M. E. Mamarajabov, R. N. To’rayev zamonaviy dasturlash tillari

Masala 22. 
YIL ma'lum. Bu yil pog'ona yili bo'lishini va bu yil qaysi asrga 
tegishli ekanligini aniqlang. 
3.3. Pythonda siklik operatorlar. 
Takrorlanuvchi algoritm yoki dasturning bir necha marta (shu jumladan nol 
marta) takrorlanishi mumkin bo'lgan qismidir. Har bir siklik tashkil etuvchilar sikl 
sarlavhasi bilan boshlanadi va yakuniy tasdiq bilan tugaydi. Ularning orasida "sikl 
tanasi" deb nomlangan operatorlar mavjud. Siklning tanasini tashkil etuvchi buyruqlar 
(operatorlar) 
bajarilishining 
takroriy 
soni 
siklni 
tugatish 
sharti 
bilan 
belgilanadi. To'xtatish sharti sikl parametrlari (sikl o'zgaruvchisi) deb nomlangan 
maxsus o'zgaruvchining ma'lum bir qiymatiga erishishi yoki ma'lum bir shartning 
bajarilishi (bajarilishini tugatish) bo'lishi mumkin. 
Dasturlash 
tillarida 
parametrli 
sikllarni 
tashkil 
qilish 
uchun FOR ("uchun") operatoridan foydalaniladi 
va 
shartli 
sikllarda 
WHILE ("aslo") aralash operatoridan foydalaniladi. 
Parametrli sikl holatida siklning takrorlanish soni ("takrorlanishlar") oldindan 
ma'lum va sikl sarlavhasida maxsus ifoda bilan belgilanadi, shartli sikl bo'lsa, har bir 
keyingi takrorlash bilan siklning tugatish holatini tekshirish kerak. 

---

78 
Agar sikldan tanasida operatorlarni yozish paytida xatolik yuz bersa, siklni 
tugatish sharti hech qachon bajarilmaydi va sikl cheksiz bo'ladi ("dastur 
Takrorlanuvchi"). 
Bir o'lchovli massivlar bilan ishlash uchun parametrli sikllardan foydalanish 
tavsiya etiladi, chunki takroriy sonlarni sikl boshlanishidan oldin aniqlash 
mumkin. Bunday holda, massiv elementlarini kiritish uchun parametrli sikl talab 
qilinadi va sikllar ushbu elementlar bilan har qanday harakatlarni bajarish va natijalarni 
namoyish qilish uchun ham talab qilinishi mumkin. 
Sikllarni biron bir hodisa ro'y bermaguncha ma'lumot kiritiladigan (ba'zi bir 
manbadan kelgan) vaziyatda ishlatish tavsiya etiladi. Bundan tashqari, barcha ishlov 
berishlarni ko'pincha massiv yaratmasdan bajarish kerak, chunki elementlarning soni 
oldindan ma'lum emas. 
Oddiy vazifalarni ko'rib chiqing, ularning yechimi siklda hisoblashni talab 
qiladi.