M. T. Gulamova analitik kimyo fanidan ma’ruza matni buxoro-2011 Taqrizchilar

VI Mavzu: TITRIMETRIK ANALIZNING OKSIDLANISh-QAYTARILISh USULI
Tayanch iboralar:

• 
  oksidlanish-qaytarilish (oksidimetrik) usuli;
  
• 
  oksidlanish-qaytarilish usulining turlari ;
  
• 
  oksidlanish-qaytarilish indikatorlari ;
  
• 
  permanganatometrik usuli;
  
• 
  KMnO₄ ishchi eritmasini tayyorlash va saqlash;
  
• 
  KMnO₄ eritmasini titrini aniqlash ;
  
• 
  permanganatometrik titrlashni olib borish shartlari ;
  
• 
  avtokatalitik (Shilov reakciyasi) reakciya ;
  
• 
  permanganatometrik titrlashda ekvivalent nuqtani aniqlash ;
  
• 
  permanganatometrik usuli bilan moddalar miqdorini aniqlash ;
  
• 
  permanganatometrik usulining afzalligi ;
  
• 
  permanganatometrik usulning kamchiligi ;
  
• 
  hromatometrik usul ;
  
• 
  hromatometrik usulning afzalligi ;
  
• 
  hromatometrik usulning kamchiligi ;
  
• 
  yodometrik usul;
  
• 
  yodometrik usulining afzalligi ;
  
• 
  yodometrik usulining kamchiligi ;
  
• 
  oksidlanish-qaytarilishda titrlash egri chiziqlari .
  

Hajmiy analizning oksidlanish-qaytarilish reakciyalariga asoslanib moddalar miqdorini aniqlash usuliga oksidlanish – qaytarilish usuli (redoksidimetrik yoki oksidometrik) deb aytiladi.
Hamma oksidlanish-qaytarilash usullari ishlatiladigan asosiy titrantning hossasiga ko’ra bir necha turlarga bo’linadi. Masalan: permanganat io (MnO₄^-) yordamida oksidlashga asoslangan usulga permanganatometrik, molekulyar yod yordamida oksidlanishga yoki yod ionlari J^- bilan qaytarishga asoslangan usulga yodometrik, hrom (VI) birikmalari (Cr₂O₇^2-; CrO₄^2-) yordamida oksidlashga asoslangan usulga hromatometrik, askorbin kislotasi yordamida qaytarishga asoslangan usulga – askorbinometrik, titan (III) birikmalari yordamida qaytarishga asoslangan usulga titanometrik va boshqa usullarga bo’linadi.
Oksidlanish-qaytarilish usullari ham kislota-asosli titrlash usullari kabi ilmiy tekshirish va ishlab chiqarish laboratoriyalarida keng qo’llaniladi. Bu usullar turli hil anorganik va organik moddalar, metallorganik birikmalar, monomerlar, polimerlar, mineral o’g’itlar, dorivor moddalar, oziq-ovqat mahsulotlari tarkibidagi u yoki bu modda miqdorini aniqlash imkonini beradi. Bu usullardan ba`zi bir keng qo’llaniladigan usullari bilan quyida tanishib chiqiladi.