M. L. Tursunxodjayev Tashkent davlat texnika universiteli

8.3. Omborda texnologik jarayonni tashkil qilish
137

---

yuk tushirish maydonehasidan qabul qilish dahasiga, u yerdan 
saqlash, butlash, yuk ortish dahasiga. Yuklarni om bor ichida 
transportlarga ortish ishlari ikki tom oni ochiq to ‘g‘ri yo‘llarda 
amalga oshirilishi kerak. Bu o ‘z navbatida om borning har qanday 
dahasiga qaytadan kelishning va amaliyotlar samarasiz bajarili- 
shining oldini oladi. Yukning bir uskunadan boshqasiga o ‘tkazish 
soni eng kam bo ‘lishi kerak.
Sanoat korxonalari omborlari ishini tashkil etish. 
Korxonada 
omborlaming amaliy-ishlab chiqarish faoliyati omborxonaga kelgan 
materiallarni va mahsulotlarni tushirishni, saralashni va qabul 
qilishni, ularni joylashtirishni va saqlashni, shuningdek iste’m ol­
chilarga berishni va jo'natishni o ‘z ichiga oladi.
Yuklarni moddiy omborlarga yetkazish zavod rejasiga muvofiq 
amalga oshiriladi. Omborga materiallarni va mahsulotlarni qabul 
qilish texnik hujjatlarda va yo‘riqnom alarda bayon etilgan talablarga 
muvofiq amalga oshiriladi. Qabul qilingan materiallar ularga ajratil- 
gan saqlash joylariga belgilangan tartibda — xili, sorti, o ich am i 
bo'yicha joylashtiriladi. Tez-tez va katta miqdorda iste’mol etiladi- 
gan materiallar jo ‘natish maydonchalariga yaqinroq joylashtiriladi, 
talabi kam bolgan maieriallar uzoqlashgan saqlash joylarida joylash­
tirilad i. O g‘ir va q o ‘pol yu k lar o m b o rx o n ag a jo y lash tirish
amaliyotlarini bajarishga qulay b o ig a n yerlarga joylashtiriladi.
Ishlab chiqarishga berishdan oldin materiallarni butlash ishlari- 
ning qiyinchiliklarini kamaytirish ham da ishlab 
chiqarishning 
butlangan materiallar bilan ta ’minlanishini nazorat qilishni yengil- 
lashtirish maqsadida saqlanayotgan materiallarni guruhlash usuli 
qo‘llaniladi, bunda butlovchi tarkibiga kiradigan materiallar bir- 
biriga yaqin joyda saqlanadi. Stellaj kataklariga va boshqa saqlash 
joylarga raqamlar qo'yiladi va material nomi va indeksi ko‘rsatilgan 
taxtacha osiladi. M ateriallarni om bordan chiqarishga tayyorlash 
maxsus reja asosida yoki bevosita ular kelib tushgandan keyin 
amalga oshiriladi.
Materiallarni va mahsulotlarni om bordan berish bilan bog'iiq 
am aliyotlar tanlashni, butlashni ham da m ateriallarni tegishli 
ravishda tayyorlashni o ‘z ichiga oladi. M ateriallardan ishlab chi- 
qarishda foydalanishga tayyorgarlik ularni tozalashni, yarim m ah-
138

---

sulotlarga kesishni, taxtalangan materiallarni biehishni va boshqa- 
larni 
o‘z
ichiga oladi.
Omborda materiallar zaxirasi harakatini hisobga olish maxsus 
karloteka yordamida olib boriladi. 
Zaxiralar darajasini tartibga 
solish miqdorni yozib borish yoki buyurtm alar davrivligi tizimi 
bo‘yicha amalga oshiriladi. Omborxona xodimlari shtati omborxona 
amaliyotlari uchun talab qilinayotgan m ehnatning ko‘pligiga va 
qiyinchiliklariga, qo‘llanilayotgan transport vositalariga va yukni 
ortish-tushirish hamda boshqa om borxona am aliyotlarining va 
avtomatlashtirilganlik darajasiga qarab belgilanadi.