M. F. Ziya yeva, G. X. Ma VL yano va ginekologiya

Profilaktika 
m a q s a d id a , ay n iq sa, q ish lo q jo y la r d a b a ’zan 
a n a e r o b in fe k s iy a g a q a r s h i, s h u n i n g d e k , q o q s h o l g a q a r s h i 
m a x s u s z a r d o b l a r y u b o r i s h g a t o ‘g ‘ri 
k e l a d i .
K o ‘p i n c h a
j a r o h a t l a r ifloslangan d e b g u m o n q ilin g a n d a ( h o m i l a d o r ayol 
uyida t u g ‘g a n d a , ayol o c h i q shikast o lg a n d a ) s h u n d a y z a rd o b
y u b o rila d i.
Z a r d o b b i l a n d a v o l a s h d a ( s h u n i n g d e k , b o s h q a o q s il 
p r e p a r a t l a r i n i n g
h a r xil 
t u r l a r i n i
y u b o r g a n d a )
g a r c h i
t e m p e rat u r a k o ‘tarilib, et uvishsa, y u r a k - t o m i r sistem asi ning 
funksiyasi b uzilsa, teriga t o s h m a to sh sa h a m reaksiya o z r o q
boMadi. A n a fila ksiya xavfini, y a ’ni o r g a n iz m g a p a r e n te ra l yoM 
bilan ( y a ’ni m e 'd a - i c h a k yoMidan ta sh q a ri) oqsil m o d d a l a r
y u b o r is h g a j a v o b a n o r g a n iz m se z girligining o s h ib ketish in i 
n a z a r d a tu tish kerak.
A n tia n a fila k tik vaksinatsiya.
A n a f ila k tik s h o k d a b e m o r
ju n jib (eti u vishib), j u d a halloslaydi, to m iri te z - t e z va za if 
u ra d i, lablari k o ‘k a ra d i, qoM -oyoqlari so v u b q o ladi. B a ’z a n
k o ‘z q o v o q la ri, qoM -oyoq b a r m o q la r i sh ish ad i, terisiga t o s h m a
to sh a d i va b a d a n i q ic h ish a d i. Y u q o r id a qayt etilgan h o d is a la r
o d a t d a h a t t o ogMr y o tg a n b e m o r l a r d a h a m te z bosiladi. S h u
sababli b e m o r g a ilgari b iro n z a r d o b yuborilganligi a n a m n e z d a n
m a ’lu m boMsa, a n a fila k tik s h o k n in g oldin i olish m a q s a d id a
b u n d a y b e m o r g a b ir k u n ilgari yoki b ir n e c h a soat o ld in
0 , 5 — 1,0 ml z a r d o b y u b o rish va s h u n d a n keyin g in a z a r u r
d o z a n i inyeksiya qilish zarur.
B a c h a d o n d a n q o n k e t g a n d a , g e m o filiy a d a ( q o n o q ishi 
t i y il m a g a n d a ) v a h o m i la d o r l i k to k s i k o z l a r i d a b a ’z a n d a v o
m a q s a d i d a n o sp e ts ifik z a r d o b l a r ( y a ’ni o t n i n g o d d i y q o n
z a rd o b i) qoMlaniladi.
G in e k o lo g iy a a m a liy o tid a quyidagi h o la tla r d a
qon quyish
tavsiya etiladi:
• 
ayol b ir d a n k o ‘p q o n y o ‘q o tg a n id a ;
• 
p o stg e m о rragik, u z o q v aq t q o n ketav e rib ikk ila m c h i 
a n e m iy a belgilari p a y d o boMganda;
• 
s ep tik ja r a y o n la r d a ;
• 
s h o k d a ;
• 
ogMr o p e ra tsiy a la rd a ;
• o p e r a ts iy a d a n old in g i va keyingi d a v r la rd a o r g a n iz m n in g
qarshiligini o sh irish u c h u n , a y n iq sa, ozgMn b e m o rla rg a ;
• 
in to k sik a tsiy ala rd a;
212

---

• asosiy gin ek o lo g ik kasallik q o n va q o n y aratu v ch i a ’z o ­
la rn in g kasalliklarini o g ‘irlash tirg an d a ;
• y o m o n sifatli o ‘sm a la rg a n u r bilan d a v o q ilin g a n d a va 
s h u n g a o ‘x sh a sh h o llard a .
E k stra g e n ita l kasallik larin in g o g l ir turlari ( d e k o m p e n s a -
tsiy alan g an y u ra k n u q s o n la ri, p iy e lo n e fritn in g o g ‘ir xillari va 
s h u n g a o ‘x sh ash lar), o ‘p k a silining ek ssu d a tiv xillari, z o tilja m , 
infarkt, g ip e rto n iy a n in g o g ‘ir xillarida q o n quyish y a ra m a y d i.
K eyingi p a y tla r d a k o ‘ngilsiz h o d is a la r (g e m o litik sh o k )n in g
oldin i olish m a q s a d id a b ir g u r u h g a taalluqli d o n o r q o n in i 
q u y is h
m a ’q u l k o ‘r i l m o q d a . A m m o a m a l d a 0 (1) g u r u h
q o n d a n k o ‘p foydalaniladi.
S eptik k asalliklarda q o n q u y ish g ‘o y a td a q i m m a t usul 
h iso b la n a d i, c h u n k i quyilg an q o n to m ir la r devoridagi re tse p - 
to r la r n i t a ’sirlab, b ir q a n c h a re flek to r reaksiyalarni vujudga 
keltiradi. Bu re aksiyalar b e m o r n i n g s o g ‘ayishiga y o r d a m b e ­
radi. B u n d a n tash q a ri, o r g a n iz m g a q o n q u y ish bilan birga 
bak teritsid m o d d a l a r kiritiladi va q o n n i n g u m u m i y m iq d o ri 
oshiriladi.
D o n o r n i n g q o n g u r u h i n i va b e m o r n i n g q o n g u r u h in i 
sin c h ik la b tek sh irish zarur. Q o n g u ru h in i a n iq la s h d a n t a s h ­
q a ri, q o n d a re z u s - f a k to r b o r - y o ‘qligini h a m tek sh irib bilish 
z a r u r .
Q o n q u y i s h d a d o n o r q o n i n i n g b e m o r q o n i g a to^g'ri 
kelish -k elm aslig in i tekshirib k o ‘rish shart.
D o n o r d a n t o ‘g ‘r id a n t o fcg ‘ri b e m o r g a q o n quyish h o z ir 
q o ‘Hanilmaydi. B u n g a sab a b q o n orqali o 't a d i g a n kasalliklar, 
ay n iq sa, O I T S n i n g oldini olishdir.
A m a l d a ak sa ri q o n q u y is h s ta n s iy a la r id a ta y y o r la n g a n
k o n se rv la n g a n q o n k o ‘p r o q ishlatiladi.
Q u y ilg an q o n b e m o r y o ‘q o tg a n q o n n i n g o ‘rn in i to 'ld irish
b ila n birga, re tsip iy en t o r g a n iz m id a q o n yaratilishini tezla ta d i, 
g e m o s ta tik t a 's ir k o ‘rsatadi va m o d d a a lm a s h in u v in i yaxshi- 
laydi.
Q o n p la z m a si va z a rd o b i 5—6 k u n d a b ir m a r ta , 100— 
200 m l d a n , 2 — 3 m a r t a v e n a g a yuboriladi. Q o n p la z m a sin i 
s e k in -a s ta (5 — 10 m in u t m o b a y n id a ) quyish kerak.
K o n se r v la n g a n q o n bcvosita a m p u l a d a n quyiladi. K o n se r v ­
lan g a n q o n n i saqlash m u d d a ti 
14—24 kun.
Q o n q u y ish x iru rg ik o p e r a ts iy a d ir , s h u n i n g u c h u n q o n
213

---

q u y ila d ig a n v a q t d a h a m m a a s e p tik a q o id a la r ig a rio y a qilish 
lozim .