1 – xammalın qəbulu və saxlanması;
ККТ
2 – xammalın hazırlanması və dozalaşdırılması;
ККТ
3 – xəmirin yoğrulması;
ККТ
4 – xəmirin qıcqırması;
ККТ
5 – xəmirin bölünməsi;
ККТ
6 – kündələrin sakit vəziyyətdə saxlanması (yetişməsi);
ККТ
7 – çörəyin saxlanması.
Hər bir müəyyən olunmuş Kritik Nəzarət Nöqtəsində təhlükəli amillər,
onların xarakteristikası, realizənin ehtimal qiymətləndirilməsi, verilmiş amilin
realizəsinin nəticəsinin ağırlıq dərəcəsi təyin olunmuşdur. Hər bir Kritik Nəzarət
Nöqtəsinə bir və yaxud bir neçə parametrlərlə kritik sərhəddlər müəyyən etmək
lazımdır.
Vaxtında kritik sərhəddlərin pozulmasının aşkar olunması, müvafiq
qabaqlayıcı yaxud düzəldici tədbirlərin realizəsini nəzərə alaraq, təhlükəli
amillərin, kritik nəzarət nöqtələrin, qabaqlayıcı tədbirlərin müəyyən edilməsi
təxmini idarə olunmuş tədbirlər sisteminin və daimi müşahidələrin işlənməsinə
yönəldilmişdir .
darə olunmuş tədbir qida məhsulların təhlükəsizliyinə, yaxud onun
müəyyən səviyyəyə endirilməsinə aid olan təhlükənin qarşısının alınması və
kənarlaşdırılması üçün istifadə olunur.
Monitorinq prosedurların işlənməsində hər bir təhlükəli amillərin kritik
sərhəddləri, monitorinq üsulları, monitorinqin dövrülüyü, məsul şəxsləri
göstərməklə düzəldici tədbirlər müəyyən olunmuşdur.
НЯТИЖЯ
1.
Çörək bulka məmulatlarının istehsalında əsas və əlavə xammalların
keyfiyyətinə nəzarət nəzəri cəhətdən araşdırılmışdır.
2.
Цмуми туршулуьа эюря унун верилмиш эюстярижисинин гойулмуш
нормалара уйьунлуьуна даир нятижя чыхарılmış və актив
туршулуьун нятижяляри тягриби эюстярижилярля мцгайися еdilmişdir.
3.
Müxtəlif növ yarımfabrikatların keyfiyyətinin fiziki-kimyəvi
göstəricilərə görə qiymətləndirilmişdir.
4.
Çörək istehsalı prosesində hər bir əməliyyatda potensial təhlükəsiz
amillərin aşkar olunması analiz edilmişdir, sonra 31 KNN
müəyyən edilmişdir (Mütəxəsislər bu kritik nəzarət nöqtələrini bu
qayda ilə birləşdirməyi məsləhət görür: əgər onları eyni insan
nəzarət edir və eyni əməliyyat növünə aiddirlər. Əsas Kritik
Nəzarət Nöqtələrini birləşdirəndən sonra, 7 Kritik Nəzarət Nöqtəsi
alınmışdır), hər bir KNN kritik hədlərini təsis edilmişdir,
monitorinq sistemi işlənib hazırlanmışdır. Dissertasiya işində
qoyulmuş məsələlər tamamilə yerinə yetirilib.
Qida məhsulların təhlükəsizliyini çörək zavodunda ümumi strateqiyaya
qoşmaq üçün tətbiq etmə prosesini formallaşdırmaq lazımdır. Təşkilat buraxılan
məhsulun və sərfləri kimi, buraxılan məhsulun təhlükəsizliyinidə diqqətlə
planlaşdırmağı təmin etməlidir. Qida məhsulların təhlükəsizliyi ümumi strateji
planın əsas hissəsi olmaqla, hər bir işçi səviyəsinin aydın ifadə olunmuş məqsədləri
də tərkibindədir. O, HACCP sisteminin əhəmiyyətini yüksəldir və bu sistemi
ş
irkətin müvəffəqiyyətlə qiymətləndirilməsi alətlərindən birini edir. [11].
ЯДЯБИЙЙАТ
1.
Ялийев М.Т., Мусайев Н.Х. Тахыл, ун, гяннады мящсулларынын
ямтяяшцнаслыьы вя кейфиййятинин експертизасы, Бакы, «Чашыоьлу», 1999, 532с.
2.
Бабайев Й.Г. Азярбайжан чюряйи (Технолоэийа вя ресептура), Бакы,
«Азяриттифаг», 1966, 44 с.
3.
Кузнетсов А.О., Ромадин А.Г., Давыдов С.У., Давыдов Д.А. Шатыр
цчцн дярс вясаити, Бакы, «Маариф», 1968, 216 с.
4.
Рцстямов М.Г. Азярбайжан чюрякляри вя ширниййаты, Бакы, «Азярняшр»,
1963, 44 с.
5.
Чюряк вя чюряк мямулаты, Бакы, «Рясми няшр», 1966, 82 с.
6.
Андреев
О.Б. Минеральная ценность хлеба, Киев, «Зерно и хлеб», 2000,
№
3, с.28-29.
7.
Ауэрман
Л.Я. Технология хлебопекарного производства 2002-416с.
8.
Ауэрман
Л.Я. Енекиеви Н.П. Сенсорная оценка вкуса хлеба.
Хлебопекарная
и кондитерская промышленность 1980
9.
Акимов, В.А. Природные и техногенные чрезвычайные ситуации:
опасности
, угрозы, риски [Текст] / В.А. Акимов, В.Д. Новиков, Н.Н. Радаев. –
М
.: ЗАО ФИД «Деловой экспресс», 2001. – 310с.
10.
Аронов, И.З. О выборе системы управления [Текст] // Методы
менеджмента
качества. – 2003. – №2. – С. 10-12.
11.
Арсеньева, Т.П. Лекция: ХАССП критические контрольные точки
[Электронный
ресурс
]
//
ООО
«КРИПС
СПб
».
2008.
URL:
http://kripsspb.ru/articles/haccp.php (дата обращения: 10.04.2011)
12.
Аршакуни, В.Л. Подготовка экспертов в системе сертификации ХАССП
[Текст] // Сертификация. – 2002. – №3. – С. 25.
13.
Афанасьев, В. Мясная отрасль приглядывается к стандартам
европейской
пищевой промышленности [Текст] // Российская газета. – 2010.
– №109. – С. 9.
14.
Белов, С.В. Безопасность жизнедеятельности. Учебник для студентов
средних
проф. учеб. заведений [Текст] / С.В. Белов, В.А. Девисилов, А.Ф.
Козьяков
. – М.: Высш. шк, НМЦ СПО, 2000. – 343с.
15.
Боданико, Ю.А. ХАССП: Принцип 1. Проведение анализа опасных
факторов [Электронный ресурс] // Информационный портал об
управлении качеством. 2003. URL: http://www.klubok.net/pageid267.html
(дата обращения: 15.03.2011)
16.
Борисенко, А.В. Мы говорим качество – подразумеваем
конкурентоспособность
[Текст] // Пищевая промышленность. – 2002. – №9. –
С
. 80-81.
17.
Борисов, А.А. Моющие средства для оборудования [Электронный
ресурс
] // Интернет журнал «Переработка молока». 2009. URL:
http://www.milkbranch.ru/publ/view/211.html (дата обращения: 03.03.2011)
18.
Брусенцев, А.А. Пороки творога и причины их возникновения
[Электронный
ресурс
]
//
Товароведение
и
экспертиза
товаров
«Знайтовар.Ру». 2007. URL: http://www.znaytovar.ru/new688.html (дата
обращения
: 11.03.2011)
19.
Василевская, С.В. ХАССП: Приятного аппетита, или ХАССП в помощь
[Электронный ресурс] // Информационный портал об управлении
качеством. 2009. URL: http://www.klubok.net/article2331.html (дата
обращения: 16.03.2011)
20.
Гигиенические требования к безопасности и пищевой ценности пищевых
продуктов
[Текст]: СанПиН 2.3.2.1078-01. – М.: Информационно-
издательский
центр Минздрава России, 2002. – 144с.
21.
Горина
, Т.А. Гигиенические и санитарно-противоэпидемические
требования
к обработке оборудования в фермерских хозяйствах и на
предприятиях
молочной промышленности [Электронный ресурс] // Интернет
журнал
«Переработка
молока
».
2008.
URL:
http://www.milkbranch.ru/publ/view/45.html (дата обращения: 03.03.2011)
22.
Горощенко,
Л.Г.
Понятие
и
сущность
эффективности
менеджмента [Электронный ресурс] // Информационный портал
стратегического
управления
и
планирования.
2010.
URL:
http://www.strategplann.ru/effektivnost-menedzhmenta-organizatsii/ (дата
обращения: 16.05.2011)
23.
Гришакова
, О. ХАССП – как механизм повышения качества
кондитерской
продукции [Электронный ресурс] // Северный филиал
РГУИТП
. 2007. URL: http://www.in-nov.ru/node/273 (дата обращения:
29.02.2011)
24.
Дмитриченко
, М.И. Товароведение и экспертиза пищевых жиров,
молока
и молочных продуктов [Текст]: Учеб. пособие / М.И. Дмитриченко,
Т
.В. Пилипенко. – СПб.: Питер, 2004. – 352с.
25.
Донченко Л.В. Безопасность пищевой продукции [Текст]: Учеб.
пособие
/ Л. В. Донченко, В.Д. Надыкта. – М.: Пищепромиздат, 2001. – 528с.
26.
Егоров, А.Г. Гражданская оборона в составе дисциплины «Безопасность
жизнедеятельности
» для студентов всех специальностей [Текст]: Учеб.
пособие
/ А.Г. Егоров, О.В. Цоциева. – Тольятти: ТГИС, 2003. – 156с.
27.
Журнал «Масла и Жиры» [Электронный ресурс] / URL:
http://www.oilbranch.com/phorum/viewtopic.html&f=6&archive=1&t=982 (дата
обращения
: 08.03.2011)
28.
Замятина О. В. Принципы ХАССП. Безопасность продуктов питания и
медицинского
оборудования [Текст] / О. В. Замятина. – М.: РИА «Стандарты
и
качество», 2006. – 232с.
29.
Инская, Я. Предварительные шаги перед построением системы ХАССП
на
предприятии [Электронный ресурс] // Информационный портал об
управлении
качеством. 2003. URL: http://www.klubok.net/article720.html (дата
обращения
: 16.03.2011)
30.
Инская, Я. Принципы системы ХАССП [Электронный ресурс] //
Информационный
портал об управлении качеством. 2003. URL:
http://www.klubok.net/article1079.html (дата обращения: 17.03.2011)
31.
Инская, Я. ХАССП: Программы предварительной подготовки
[Электронный ресурс] // Информационный портал об управлении качеством.
2003.
URL:
http://www.klubok.net/article1084.html
(дата
обращения
:
16.03.2011)
32.
Инская, Я. ХАССП: Опасные факторы - биологические, химические и
физические [Электронный ресурс] // Информационный портал об
управлении
качеством.
2003.
URL:
http://www.klubok.net/article1086.html (дата обращения: 15.03.2011)
33.
Информационный портал о молоке [Электронный ресурс] / URL:
http://www.molokoclub.ru/products_22.php (дата обращения: 08.03.2011)
34.
Информационный портал межрегионального делового сотрудничества
[Электронный ресурс] / URL: www.marketcenter.ru (дата обращения:
05.05.2011)
35.
Круглов, В.А. Защита населения и хозяйственных объектов в
чрезвычайных
ситуациях. Радиационная безопасность [Текст] / В. А.
Круглов
, С.П. Бабовоз, В.Н. Пилипчук. – Мн.: Амалфея, 2003. – 368с.
36.
Кузнецов, П.В. Применение бактерицидных рециркуляторов воздуха в
пищевой
сфере [Электронный ресурс] // Компании Бакт.ру. 2007. URL:
http://www.bakt.ru/closed/food_industry/ (дата обращения: 07.03.2011)
37.
Макаренкова, Г.Ю. ХАССП: Опасные факторы - биологические,
химические и физические [Электронный ресурс] // Информационный
портал
об
управлении
качеством.
2004.
URL:
http://www.klubok.net/article1519.html (дата обращения: 16.03.2011)
38.
Maстрюков, Б.С. Безопасность в чрезвычайных ситуациях: Учебник для
студ
. высш. учеб. заведений [Текст] / Б.С. Мастрюков. – М.: Академия, 2003.
– 336с.
39.
Мейес, Т. Эффективное внедрение ХАССП: учимся на опыте других
[Текст] / Т. Мейес, С. Мертимор. – СПб.: Профессия, 2005. – 288с.
40.
Некрасов, А.В. Первый в России сертификат ХАССП получила система
обеспечения качества и безопасности продукции ОАО «Новгородский
мясной двор» // Сертификация. 2002. №1. С. 7-8
РЕЗЮМЕ
В
диссертационной работе по теме «Исследование безопасности и
техно
-химического контроля хлебобулочных изделий, приготовленных из
муки
, полученный из сортов пшеницы, выращиваемый в Азербайджане»
исследованы
различные сорта пшеницы, ее технологические свойства,
химический
состав
.
Изучен
техно
-химический
контроль
муки
,
хлебобулочных
изделий, крахмала, полуфабрикатов, зерна, крупы и т.д. А
также
был определен кислотность, пористость и влажность хлебобулочных
изделий
.
В
результате проведенной работы было получено 31 ККТ. После
объединения
исходных ККТ, мы получили 7 объединенных критических
контрольных
точек: ККТ 1 – приемка и хранение сырья; ККТ 2 – подготовка
и
дозирование сырья; ККТ 3 – замес теста; ККТ 4 – брожение теста; ККТ 5 –
разделка
теста; ККТ 6 – расстойка заготовок; ККТ 7 – хранение хлеба.
SUMMARY
In dissertational work "Safety study of techno-chemical control of bakery
products made from flour derived from wheat grown in Azerbaijan" studied
various strains of wheat, its technological properties, chemical composition.
Studied techno-chemical control of flour, bakery products, confectionery,
starch, semi-finished products, grains, cereals, etc. And as has been defined acidity,
porosity and moisture content of baked goods.
As a result of this work has been obtained 31 CCP. After combining the
original CCP, we received 7 United critical control points: CCP 1 - receipt and
storage of raw materials; CCP- 2 - preparation and dosing of raw materials; CCP- 3
- kneading; CCP 4 - fermentation test; CCP 5 - cutting test; CCP 6 - proofing
preparations; CCP 7 - Storage of grain.
Dostları ilə paylaş: |