Magistratura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda
Yüklə 1 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
— zərər verməmək;
— müdaxilə etməmək; — alicənab olmaq; — təbiət hüquqlarına hörmətlə yanaşmaq; — vurulmuş zərəri kompensasiya etmək. Ekoloji etik qaydalar deyərkən, əsasən, 5 prinsip nəzərdə tutulur: 1. Özünümüdafiə qaydası. 2. Ədalətli paylanma qaydası. 3. Tənasüb qay- dası. 4. Minimal ziyan qaydası. 5. Ədalətli əvəzçilik qaydası. Ekoetikanın əsas tezisləri insanla təbiət arasındakı münasibətə ekosentrik yanaşmanın reallaşdırılmasını, onun təbiətə qarşı əxlaqi münasibətini və mənəvi cavabdehliyini əks etdirir. Burada mütəxəssislər, əsasən, 6 müddəanı qeyd edir: Birinci müddəa. Təbiətə hakimlik etmək, təbiət qanunlarını pozmaq əvəzinə, onun ardınca getmək. Təbiətlə harmoniya şəraitində yaşamaq. İkinci müddəa. Ətraf mühiti təkcə insana görə deyil, həm də digər canlılar naminə qorumaq. İnsanlar ekoloji biliklərə yiyələnməli, ekoloji düşüncəyə sahib olmaqla yanaşı, digər insanları da buna öyrətməlidirlər. Üçüncü müddəa. Mürəkkəb cəmiyyətimizin tamlığını qorumalıyıq. Biz həyatımızın ayrılmaz hissələri olan ekologiya ilə iqtisadiyyatı uzlaşdırmaq, konf- 29
liktləri ekoloji əsaslarla həll etmək üçün müdriklik və iradə nümayiş etdirməliyik. Dördüncü müddəa. Təbiətlə münasibətlər zamanı məsuliyyət, düzgünlük, öz tələbatlarını məhdudlaşdırmaq, qənaət və təvazökarlıq keyfiyyətlərini inkişaf etdir- mək, sülhü, azadlığı, ləyaqət və ədaləti qorumaq, xeyirxahlıq, şəfqət, mərhəmət və məhəbbət kimi idealların həyata keçirilməsinə yardımçı olmaq. Beşinci müddəa. Bizim həyatımız yalnız təbiətin tamlığı şəraitində müm- kündür. Şüurlu insan Yerin hakimi deyil, canlı təbiətin müxtəlifliyi içərisində sadəcə bir növdür. Altıncı müddəa. İnsan cəmiyyətində problemlər çoxdur, əgər təbiətlə qarşı- lıqlı münasibətlərimizin əsas prinsiplərinin dəyişdirilməsini dərk etməsək, onda insan həyat səhnəsindən gedəcək (1,2). Ekoetikanın əsas diqqəti ekoetik normaların həyat normalarına və düşüncə tərzinə sirayət edilməsinə, ekoloji problemlərin uğurlu həllində ekoetik yanaşmala- rın tətbiqinə, ekoloji cəhətdən yolverilən yeni texnologiyaların inkişaf etdirilmə- sinə, ekosistemlərin sağlamlığı ilə inkişaf edən insan cəmiyyətinin daim artan tələbatları arasındakı dayanıqlı tarazlığın qorunub saxlanılmasına yönəlmişdir. |