M. E. Mamarajabov, R. N. To’rayev zamonaviy dasturlash tillari

Masala 38.
Balandligi, o‘tkir burchagi va tomonlaridan biri berilgan teng yonli 
trapetsiya yuzini toping. 
3.2. Pythonda shart operatorlari
Masalalarni echishda eng muhim elementlardan biri bu "shart" deb nomlangan 
va bu "agar to'g'ri borsang, boshingni yo'qotasan, to'g'ri ketasan va otingni 
yo'qotasan..." yoki ko'proq oddiygina vaziyat "agar... bo'lsa"... aks holda... 
Agar "Shart" blokida ko'rsatilgan shart bajarilsa, "YES shart" ga (YES amallar) 
mos keladigan amallar bajariladi, aks holda "YO'Q shart" (NO amallari) ga mos 
keladigan harakatlar bajariladi. Shartlarni shunday qo’yish kerakki, har qanday holatni 
natijasi tekshirishda ikki holarda bo’lsin - shart bajarilgan yoki bajarilmagan. 
AGAR bitta tanlov barcha variantlarni qamrab olmasa, "o'rnatilgan" shartlar 
qo'llaniladi. Shartlar bir-biriga ichma-ich kiritilishi mumkin (joylashish darajasi 
cheklanmagan). Ushbu holat "tanlov" deb ham nomlanadi.

---

70 
Shartni tekshirishni ta'minlash uchun dasturlash tillarida IF("agar") ning 
maxsus aralashmasi ishlatiladi. Ushbu operatorda tekshirilishi kerak bo'lgan shartlar va 
YES va NO tarmoq uchun amallar ko'rsatilgan.
IF operatori qanday ishlashini tushunish uchun odatiy shartlarni tekshirish va 
tanlash vazifalarini ko'rib chiqaylik.
1 topshiriq. 
Havo harorati 
uchun dastur tuzing va Agar daraja 
bo’lsa “Yaxshi ob-havo!" matnni aks ettirish va agar 
"yomon havo" matnni.
Masalani qo’yilishi: Boshlang'ich ma'lumotlar qiymati t, s satrni shakllantirish 
kerak. Agar 
da s = 'Ob-havo yaxshi!' aks holda s = 'Yomon ob-
havo!'.
Dasturning matni: 
kirish t 
agar (t >10) bo'lsa
s = 'Ob-havo yaxshi!'
aks holda 
s = 'Yomon ob-havo!' 
agar tamom
chiqish s 
Pythonda dastur matni: 
t=int(input(‘Haroratni darajalarda kiriting:’)) 
if t>10: 
s= ‘Ob havo yaxshi’ 
else: 
s= ‘Yomon ob-havo’ 
print (s) 
Haroratni darajalarda kiriting:15 
Ob-havo yaxshi ! 
Dasturning har bir "tarmoq" ning boshi ":" belgisi bilan ko'rsatilgan. IF (agar) 
operatorida 
shart 
qavsga 
olinmagan. Shunday 
qilib, IF 

---

71 
operatorining oxiri yo'q. Pythonning fikriga ko'ra, keyingi operator yozuvsiz, satrda 
boshlanadi. Shunday qilib, Pythonda belgilarni ajratish muhim rol o'ynaydi.
Dastur davomida bir nechta shartni tekshirish talab qilinishi mumkin. Bunday 
holatda biz