YUQORI CHO`L Respublikamizda anchagina maydonni egallaydi. Bunga
Buxoro,Jizzax,Samarqand,Sirdaryo,Qashqadaryo,Surxandaryo,Qoraqalpog`istonni
ng Ustutr tekisliklari kiradi.Yuqori cho`l adir poyasiga yaqin bo`lganligidan uning
ba`zi joylarida gips aralash tuproqlar ham uchraydi.Ayniqsa bunday yerlar
Samarqand
viloyatining
Nurota,Buxoro
viloyatining
Konimex,Jizzaxning
Forish,Qarnabcho`l,Mirzacho`lda uchraydi.Yoz va kuz bo`yi bir tomchi ham
yog`in yog`maydi. Qorlar uzoq saqlanmaydi. Ksereofit o`simliklar ko`p o`sadi.
O`simliklarning asosini shuvoq o`simligi tashkil etadi. Adirda yaqin joylashganligi
tufayli yuproqda namlik bir oz ko``proq havo namligi ham ko`proq ; yillik
temperature 14 – 18 gr ni tashkil etadi. Yooz va kuz bo`yi bir tomchi ham yomg`ir
yog`madi. Yoggan yomg`ir uzoq saqlanmaydi.yuqori cho`lning o`simliklar
dunyosi turli tuman. Bu yerda kserofit osimliklari ko`p o`sadi o`simliklar
qismining asosiy qismini shuvoq tashkil etadi.yuqori cho`l adir poyasiga yaqin
bo`lganidan uning bazi joylaridagios aralash tuproq ham uchraydi.
OQSOKSOVUL( HALOXYLON PERSIKUM ) sho`radoshlar oilasidan bo`yi 5 m
daraxt.barglari mayday kattaligi 1.5 mm bo`lgan tangachali.u ekilgan yerlarning
havosi nam bo`lib turli hil bir yilliko`simliklarning ancha normal o`sishiga yordam
beradi ko`chma qumlarni tutib qolishi tufaylitemir yo`l yoqlariga cho`ldagi ovul
quduqlar atrofiga ekiladi. Undan eng sifatli yoqilg`I ham tayyorlanadi.. undan
tayyorlangan komir oyoq og`riq kasalligiga yaxshi davo beradi.uning guulidan
10
1
0
achchiqtuzlar oliinadi.u Qizilqum Buxoro oblastlarida qumloq joylarda ustyurtning
janubi tomonidagi adirda ko`p o`sadi.
YANTOQ(Alhagi sparsifpliya shap)dukkakdoshlar
oilasi ,bo`yi60-80sm,ko`p yillik o`simlik.ildizi 15-
20m chuqurlikkacha boradi. Uning uchinchi tartibli
shoxchalari tikanga aylangan.Barglari tuksiz,2-
4smuzunlikda,eni1,5-2,5
sm,elipsimon
yok
teskari tuxumsimon,ohiri uchli b,b tugaydi. Gullari
pushti tuksiz.Uzunligi 1sm,3-58 tadan shohchalarga
o`rnashadi.
MevasiAvgust-oktabr
oylarida
pishadi.urug`I po`st bilan qoplangan, bo`g`im bo`lib
joylashgan.urug`idan
sekin
ko`payadi
Chorva
uchun
to``yimli
ozuqa,undan
shakar
ham
olishadi.Yoz davomida100-150 kg shakar to`plashi mumkin.
YALTIRBOSH ( BROMUS TEKTORUM ) boshoqdoshlar oilasidan bo`yi 20-
30sm bir yillik oo`simlik . poyasi kam shoxlangan mayday tukchalar bilan
qoplangan.u fevral oyida chiqadiaprel oyida gullaydi. Gullari oq rangli, changchisi
bosshoq qipigidan chiqib turadi., sarg`ish rangda. May oyida urug`I pishadi u
qipig` bilan o`raglan.mevasi boshoq xolidapoyaning uchki qismida joylashgan.
Bandi uzun boshoqning uchida qipig`u bor.urig`idan yaxshi unadi.
Dostları ilə paylaş: |