M1-21 Guruh talabasi Umarov axmadjon

M1-21 Guruh talabasi

Umarov axmadjon

1-Amaliy ish. “Klient server” texnologiyasi. Amaliy qatlamning protokollari.

Ishdan maqsad. “Klient server” texnologiyasini o‘rganish, Amaliy qatlamning protokollari ishlash tizimini ko‘rib chiqish.

Nazariy qism.

Klient-server texnologiyasi: Hozirda Web-sahifaning rivojlanishi yanada interaktiv pog‘onasiga chiqqan. Web-saytlar asta sekinlik bilan ilovalar interfeysiga o‘xshab bormoqda. Bularning barchasi zamonaviy Web-dasturlash texnologiyasi yordamida amalga oshmoqda.
"Mijoz - server" ( ing.  mijoz-server ) - vazifalar yoki tarmoq yuki serverlar deb ataladigan xizmat ko'rsatuvchi provayderlar va mijozlar deb ataladigan xizmat ko'rsatuvchi mijozlar o'rtasida taqsimlanadigan hisoblash yoki tarmoq arxitekturasi. Aslida , mijoz va server dasturiy ta'minot . Odatda, bu dasturlar turli xil kompyuterlarda joylashgan va bir-biri bilan kompyuter tarmog'i orqali o'zaro ta'sir qiladi tarmoq protokollari , lekin ular bir xil mashinada ham joylashgan bo'lishi mumkin. Server dasturlari mijoz dasturlaridan so'rovlarni kutadi va ularni ma'lumotlar shaklida o'z resurslari bilan ta'minlaydi (masalan, fayllarni uzatishHTTP , FTP , BitTorrent , oqimli media yoki ma'lumotlar bazalari bilan ishlash ) yoki xizmat funktsiyalari ko'rinishida (masalan, elektron pochta bilan ishlash, tezkor xabar almashish tizimlari orqali muloqot qilish yoki Butunjahon Internetda Internetni ko'rish )). Bitta server dasturi ko'plab mijoz dasturlari so'rovlarini bajarishi mumkinligi sababli, u boshqa server dasturlari bilan birga, qoida tariqasida, maxsus tarzda tuzilgan maxsus ajratilgan kompyuterga joylashtiriladi, shuning uchun bu mashinaning ishlashi yuqori bo'lishi kerak. Bunday mashinaning tarmoqdagi alohida roli, uning apparat va dasturiy ta'minotining o'ziga xos xususiyatlari tufayli u server deb ham ataladi va mijoz dasturlarini bajaradigan mashinalar mos ravishda mijozlardir.
Web-dasturlash texnologiyalarini, dasturlarini asosan ikkita qismga ajratish mumkin: klient tomonidagi dasturlarlash (client-side) va server tomonidagi (server-side). Ushbu texnologiyalarni tushunish uchun avvalo bevosita "klient-server" texnologiyasini tushunish kerak. Web-sahifaning interaktiv dasturi ssenariy deb ataladi. Bunday atama dasturning natijasiga bog‘liq holda vujudga kelgan. Uning asosiy vazifasi Web-sahifasida foydalanuvchi holatiga, harakatiga «reaksiya» berishdir.
Shu tariqa ssenariylar klient tomonida bajariluvchi va server tomonida bajariluvchi ssenariylarga bo‘linadi. Klient tomonida bajariluvchi ssenariylar brouzer yordamida bajariladi. Server tomonida bajariluvchi ssenariylar esa Web-server yordamida bajariladi. (1-rasm)
Klient tomonidagi ssenariylar Klient tomonidagi ssenariylar foydalanuvchi tomonidan kiritilayotgan ma’lumotlarni to‘g‘riligini serverga murojaat qilmasdan tekshiradi. Ko‘p hollarda bu ssenariylar JavaScript va VBScript tillarida yoziladi.