M. F. Ziya yeva, G. X. Ma VL yano va ginekologiya

Q in
d a h liz i 
( V estibuli
vaginae) —
kichik jin siy la b ­
lar bilan c h e k la n g a n b o ‘sh - 
liq. Siydik c h iq a r is h k a n a -
lin in g tash q i teshigi, d a h liz
k a t t a b e z l a r i n i n g c h i q a r i s h
y o ‘lla ri, q i n g a k irish y o ‘li 
q in
d a h l i z i g a o c h i l a d i . Q i n
/
1-rasm .
A y o l l a r t a s h q i j i n s i y
a ’z o l a r i :
/ —q o v ; 2 — k lito r; J — u r e t r a ;
4—
k a t t a u y a tli lab la r; 5— k ic h ik
u yatli lab la r; 6— q i n d a h li z i; 7— 
q izlik p a r d a s i ; te s h ig i; 9—o r a li q ; / # —a n a l teshigi.
7

---

d a h liz id a j u d a k o 'p m a y d a sh in g ils im o n b e z la r va c h u q u r c h a l a r
bor.
Qizlik pardasi 
(H um en) —
tashqi va ichki jin siy a ’z o la rn i 
b ir-b irid a n ajratib tu ra d ig a n birik tiru v ch i t o ‘q i m a d a n iborat 
y u p q a t o ‘siq. Bu p a r d a h a lq a s im o n , y a r im o y s im o n , tis h s im o n , 
k u r a k s im o n s h a k ld a b o 'la d i. Q iz la r d a u q in g a kirish teshigini 
bekitib tu r a d i, h a r ikki t o m o n i d a n yassi ep iteliy bilan q o p -
lan g an . B irinchi jinsiy a lo q a m a h a lid a qizlik pardasi yirtilib, 
h a r xil d a r a ja d a q o n ketadi. Bu p a r d a n in g qold iq la ri g im e n a l 
s o 'r g 'ic h l a r d e b a ta la d i, t u g 'u r u q m a h a lid a y a n a y o rilg an id an
keyin qolg an lari m ir ta s im o n s o 'r g 'i c h l a r d e b ataladi.
Ich k i jin siy a ’z o la r
(G enitalia interna)
Q in 
(
Vagina,
y u n o n c h a
Colpos) —
voyaga y etgan ayolda 
uzunligi 8— 10 s m , kengligi 2 — 1,5 s m k elad ig a n m uskul va 
fibroz t o 'q i m a d a n iborat naydir. Q in d e v o r in in g ichki shilliq
qavatida ju d a k o 'p k o 'n -
d a la n g b u r m a l a r k o 'r i-
nadi. D e v o rn in g ikkin- 
chi m uskul qavati to -
lalari k o 'n d a la n g ig a va 
u z u n a s i g a
y o ' n a l g a n .
Q i n n i n g o ld , o r q a , yon 
t o m o n i d a g i
o ' n g
va 
c h a p g u m b a z la ri tafovut 
q i l i n a d i .
H a m m a s i d a n
c h u q u r r o q b o ' l a d i g a n
o r q a g u m b a z i d a
q i n
su y u q lig i, ji n s iy a lo q a
v a q tid a esa u r u g ‘ s u ­
yuqligi to 'p la n a d i.
Q in d evorlari shilliq 
p a r d a , m uskul q a tla m i 
va o 'r a b tu ru v c h i klet- 
c h a tk a d a n tashkil t o p ­
g a n .
Q i n n i n g s h i l l i q
p a r d a s i
k o ' p
q a v a t l i
yassi epiteliy bilan q o p -
l a n g a n b o ' l i b ,
p u s h t i
ra n g d a va tu g 'u r u q m a -
8
2-rasm .
X o t i n - q i z l a r i c h k i j i n s i y
a ' z o l a r i :
/ —b a c h a d o n t u b i; 2 — b a c h a d o n n a y la ri; 
J —t u x u m d o n l a m i n g o ‘z b o y l a m i ;
4—b a c h a d o n n i n g y u m a l o q b o y l a m i ;
5 —b a c h a d o n t a n a s i ; 6— b a c h a d o n b o ‘y- 
ni; 
7—q o r i n p a r d a s i
(peritoneum):
A1— q i n ; 9— b a c h a d o n n i n g k e n g b o y l a m i ;
/ 0 —t u x u m d o n ;
I l—lig. suspensorium
ovari:
/ 2 — n a y s h o k i l a l a r i;
/.?—b a c h a ­
d o n
n a y i n i n g a m p u l r q i s m i ;
/ 4 — b a c h a d o n nayi ( F a l l o p i y n a y i); 
/ J — b a c h a d o n
n a y i n i n g istm ik ( b o ' g ' z i )
q i s m i;
/ 6 —b a c h a d o n n i n g y u m a l o q
b o y l a m i ;
/ 7 — in te r s e t s e a l f l m b r i y a q i s m i.

---

h alid a q in n in g c h o ‘zilishini t a ’m in la b b e ra d ig a n b ir ta la y k o ‘n- 
d a la n g b u r m a l a r d a n iborat. Q in b o ‘shlig‘id a kislotali m u h i t
b o i i s h i q in basillalari yoki D e d e r le y n ta y o q c h a la ri h a y o t fao- 
liyati d a v o m id a hosil boMadigan sut kislotaga bogMiqdir. U la r 
q in shilliq p a rd a sid a g i ep iteliy h u ja y ra la rin in g g lik o g e n in i sut 
kislotaga q a d a r p a r ch alay d i.
Q i n d a shilliqosti qavati boMmaganligi tufayli, b e z la r h a m
boM m aydi. 
U q o n h a m d a lim fa t o m i r l a r i d a n v a q is m a n
b a c h a d o n b o ‘y n id a n ajralgan su>iiqlik hisobiga n a m la n ib turadi. 
Q in c h iq in d is id a q i n d a n k o ‘c h g a n epiteliylar, qiz b o la n in g
y o s h i g a q a r a b , g r a m m - m u s b a t b a t s i l l a l a r — 
D e d e r l e y n
tay oqchalari 
(bacillis vaginalis Dederleini)
boMadi.
O d a td a , qiz b o la b a lo g ‘atga y etg a n sari q in suyuqligi 
n o r d o n reaksiyaga a y la n a b o ra d i. Bu reaksiya q a n c h a tu r g ‘u n
b o ‘Isa, q in s h u n c h a to z a boMadi ( b a lo g ‘atg a y etg a n q izlarda). 
O d a td a q in c h i q in d is in in g tozaligi 4 d arajag a boMinadi:
1) ep itelial h u ja y r a la r va q in t a y o q c h a la r i ( D e d e r l e y n
ta y o q c h a la ri), p H = 4 , 0 —4 ,5 , n o r d o n reaksiyali;
2) 
e p i t e l i a l
h u j a y r a l a r v a
D e d e r l e y n t a y o q c h a l a r i ,
p H = 5 , 0 —5 ,5, n o r d o n reaksiyali, o n d a - s o n d a leykotsitlar, k a m
m iq d o r d a k o k k la r b o 'la d i;
3) 
D e d e r l e y n t a y o q c h a l a r i a n c h a k a m ,
l e y k o t s i t l a r ,
epitelial h u jay ra lar, k o k k la r k o 'p r o q , p H = 6 , 0 —6 ,6 , neytral 
yoki ish q o riy reaksiyali;
Fallo
nayin
abtom
tesli
Fallo piy nayi
B a ch a d o n tubi
iix u m d o n T
. 
boylam i 
T u x u m d o n
B a ch a d o n b o ‘shlig‘i
- B a ch a d o n b o 'y n i 
" Endoservikal kanal
- B a ch a d o n b o 'y n in in g
tashqi teshigi
Miom et riy 
/
En d o m etriy
3 -ra sm .
A y o l l a r i c h k i j i n s i y a ’z o l a r i
( f r o n t a l
q i r q i m ) .
9

---

4 ) 
D e d e r l e y n
t a y o q c h a l a r i
b o ‘l m a y d i ,
l e y k o t s i t l a r ,
k o k k lar, g o n o k o k k , tr ix o m o n a d a , tr ix o m o n o z va bakteriyalar 
k o ‘p, p H = 7 , 0 —8,0, ish q o riy reaksiyali.
Yangi t u g l l g a n c h a q a lo q la r d a hali D e d e r le y n ta y o q c h a si 
b o ‘l m a y d i ,
a m m o o n a d a n o ‘t g a n g o r m o n tu f a y li c h i l l a
d a v rin in g b o s h la rid a qiz b o la q in id a n o r d o n reaksiya saqlan ish i 
kuzatiladi.