M muxamedova


ko'rinadi. Eiips shaklidagi gumbaz esa uning garmonik tugal


səhifə159/237
tarix13.12.2023
ölçüsü
#174868
1   ...   155   156   157   158   159   160   161   162   ...   237
Muxamedova M. Me\'morchilik asoslari

ko'rinadi. Eiips shaklidagi gumbaz esa uning garmonik tugal
ko‘rinishini ta’minlaydi. Roman davri arxitekturasida arkalar alohida
ahamiyatga ega. Vertikal tayanch ustunidagi arkaning past ( tovon )
qismi kvadrat abakadagi arka - eng qadimgi roman arkalari lotin
bazilikalaridagi kabi kvadrat abakalarga suyanadi. Joy etarli bo‘lmasa
arkalar bir-biriga tegib turadi va uning uchi chiqish joyida qisman
bosilib qolishi mumkin. Bu masalani hal qilish uchun 1-qator toshlarini
gorizantal qo‘yib arkaning klinli qismini yetarli maydonda abakani
hosil qilish mumkin. Biroq roman quruvchilari bu usulni
qo‘llashmagan, chunki terish uslubini bilishmagan. Ammo gotika
ustalari XIII asrda bu uslubni bilishgan. A,В va С chizmalar roman
san’atining ilk davridagi usuliarni ko'rsatadi:
A) 2 ta arkaning tovon qismi torayib ketgan vertikal chok Xu hosil
qiigan, xuddi T-ning o‘tkir uchi kichraygan ko‘rinishda;
B) arka tovoni sekin asta torayishi bilan arka tashqi yuzasi o‘rtasida
interval hosil bo‘ladi.;
Q) arkalarning ichki yuzasi kichik konsolga tayanib, asta chiqib
turadi, Bu esa terilgan joydagi o‘yiq joylarni kamaytirish imkonini
beradi va bu joylarga tovon g‘ishtlari teriladi.
Ustunli arkalar XI asr oxiriga kelib aniq bir yechimga kelishgan.
Arkadan asosiy „gurt” ( nervyura) -- (n chizmada) ajralib chiqqan. U
nozik arxivolt-m bilan o‘raIgan, u asosga tayangan, sekin chiqib turadi,
(c chizmada) - yon tomondagi kapitelda 5-chi bo‘Iib turibdi. Shu tarzda
(m chizmadagi) - gurtining tovon toshlarini kichraytish mumkin hamda
asos massivini,(n chizmadagi) - nervyurani ushlab turgan ustun, o‘z
joylashuvi bilan asosning bahaybatligini deyarli ko‘rsatmaydi. Bu erda
gotika arxeteturalarida keng qo‘llanilgan g‘oya paydo bo‘ladi - ya’ni

Yüklə

Dostları ilə paylaş:
1   ...   155   156   157   158   159   160   161   162   ...   237




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin