M. M. A lim o V a, sh. S. M a V ju d o V a, S. R. A X m ato va termodinamika

(
10
)
H a r q a n d a y g a z n in g g az d o im iy si q u y id a g ic h a an iq lan ad i:
/
R , = ^
И,
kgK
ц, - g a z in in g m o le k u ly a r m assasi.
4-§. R eal g a z n in g h o la t ten g la m a si
R eal g az m o le k u la la ri o 'z in in g oxirgi h ajm iga va o 'z a ro to r­
tish ish k u c h la rig a ega.
M e n d e le y e v -K la p e y ro n ten g lam asig a teg ish li tu z a tm a la r kiri- 
tib, real g az ho latin i aks e ttira d ig a n ifo d an i h o sil q ilish m u m k in . 
В u n i 1873-yilda V an-der-V als b ajarad i. U ik k ita tu z a tm a m o le k u ­
la la m in g h ajm g a b o g 'liq lig ig a tu z a tm a va m o le k u la la r o ra sid a
o 'z a ro to rtish ish k u c h la rin i h iso b g a o lu v ch i tu z a tm a kiritdi.
M e n d e le y e v -K la p e y ro n ten g la m a sin i q u y id a g ic h a ifo d a lash
m u m k in :
10

---

rea l g az m o le k u la la ri ox irg i hajm i ymol va m o le k u la la ri o rasid a g i 
b o 's h liq n i 
Vbsh
h iso b g a olsak, m o le k u la la r h a ra k a t q ila d ig a n h ajm
v -b
ga te n g b o 'la d i, 
v,„0,+vbo‘sh
RT
P = - ± L
(
1 2
)
v - b
Real g az m o le k u la la rin in g id ish d e v o rig a u rilish i k u c h siz ro q
b o 'la d i. Real g a z n in g b o sim i id eal g a z n in g b o s im id a n
Ap
ga k i­
chik b o 'la d i.
a 
a
Ap = —
v
R T
д
P =
- - A p
v - b
S h u larg a a s o sla n g a n h o ld a V an-der-V als te n g la m a sin i y o z a ­
m iz:
Р + - у ) ( о - Ь ) = RT 
(13)
b u y e rd a , 
a, 
v 
-
d o im iy koeffitsiyentlar;
—2
- ichki bosim .
v
M asala. H ajm i 60 
I
h a ro ra ti 25 °C b o 'lg a n b a llo n d a g i kislorod- 
n in g m a n o m e tr b o 'y ic h a b o sim i 1100 kPa, b a ro m e tr k o 'rsa tk ic h i 
745 m m sim . u st. ga teng. K islo ro d n in g m assa sin i toping.
Yechish:
P 
= P b a r + P m an