M muxamedova


ko‘priklar, akveduklar dastlab ular primetiv formaga ega bo‘lgan. Er


səhifə93/237
tarix13.12.2023
ölçüsü
#174868
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   237
Muxamedova M. Me\'morchilik asoslari

ko‘priklar, akveduklar dastlab ular primetiv formaga ega bo‘lgan. Er.
av. II asr Rim respublikasi qurilishlari texnikasida katta o ‘zgarishlar
yuz berdi. Betondan ishlangan inshoatlar bunyod bo‘ldi. Arkali svodli
konstruksiyalar jadal rivojlanishi boshlandi. Arkali akveduklar,
ko‘priklar qurila boshlandi. Uning proletlari ancha-muncha keng edi216.
Jumladan, ikki proletli Fabritsiya ko‘prigi Tibr daryosiga quriigan
Rimdagi ko‘prik er. av. 62-yiIi bu bizgacha saqlanib kefgan. Arkasining
proleti 24, 5 m ga teng. Fuqoro qurilishi sohasida bu davrga kelib,
qadimgi Rimda turar uylami qurilishi boshlandi. Er. av. II asr
o'rtalarida boy turar uylari vujudga keldi.
Bunga misol boiib, bu davr uchun saqlanib qolgan Pompeydagi
uvni ko‘rish mumkin, unda na faqat uncha katta boimagan hovli
atrium. Uning atrofida asosiy turar xonalar joylashgan. Hamda atrium
orqasida joylashgan peristil uncha katta boimagan boq usutunlar bilan
o'ralgan. Bu davrda turar uylar kompozitsiyasi ayvonli qilib tashkil
qilingan. Bu ayvonlar tabiat bilan bogiangan. Boylar uchun xashamatli
villalar qurildi. Yirik quldorlar uchun bunday uylar bilan bir qatorda bir
butun kambag‘allar turar uylari rayonlar, trushobalar qurildi. Bu
trushobalarda eng elementar gigiyena uchun sharoit yo‘q edi. Shahar
maydonlari keng oldin savdo markazi boigan maydonlar forumiarga
o ‘zgartirilgan2!7.
Rim san’atida me’morlik yetakchi o‘rinni egalladi. Unda
davlatning kuch-qudrati tarannum etildi. Rimliklar ko‘pchilikka
moijallangan muhtasham binolar qurdilar. Bunday harakterdagi
binolar bu davr uchun yangilik boidi. Me’morlikda rimliklaming aql-
zakovati yaqqol namoyon boidi. Bu me’morlik etrusk va yunon
me’morlik san’ati traditsiyalariga, qisman qadimgi Sharq me’morligi

Yüklə

Dostları ilə paylaş:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   237




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin