M ü h a z I r ə 2 Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartlaşdirma Sistemi

Standartlaşdırma üzrə orqanlar və xidməti təşkilatlar

Standartlaşdırma üzrə orqan dedikdə konkret vəzifələrə və struktura malik olan hüquqi və ya inzibati orqan başa düşülür. Bu orqan kimi hakimiyyət orqanları, firmalar, müəssisələr fəaliyyət göstərə bilərlər.

Standartlaşdırma üzrə orqanın fəaliyyəti milli, regional və ya beynəlxalq səviyyələrdə tanınır. Bu cür orqanın əsas funksiyası geniş istehlakçılar dairəsinin əldə edə biləcəyi normativ sənədləri işləyib hazırlamaqdan və təsdiq etməkdən ibarətdir. Lakin bu orqan bir çox digər funksiyaları da yerinə yetirə bilər. Bu, xüsusilə standartlaşdırma üzrə milli orqan üçün xarakterikdir.

Standartlaşdırma üzrə milli orqan milli səviyyədə tanınır və standartlaşdırma üzrə beynəlxalq və regional təşkilatların üzvü olmaq hüququna malikdir. Respublikada standartlaşdırma üzrə işləri idarə etmək üçün milli orqan kimi Azərbaycan Respublikasının standartlaşdırma, metrologiya və patent üzrə dövlət agentliyi (Azərdövlətstandart) fəaliyyət göstərir. Bu Agentlik standartlaşdırma sahə- sində dövlət siyasətini formalaşdırır və təşkil edir, dövlət standartlarının məcburi tələblərinə riayət edilməsinə dövlət nəzarətini həyata keçirir, beynəlxalq və regional standartlaşdırma üzrə işlərdə iştirak edir, həmçinin beynəlxalq və regional standartların, qaydaların, normaların və tövsiyələrin Respublikanın ərazisində tətbiqi qaydalarını təyin edir. Bu milli təşkilata onun ərazi orqanları - standartlaşdırma və metrologiya mərkəzləri, standartlara və ölçü texnikasına dövlət nəzarəti laboratoriyaları daxildir.

Standartlaşdırma və metrologiya mərkəzləri, standartlara və ölçü texnikasına dövlət nəzarəti laboratoriyaları onlara təhkim olunmuş ərazidə yerləşən müəssisə və təşkilatlarda öz əsasnamələri çərçivəsində Azərdövlətstandartın vəzifələrini, funksiyalarını və hüquqlarını həyata keçirir və bu təşkilatlarda standartlaşdırma və metrologiyanın vəziyyəti və inkişafı üçün məsuliyyət daşıyırlar.

Azərdövləlstandart özünün ərazi orqanları ilə birlikdə aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirir:

• 
  ölkədə standartlaşdırmanın təşkili və idarə edilməsi;
  
• 
  ölkədə ölçmələrin vəhdətinin təmin edilməsi üzrə fəaliyyətin təşkili və idarə edilməsi;
  
• 
  məhsulların, xidmətlərin və istehsalat proseslərinin qiymətləndirilməsi və onların qoyulmuş texniki tələblərə uyğunluğunun təsdiqlənməsi (akkreditləşdirmə, sertifıkatlaşdırma, keyfıyyət sistemləri, ətraf mühitin mühafizəsi, lisenziyalaşdırma) sahəsində dövlət siyasətinin formalaşdırılması və realizə edilməsi;
  

• 
  sertifıkatlaşdırma və akkreditləşdirmənin nəticələri üzrə apelyasiyalara baxmaq;
  
• 
  texniki reqlamentlərin, dövlət və dövlətlərarası standartların məcburi tələblərinə riayət edilməsinə, məcburi akkreditləşdirmə, sertifikatlaşdırma, lisenziyalaşdırma qaydalarına riayət edilməsinə dövlət nəzarəti, dövlət metroloji nəzarəti;
  
• 
  beynəlxalq və regional təşkilatların standartlaşdırma, metrologiya, akkreditləşdirmə və sertifıkatlaşdırma üzrə fəaliyyətlərində iştirak etmək və orada Azərbaycan Respublikasının maraqlarını müdafiə etmək;
  
• 
  MDB çərçivəsində dövlətlərarası standartlaşdırma, metrologiya, akkreditləşdirmə və sertifıkatlaşdırma üzrə fəaliyyətdə Azərbaycan Respublikasının maraqlarına uyğun çıxış etmək;
  
• 
  respublikada sənaye məmulatlarının unifıkasiyasının inkişafını təmin etmək. Bu, istehsalatın ixtisaslaşdırılması, istehsal proseslərinin mexanikləşdirilməsi və avtomatlaşdırılması, qarşılıqlı əvəzolunmanın, məmulatların istismarının və təmirinin effektiv səviyyəsinin yüksəldilməsi üçün əsas şərtdir;
  
• 
  standartlaşdırma üzrə texniki komitələr təşkil etmək və onların fəaliyyətini əlaqələndirmək;
  
• 
  nazirlik, komitə, şirkət, idarə və müəssisələrin təkliflərini nəzərə almaqla standartlaşdırma üzrə illik və perspektiv planları formalaşdırmaq, təsdiq etmək və onların yerinə yetirilməsinə nəzarət etmək;
  

• 
  respublikada buraxılan məhsulun dövlət və sahə standartlaşdırma obyektlərinə aidiyyatı haqqında təkliflərin hazırlanması;
  
• 
  qoyulmuş qaydada normativ-texniki sənədlərin uçotunu və dövlət qeydiyyatını həyata keçirmək, standartların və texniki şərtlərin yenidən baxılması işlərinə metodik rəhbərlik etmək;
  
• 
  məhsulları və keyfiyyət sistemlərini sertifikatlaşdırmaq və müvafiq uyğunluq nişanı vermək;
  
• 
  sertifikatlaşdırma və akkreditləşdirmə üzrə auditorların hazırlanmasını və attestasiyasını həyata keçirmək;
  
• 
  müəyyən edilmiş məhsullar üçün keyfıyyət üzrə etalonların hazırlanmasını təşkil etmək və onları təsdiq etmək;
  
• 
  ölçünün kəmiyyətini saxlayan və bu kəmiyyətin digər ölçmə vasitələrinə ötürülməsini təmin edən xüsusi hazırlanmış ölçmə vasitələrini təsdiq etmək;
  
• 
  ölçmə vasitələrinin tipinin təsdiq edilməsi məqsədilə onların dövlət sınaqlarının keçirilməsi qaydalarını müəyyən etmək;
  
• 
  ölçmə vasitələrinin tipinin təsdiq edilməsi haqqında sertifikat vermək və dövlət reyestrini aparmaq;
  
• 
  öz Əsasnaməsində nəzərdə tutulmuş digər funksiyaları həyata keçirmək.
  

AZS 1.0-96 standartına əsasən xalq təsərrüfatı sahələrində və digər fəaliyyət dairələrində standartlaşdırma üzrə işləri təşkil etmək və istiqamətləndirmək üçün respublikanın nazirliklərində (idarələrində) zəruri hallarda