«magistratura məRKƏZI»

1.2.Azərbaycan Respublikasında gömrük ekspertizası və onun elmi-nəzəri hüquqi əsasları
Azərbaycan Respublikasında gömrük ekspertizası fəaliyyətinin təşkili üzrə işin mahiyyəti və strukturu izahat problemi yalnız nəzəri deyil, konsepsual eyni zamanda, praktiki əhəmiyyət kəsb edir.

Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Respublikasının Gömrük məcəlləsinə yerlərdə maddəsinə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının gömrük işini aparan malların və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən davranış qaydaları və müddətlərdə gömrük ödənişlərinin ödənilməsi , gömrük rəsmiləşdirilməsi , gömrük nəzarəti və gömrük siyasətinin həyata keçirilməsnin digər vasitələrlə. Gömrük nəzarəti sistemində gımrük fəaliyyəti eksprtizası və fəaliyyət sahələrindən biri.

Qeyd etmək lazımdır ki, ilk baxışda, gömrük ekspertizası, əslində, sadə, həm də mürəkkəb və kompleks xarakter daşıyır və onun elementləri, bircinsli olmaması diqqət çəkir. Bu, gömrük ,müxtəlif növ və müxtəlif məqsədlər üçün məsələlərin həlli ilə bağlı yolları. Gömrük ekspertizası şəxsiyyət, məhz burada özünü biruzə verir.

Gömrük ekspertizası , Azərbaycan Respublikası ərazisində fəaliyyət göstərən, cinayət-prosessual və gömrük qanunvericliyi və inzibati hüquqpozmalar qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq həyata keçirilir. Gömrük orqanları tərəfindən gömrek ekspertizası ,gömrük nəzarəti və gömrük rəsmiləşdirilməsi zamnı,gömrük orqanlarının öz səlahiyyətləri daxilində haqqında qaçaqmalçılığı və digər cinayətlər ilə bağlı məsələləri ilə davranış, eləcə də gömrük hüquqpozmaların дознании yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar üzərinə qoyulmuş.

Qeyd etmək lazımdır ki, bir çox ekspertiza ədəbiyyatlarda elm müəyyən sahələrdə xüsusi bilik tələb edən, hər hansı məsələ üzrə ekspert tədqiqatı kimi nəzərdə tutulurdu. Ekspert tədqiqat xarakterik dəqiq tərəfindən verilən suallar, bir qayda olaraq, qısa bir müddət və dəqiq bir cavab vermək. Ekspert tədqiqatı, qoyulubdur ki, bütün məsələləri diqqətlə və qaydalarına uyğun olaraq müəyyən edilmiş yazılı bitir rəylə. Ekspert rəyi təqdim olunan müxtəlif sahələrdə mübahisəli məsələlər və ya suallarınız məlumatlı qərar qəbul etmək üçün istifadə olunur.

Elmi ekspert tədqiqatı sahəsində əsas vəzifələr yerinə yetirilməsi üçün üsul və vasitələri ekspert tərəfindən sərbəst seçilmiş. Dünyada müxtəlif məqsədlər üçün və tədqiqat predmetli çoxlu bilik var.Onların köməyi ilə fərqli tədqiqat üsullarının istifadə etməklə, müxtəlif obyektləri, tədqiqat və onun dəyərinin görülmüş fərdi tapşırıqlar, bir qayda olaraq.Ümumiyyətlə, onlar üçün son məqsədi –həqiqətdir. Bilik müxtəlif əlamətləri və təsnifatlaşdırılır sistemləşdirmək.

Gömrük Eskpertizasını ekspertizanın xüsusi sinfinə daxildir.Ona görə ki, onun predmet,tapşırıq obyekt və tədqiqat metodu kimi özəl xarakterli əlamətləri.

Gömrük ekspertizası gömrük işi və ümumi problemlər və gömrük nəzarəti ardıcıllığının konkret şərait və faktlarını aid etmək olar. Onların arasında daha çox əsas üzrə xüsusi qeyd etmək məqsədəuyğundur:

1.Gömrük nəzarətinin obyekti, məqsəd, şərt və növləri anlayışlar.

2.Xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasına uyğun malların təsnifatı.

3.Malın keyfiyyət göstəriciləri (markası, cinsi, növü, məlumatın mövcudluğu kurs və s.). xarakterli (lisenziyalılığı ,aksizliliyi ,ikiqat təyinatlılığı ),mənşə Ölkəsi ,hazır məhsulun norması çıxmaq və sonra çiy identifikasiyası əsasında, onların gömrük dəyərini və bazar qiymətləri (dəyərini ) təyin etmək.

4.Narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin identifikasiyası.

5.Daşlar, əntiq malların, eksponat və məbədin саирин dioqnostikası.

Bundan əlavə ,qaçaqmalçılığa və gömrük hüquq pozuntularına qarşı mübarizə prosesində ekologiya və təbii sərvətlər irəli sürmüş bəzi məsələlər də gömrük mütəxəssisləri xüsusi sinif ekspertizalarla məhkəmə, iqtisadi ,əmtəəşunaslıq, hemmoloji və s həll edilir.

Azərbaycanda qaydalar gömrük ekspertizasının təyin edilməsi Azərbaycan Respublikası Gömrük məcəlləsinin 342-ci maddəsinin mövqeyi müəyyən edilmişdir. "İşi üzrə gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin, istehsalın aparıcı və ya bu işə baxan azərbaycan respublikası gömrük orqanının əməkdaşı edərək lazımi ekspertiza, bu barədə qərar çıxarır.Qərarda göstərilir ekspertizanın təyin edilməsi üçün əsaslar, ekspertin soyadı və ya ekspertiza keçiriləcək gömrük laboratoriyası, yaxud digər müvafiq müəssisənin adı,ekspert qarşısında qoyulan suallar və ekspert rəyini təqdim material göstərilən qaydada ."

Azərbaycan Respublikası dövlət gömrük komitəsi sistemində öyrənilməsi strukturunun təşkili Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin" Azərbaycan Respublikası Dövlət gömrük komitəsinin" mövzusunda 1 iyun 1992ci yoxdur. 301 həlli ilə birbaşa Dövlət gömrük komitəsinin, 19 avqust, 1993, № 721 Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ilə Azərbaycan Respublikası Respublikası Nazirlər Kabinetinin "ali və yerli dövlət hakimiyyəti orqanlarının və idarəetmə orqanlarının kadr və texniki xidməti minik avotmabillərinin miqdarı "müəyyən qəzeti, 14 yanvar 1994-cü il 12 saylı qərar Azərbaycan Respublikası Dövlət gömrük komitəsinin tarixli 315 13 aprel 1994-cü il tarixli sərəncamları, statusuna malik olan hüquqi şəxslər və tabeliyində olan struktur bölmələrinin yaratdığı kimi.

1997-ci ildə Azərbaycan Respublikasının dövlət gömrük Komitəsi gömrük nəzarətinin təşkili baş İdarəsilə birlikdə "ilə emal məqsədi ilə yerli malların xaricə ixracı xarici mallar azərbaycan Respublikasına gətirilən, əməkdaşlıq əməliyyatları, onların gömrük nəzarəti qaydaları" na təlimatlara uyğun olaraq hazırlanmış, Azərbaycan Respublikasının dövlət gömrük Komitəsi üzrə 104 yoxdur. 10 fevral 1997-ci il tarixli əmri ilə təsdiq edilib və malların başlayacaq rejimi emal, hüquqi əsasları, təhlükəsizlik və eyniləşdirilmə, məsarif normaları, davranış səciyyəvi xüsusiyyətləri öz şərhlərində tapıldı.

Gömrük radiasiya təhlükəsizliyi və nəzarət Nazirlər Kabinetinin "Azərbaycan Respublikası ərazisində Azərbaycan Respublikasının radiasiya təhlükəsizliyi, nəzarətin gücləndirilməsinə dair "tədbirlər tarixli 76 nömrəli 11 iyul 1997-ci il qərarına uyğun olaraq gömrük komitəsinin 822 saylı, 5 sentyabr, 1997-ci ilin yoxdur. və № 958 27 oktyabr 1997-ci ilin yoxdur. əmrlərə əsasən "радиационный nəzarət" üzrə texniki vasitələrinə və onların istismarı, habelə radiasiya nəzarəti rəhbərliyi nəzərdə tutulmuşdur ki, bu da radiasiya mənbəyi problemlərin təhlükəsizlik baxımından nəzarət edilməsi qaydaları silahlı qüvvələri öz əksini tapıbdır.

Gömrük laboratoriyaları inkişafının sistemli təhlili göstərir ki, müxtəlif növ misallar vizual, orqanoleptik və fiziki-kimyəvi tədqiqat və bəzi malların təsnifatı və harmonikləşdirilmiş sistemin qaydaları izah, Müstəqil Dövlətlər Birliyinin xarici İqisadi fəaliyyətin mal nomenklaturası üzrə ət və onların məhsulları (04), taxıl (10), neft heyvan və ya bitki mənşəli (15), spirtli və spirtsiz içkilər və sirkə (22), qalıqları və tullantıları qida sənayesi, hazırlanmış yem, heyvanlar üçün (23), neft və neft məhsulları (27), üzvi kimyəvi birləşmələr (29), istehsalı, əczaçılıq məhsullarının(30), kağız və karton (48), avadanlıq və mexaniki qurğular, onların hissələri(84), elektrik maşınları və avadanlıqları (85), nəqliyyat vasitələri (87), nəzarət cihazları (90), mal qrupu daxildir ki, müəyyən olunmuş.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları həlli baxılması haqqında fəaliyyəti Respublika ərazisində yerləşən ekspert təşkilatları və bu təşkilatların fəaliyyət göstərən kənarda , lakin elm, texnika, incəsənət və ya sənətkarlıq, xüsusilə zəruri biliyə ki, elə bir insan ki, onlar var.

Azərbaycan Respublikasının qüvvədə olan qanunvericiliyinə müvafiq olaraq, ekspert kimi aşağıdakı şəxslərdən istifadə edilə bilməz:

Gömrük nəzarətinin və ya gömrük rəsmiləşdirilməsinin ərzində konkret faktlar əvvəllər iştirak etmiş ekspertlər və sınaq əldə edilən şəxslər.

Azərbaycan respublikası cinayət məcəlləsinin tələblərinə cavab verməyən, insan.

O, Azərbaycan Respublikası gömrük ekspertizası, gömrük orqanları ilə bağlı, təlimata əsasən , müəyyən ekspertizanın təyin edilməsi haqqında qərarı ilə rəsmiləşdirilir.

Gömrük ekspertizasının göstərilməklə gömrük nəzarətinin və ya gömrük rəsmiləşdirilməsinin, Gömrük hüququ, imtina mövcuddur. Öyrənilməsi məqsədləri tənzimlənməsi, gömrük orqanları gömrük qanunvericiliyinin pozulması iş açıldıqdan sonra verilir.

Cinayət işi çərçivəsində, ibtidai istintaq aparılması zamanı gömrük baxışından qərarı ilə təyin edilməsi.

Ümumiyyətlə, Azərbaycan Respublikasında gömrük ekspertiza aşağıdakı hallarda təyin oluna bilər.

1.Gömrük nəzarətinin və ya gömrük rəsmiləşdirilməsinin ixracın.AR gömrük orqanının vəzifəli şəxsi gömrük nəzarəti və ya gömrük rəsmiləşdirilməsi, ehtiyac olduğu halda həyata keçirərkən həmin orqanın və ya onun müavini ,həmçinin müvafiq qaçaqmalçılığı, şöbə rəisi və ya razılıq Nazirinin müavini, ekspertiza təyin edilə bilər.

2.Gömrük hüququ pozulması işləri aparılarkən. Gömrük hüququ, uğursuzluq ki, gömrük orqanının vəzifəli şəxsi, bu orqanın rəisi və ya onun müavininin, habelə qaçaqmalçılığa qarşı mübarizə şöbəsinin rəisi və ya onun müavininin :həmin işin baxılması zamanı və gömrük orqanının vəzifəli şəxsinin razılığı ilə ekspertiza təyin edilir.

Cinayət işi üzrə aparıcı elmi hüquqi şəxs keçirilməsi zamanı gömrük ekspertizasının təyin edilməsi barədə qərar, müvafiq şöbənin və ya onun müavini, həmçinin qaçaqmalçılığa qarşı mübarizə şöbəsinin rəisi və ya onun müavini olmalıdır təsdiq edilmişdir.

Azərbaycan Respublikasında üçün təyinat gömrük ekspertizasının olan dana bir problem və ya qərarda aşağıdakılar göstərilməlidir:

• öyrənilməsi təyinatlı nəşr əmr (qərarlar) etmək üçün, olduğu yer və tarix ,ekspertizanı göstərir gömrük orqanının adı ,ünvanı, gömrük hüquq qaydasının pozulması və ya cinayət işi № (ekspertiza təyin edilib)

• Tədqiqatın müəllifi, şəxs adı və vəzifəsi.

• adı imtahan

• məqsədi ekspertiza, səbəb icazəsi

• ekspertizanı aparacaq müəssisənin adı,digər əgər onun ekspert idarəsinin deyil keçir hüquq varisinə keçir, onun soyadı,adı, atasının adı, peşəsi və vəzifəsi göstərilir.

• ekspert qarşısında qoyulan suallar.

• ekspertin sərancamına verimiş materiallar (ekspert tədqiqatının obyektləri, əşyalar, sənədlər, götürülmüş prob və nümunələrin götürülməsi, malların və əhatə sənədlər,gömrük yük bəyannaməsi,texniki şərtlər, pasportu, keyfiyyət və sertifikatı, texnoloji reqlamentləri,layihələr,şəkillər ,təcrübə, münasibət fənni üçün məlumatlar olan müqayisə nümunələri, ekspertizanın üçün əhəmiyyət kəsb edən digər materiallar.

• Əlavə və ya təkrar ekspertiza təyin olunduqda əvvəlki ekspertizanın(və ya tədqiqat gətirib çıxarır ekspertin rəyi) ilkin ekspertizadan və əldə edilən materiallar.

Qeyd etmək lazımdır ki, qüvvədə olan Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi əsasında ilkin ekspertiza, bu mövzu deyildi yeni obyektlərin ekspertizası Ümumi qaydaları üçün yer əlavə və ya təkrar ekspertiza adlanmır.

Öyrənmək, tədqiqat, sınaq və nümunələrin ekspertizası mallar, onların götürülməsi ilə birlikdə protokolla göndərilir. Mallardan prob və nümunələri, habelə əşyayı dəlillər üzrə gömrük ekspertizası mərhələsində, müvafiq şəkildə qablaşdırılmış və möhürlənmiş qoruyucu yarlıkla beləliklə, göndərilməlidir.

Prob və nümunələrin götürülməsi, həmçinin əşyayi dəlillərin götürülməsi, həmçinin və cinayət-prosessual qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq yerinə yetirilməlidir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük məcəlləsinə maddə 343 bildirib ki, gömrük qaydalarının pozulması haqqında işin, istehsalın və işin baxılması məşğul AR gömrük orqanının vəzifəli şəxsi tərəfindən gömrük pozuntular, məsuliyyət fiziki şəxsləri, vəzifəli şəxsləri, idarə, müəssisə və təşkilatların rəhbərlərindən və ya onların müavinlərindən , digər əməkdaşları, habelə gömrük qaydalarının pozulmasına görə məsuliyyət daşıyır, hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxslərin ekspertiza üçün zəruri nümunələr imza şəxslərdən ekspertizanın keçirilməsi üçün, zəruri olan imzaların və nümunələrin dəst almaq mallar və digər əşyaların, prob və nümunələri götürmək, doğru deyil.

Dövlət gömrük komitəsinin gömrük laboratoriyalarının ekspertiza, şərtləri və qaydaları Azərbaycan Respublikasının qüvvədə olan qanunvericiliyinin və gömrük ekspertizasının aparılması qaydalarına uyğun olaraq həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları, baxılması, onların tabeçiliyindən və mülkiyyət formasından asılı olmayaraq hər hansı bir idarə, müəssisə və təşkilatların cəlb edilə bilərlər mütəxəssisə. Bu mütəxəssislər sınaq nümunələrinin götürülməsi və narkotik vasitələrin ki, müəyyən maddələr ekspress-analiz, istehsalı , ayrı-ayrı şəxslərin şəxsi yoxlama tapmışdır (onların tibb işçiləri üçün yoxlama, zəruri hallarda ) və digər gömrük məqsədləri üçün lazım olan işində iştirak edə bilərlər.

Azərbaycan Respublikasında keçirilməsi üçün gömrük ekspert ali və ya orta itxisas təhsili ki, gömrük ekspertizası sahəsində müvafiq hazırlıq qiymətləndirilməsi nəticəsində gömrük ekspertizasının aparılması etiraf mütəxəssislər rəhbərlik edir. Eyni zamanda gömrük ekspertizasını aparmaq üçün işçi КГК ki, mütəxəssis deyiləm, ola bilər dəvət olunur.Bu mütəxəssisləri gömrük laboratoriyasının rəhbəri cağıra bilər. Dəvət olunan mütəxəssislər gömrük orqanlarının mütəxəssisləri ilə eyni hüquqa malikdirlər.

Adətən gömrük nəzarəti Dövlət gömrük komitəsinin binalarında həyata keçirilir. Lakin bəzi hallarda ekspertiza təhlükəsiz və həyata keçirilə bilər.

Gömrük ekspertizası zamanı, ekspertlərin fikrincə, vəzifələri və vəzifələri, prosessual hüquq dərc edilmiş materiallara məxsusdur, habelə, ekspertin yekun rəy olmaması və ya yanlış siqnal rəy əmələ görə cinayət məsuliyyətinin imtina bildiriş qaydaları Azərbaycan Respublikasının mövcud qanunvericiliyi əsaslanır.

Azərbaycan Respublikasında gömrük hərtərəfli müayinə məqsədi ilə qüvvədə olan qanunvericiliyə uyğun olaraq öyrənilməsi və tətbiqi, müxtəlif elm sahələri üzrə ekspertlərin cəlb edilməsi, lazım gələrsə, kompleks ekspertiza verilib. Təyin kompleks ekspertiza aparılarkən müvafiq tövsiyələr aparıcı ekspertlərin. Aparıcı ekspert ekspertlər komissiyasının; işi təşkil etmək və əlaqələndirmək müvafiq fəaliyyət növləri. Aparıcı ekspert və ya komissiyanın (qrup) rəisi qanunvericiliyinə uyğun olaraq ekspertlərin ki, prossesual hüquq və vəzifələri malikdirlər. Aparıcı mütəxəssis, əsas vəzifə tərəfindən təyin olunmuş komissiya məsələyə tam və elmi əsaslandırılmış qərar komanda üzvlərinin bilik və bacarıqlarının daha səmərəli istifadə təmin etmək.

Azərbaycan Respublikasının gömrük sistemi, gömrük ekspertizaları, bir qayda olaraq, Azərbaycan Respublikasının dövlət gömrük Komitəsi həyata keçirilir laboratoriyalarda.

Bəzi hallarda laboratoriya və digər orqanların icazəsi ilə gömrük ekspertizaları başqa orqanların bu tipli laboratoriyalar keçirilə bilər.

Məhsullar ayrı-ayrılıqda tədqiqat sahəsində almaq lazımdır rəy mərkəzi laboratoriya (struktur bölməsi) icazəsi ilə mütəxəssislər laboratoriya tədqiqatları digər mütəxəssislər, sənaye və elmi-tədqiqat institutlarının laboratoriyalarında apara bilər.

Gömrük laboratoriyası, gömrük ekspertizaları gömrük orqanlarının Azərbaycan Respublikasının digər hüquq-mühafizə orqanları aradan qaldırılması üzrə gömrük qaydalarının pozulması, третейские məhkəmələr mübahisələri həll mülki və cinayət işlərinə, habelə Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları tərəfindən gömrük rəsmiləşdirilməsi və gömrük nəzarəti, habelə digər dövlət orqanlarının, müəssisə, təşkilat, sahibkar və vətəndaşların bağlı çağırışı ilə aparıla bilər.

Azərbaycan Respublikası dövlət gömrük komitəsi Mərkəzi laboratoriya, bir qayda olaraq, mürəkkəb gömrük ekspertizaları və Azərbaycan Respublikası gömrük və digər hüquq-mühafizə orqanlarının, digər laboratoriyaları, ekspertlər rəy veriblər, düzgünlüyü və əsaslandırılması (TEO) iştirakı ilə təkrar ekspertizaları aparır.

Gömrük komitəsinin, regional laboratoriyalar, onlar keçirilir imtahanları uçotunu aparır və Mərkəzi laboratoriyanın aylıq və illik hesabat verir.

Azərbaycan Respublikası Dövlət gömrük komitəsinin Mərkəzi laboratoriyası, strukturu, ştatdakı işçilərin sayı, işin xarakteri və həcmindən asılı olaraq, Azərbaycan Respublikası Dövlət gömrük komitəsi tərəfindən rəhbərliyinə gömrük laboratoriyasının beynəlxalq qaydalar nəzərə alınmaqla normativ-hüquqi aktlara uyğun olaraq ümumi qaydalarla üzrə sertifikatlaşdırma.

II Fəsil . Azərbaycan Respublikasında qeyri-ərzaq mallarının ekspertiza fəaliyyətinin təşkilinin mövcud vəziyyətinin təhlili və qiymətləndirilməsi.
2.1. Qeyri-ərzaq mallarının ekspertiza fəaliyyətinin əsas istiqamətləri

Gömrük sistemi Azərbaycan Respublikasının ümummilli lideri Heydər Əliyevin müəyyən edilmiş uyğun olaraq formalaşdırılmış siyasət və inkişaf edərək dövlət müstəqilliyinin əsas atributlarından biri olan çoxfunksiyalı sisteminin oldu. Son illər ardıcıl həyata keçirilən dövlət siyasəti, gömrük sisteminin yenidən qurulması istiqamətində mühüm işlər gorülmüş, onun maddi-texniki bazası əhəmiyyətli dərəcədə möhkəmləndirilmiş, gömrük işi, normativ hüquqi aktların və diferensiallaşdırılmış gömrük-tarif sistemi quraşdırılmış, qaçaqmalçılığı və digər cinayətlər ilə mübarizədə çətin.

Bu gün Azərbaycanda olan keçirir sürətli sosial-iqtisadi inkişaf və inteqrasiya beynəlxalq iqtisadi sistemə, Dövlət gömrük sisteminin təkmilləşdirilməsini, maddi-texniki bazasının modelləşdirilməsini, bütün istiqamətlərdə gömrük işinin beynəlxalq standartlara uyğun aparılmasını və bütövlükdə gömrük sisteminin ölkənin sosial-iqtisadi inkişafında rolunun daha da gücləndirilməsi tələb olunur.

Qeyri-ərzaq mallarının ekspertizası fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi aşağıdakı əsas istiqamətlər üzrə tədbirlər hesab etmək olar:

• Qanunvericilik bazasının və gömrük təınzimlənməsinin yaxşılaşdırılması.

• Gömrük nəzarəti uyğunluq metoldarının beynəlxalq standartlara və gömrük prosedurları, eləcə də avtomatlaşdırılması.

• İnkişafı, gömrük infrastrukturunun .

• Təlim və beynəlxalq əməkdaşlığın genişləndirilməsi.

Azərbaycan Respublikasında gömrük sisteminin formalaşmasında və həyata keçirilməsində gömrük 1997-ci ildə qəbul edilmiş Gömrük məcəlləsi və digər daha sonra qaydalarını mühüm rol oynayır. Çünki son on ildə sürətli sosial-iqtisadi, Azərbaycanın inkişaf mərhələsində, iqtisadi qüdrəti gücləndirildi və əhalinin həyat səviyyəsi xeyli yaxşılaşmışdır. Son dövrdə Azərbaycan Respublikası əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirib, beynəlxalq münasibətlər, o, bir sıra beynəlxalq konvensiyalara qoşulmuş və beynəlxalq təşkilatlara üzv olmuşdur.

Ölkə ilə iqtisadi-ticarət əlaqələrinin coğrafiyasının genişləndirilməsi və həcminin ixrac-idxal əməliyyatlarının iqtisadi sistemə inteqrasiyasının güclənməsi sahəsində gömrük qanunvericiliyi və gömrük əməliyyatlarının normativ hüquqi aktlarının tələb edən yaxşılaşdırılması. Beləliklə, inkişaf etmiş ölkələrdə gömrük sahısində və qəbul edilən bu sahədə. beynəlxalq Konvensiyanın müddəalarına riayət edilməsi şərti ilə Azərbaycan Respublikasının gömrük qanunvericiliyinin, o cümlədən непродовольственных əmtəəşünaslıq təşkilatın fəaliyyəti sahəsində yeni normativ - hüquqi aktlar qəbul edilməlidir.

Bazar iqtisadiyyatına keçid şəraitində beynəlxalq münasibətlər Azərbaycan gömrük təşkilatının xeyli genişlənmiş və keyfiyyətcə yeni səviyyəyə qalxdı.

Beynəlxalq gömrük əməkdaşlığı inkişaf etdirilməsi və möhkəmləndirilməsi, inteqrasiyanın dərinləşdirilməsi üçün bir çox beynəlxalq təşkilatların və dünya dövlətlərinin gömrük xidmətləri ilə əməkdaşlıq edən, Dövlət gömrük Komitəsi Azərbaycan Respublikasında hüquqi əməkdaşlıq bir neçə istiqamətdə təklif edir. Biri də bu sahələrdə, Ümumdünya gömrük təşkilatı ilə sıx əlaqələri təyyarə ilə fəaliyyət göstərir. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycanın gömrük Təşkilatı ÜGT-nin strateji inkişaf istiqamətləri, qlobal gömrük proseslərin effektivləşdirilməsi və təkmilləşdirilməsi bilavasitə iştirak edir. Digər tərəfdən, ÜGT fəal üzvü kimi əksər inkişaf etmiş ölkələrin gömrük orqanları ilə sıx əməkdaşlıq edir və S.

Bu ÜGT əməkdaşlığın MDB gömrük xidmətləri, rəhbərlər Şurasının və ikitərəfli münasibətlərin (ayrı-ayrı ölkə ilə gömrük orqanları tərəfindən) çərçivəsində özünü büruzə verir.

ARDGK ikitərəfli və çoxtərəfli beynəlxalq sazişlər haqqında преференциальной gömrük sisteminin təkmilləşdirilməsində öz bəhrəsini verir. Türkiyə, İran İslam Respublikası, Gürcüstan, Özbəkistan, Qazaxıstan, Livan, Bolqarıstan respublikaları və Ukrayna gömrük orqanları ilə gömrük işlərində əməkdaşlıq və qarşılıqlı yardım haqqında saziş imzalanıb. Gömrük xidmətlərinin MDB ölkələrinin idarəetmə Şurası çərçivəsində iqtisadi əməkdaşlıq Təşkilatının üzvü olan ölkələrin çoxtərəfli sazişlər mövcuddur. Böyük britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallıq və Azərbaycan Respublikasının hökuməti arasında dövlət orqanları tərəfindən gömrük qarşılıqlı inzibati yardım haqqında Memorandum 7 iyul 1997-ci il, birinci il imzalanmışdır.

DGK-nin Müstəqil Dövlətlər Birliyinin üzvü olan ölkələrin gömrük xidmətləri rəhbərləri Şurasının iclaslarında fəal itirak. Nəticəsi də odur ki, üzv ölkələrin gömrük xidmətləri rəhbərləri Şurasının iştirakçısı olan dövlətlərin 20-ci iclasının Bakıda MDB keçirilib. Dövlət gömrük komitəsi XİFƏN əsasında vahid gömrük tarifinin işlənib hazırlanması, gömrük rüsumlarının alınması, istifadə edilməsi, malların mənşə ölkəsinin təyin edilməsi, gömrük məqsədləri üçün malların qiymətləndirilməsi də daxil olmaqla MDB üzvü olan ölkələrin gömrük siyasətinin əsas istiqamətləri və təkliflər hazırlanmış və təqdim etmək üçün.

Suk, habelə gömrük orqanlarının, kadr hazırlığı, avtomatlaşdırılmış informasiya sistemi, gömrük statistikası, beynəlxalq əməkdaşlıq sahəsində gömrük xidmətlərinin MDB ölkələri və S. əməkdaşlıq edir

Ukraynanın Dövlət gömrük xidməti, tərkibində" Ukraynanın Dövlət gömrük xidməti və Azərbaycan Respublikasının Dövlət gömrük Komitəsi arasında qarşılıqlı yardım göstərilməsi qaydaları haqqında Memorandum qiymətləndirilməsi" layihəsi aparılır və Azərbaycan Respublikası hökuməti nümayəndə heyətinin Ukraynaya səfəri zamanı 30 iyul 1999-cu il Kiyevdə imzalanmışdır.

Ümumdünya gömrük təşkilatının baş katibi Mişel mübarizə məktuba əsasən Azərbaycan Respublikası "malların təsviri və kodlaşdırılması üzrə hormonikləşdirilmiş sistemi,"Beynəlxalq Konvensiyaya və ya qoşulma təklif edə bilər Respublikası. Bu məqsədlə Konvensiyanın daxili proseduralardan saxlanılması üçün nazirlər Kabinetinin və xarici işlər Nazirliyinin olunub və ratifikasiya üçün Milli Məclisə göndərilir.

Sevindirici haldır ki, 2001-ci ildə yanvar ayında Respublikamız bu Konvensiyanın, 100-illiyinə həsr dövlət alındı.

ÜGT Brüsseldə keçirilən 93/94-ikinci sessiyanın Komitəsinin sədri, nümayəndə heyətinin iştirak edən sessiya halda Azərbaycan Respublikası ÜGT üçün maliyyə Komitəsinin seçilmişdir.

Avropa İttifaqının TACİS proqramı, Azərbaycan Respublikasının milli və transmilli proqram və İttifaqı, Avropa komissiyası, proqramın texniki yardım (1996-cı il oktyabr) Daşkənd şəhərində Avropa və adət-Azərbaycan Respublikasının, Dövlət komitəsi arasında TASİS "təhsil", "idarə olunması və təşkili" layihəsi imzalanmış müqavilənin.

DGK-nin Avropa gömrük zaman davam edən intensiv danışıqlar, Tasıs proqramı çərçivəsində Avropa gömrük Mərkəzi Asiya və Azərbaycan koordinatları "Con Erik Платт", imzaladığımız sazişin həyata keçirilməsi üzrə gömrük orqanalarına məsul rəsmiləri ilə görüşmək üçün Azərbaycan Respublikası Dövlət gömrük komitəsinin, eyni zamanda öyrənmək üçün Bakıda görüşlər keçirilmişdir.

Avropa – Qafqaz – Asiya nəqliyyat dəhlizinin Beynəlxalq konfransda hazırlamaq üçün Bakı şəhərində və iştirak edən dövlətlərin fəaliyyətində işçi qrupunun üzvlərinin iclasında gömrük əməliyyatları və sənədləşdirilmələrinin keçirilməsi üçün baza sazişinin üçün texniki proqramlar hazırlanmış layihə.

Burada və TASİS proqramının TRASEKA həyata keçirilir, sərhəd prosedurlarının sərhədlərinin keçilməsi, sadələşdirilməsi, unifikasiya, təhlükəsizlik və s. məsələlər öz əksini tapmasıdır. Əlbəttə, nəql vasitəsilə sərhədləri etmək üçün İştirakçıları olan dövlətlərararsı gömrük əməliyyatlarının genişləndirilməsi mühüm məsələ bizim qarşımızda. Azərbaycan gömrük orqanları haqqında kəsişməsində sərhədləri mühüm dövlət xidmətlərinin, necə barəsində gömrük prosedurlarının sadələşdirilməsi və hormonikləşdirilməsi istiqamətində mühüm addımlar. Azərbaycan bu baxımdan bir sıra beynəlxalq konvensiyalar, Dövlət gömrük komitəsinin gömrük nəzarətinin təşkili, informasiya texnologiyaları, istifadə etmək üçün səylərini xeyli artmışdır, avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemləri, keçdi, proqram təminatı və texniki baza yaradılmış idarə edilməsi.

TRASEKA layihəsi, baş çoxtərfli sazişinin imzalanmasından sonra ölkəmiz var, bütün lazımi təşkilati işlər həyata keçirilmişdir və bu dəhliz səmərəliliyinin artırılması və inkişafına, çox işlər görülüb.

Ümumiyyətlə, gələn Respublikamıza üçün avropalı ekspertlər, gömrük orqanları həyata keçirirlər yüksək qiymətləndirdilər, iş məntəqələrində, razılığını bildirən dedi gətirdi.

Azərbaycan Respublikası dövlət gömrük komitəsi dəvəti ilə iqtisadiyyatına İran İslam Respublikasının nazirinin müavini, maliyyə, gömrük idarəsi Respublikası və Türkiyə Respublikası Gömrük müstəşarı Azərbaycana rəsmi səfər etmişdir.

İran İslam Respublikanın iqtisadiyyatında, həm nazirinin müavini, maliyyə, gömrük idarəsinin prezdentinin səfəri zamanı "Dövlət gömrük komitəsi Azərbaycan Respublikası və İran İslam Respubilkası Gömrük administrasiyası arasında əməkdaşlıq əməkdaşılıq Memorandumu" imzalanmşdır.

Prezdenti İlham Əliyev 2008-ci ildə Chi il Türkiyəyə rəsmi səfəri iki ölkə çərçivəsin hökümətləri arasında gömrük sahəsində əməkdaşlıq və qarşılıqlı yardım haqqında saziş imzaladıq əməkdaşlığın genişləndirilməsi baxımından irəliləyiş qoyub getməsi müsbət addım kimi xarakterizə etmək olar.

Saziş imkan verəcək ki, gömrük orqanları arasında gömrük qanunvericiliyinin pozulması iki ölkənin iqtisadi, maliyyə, ticarət və ictimai maraqlarına zərər nəzərə alınmaqla qarşılıqlı əməkdaşlıq genişlənib.

Saziş haqqında ümumi niyyət və məqsədləri üçün iştirakçıların hər biri zəruri məlumat və sənədləri almaq, bir-birinə yardım ki. Eyni zamanda, saziş müddəalarına uyğun olaraq Türkiyə Respublikası Gömrük Müstəşarlığı və Azərbaycan Respublikasının Dövlət gömrük Komitəsi gömrük qanunvericiliyinin düzgün tətbiq edilməsi məqsədləri üçün gömrük hüquqpozmalarının qarşısının alınması hərəkətlərini aparmaq və cinayətin qarşı lazım olan bütün tədbirləri görəcəklər.

Razılığa gələn Tərəflərin öz təşəbbüsü ilə və ya sorğu əsasında, öz milli qanunvericiliyinə uyğun olaraq birgə əməkdaşlıq edəcək, gömrük qanunvericiliyinin pozulması və ya pozuntuların aşkar edilmiş gedən hərəkətləri və ya narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və prekursorların, insan alverinə qarşı, ki, qaldı bütün təzahürləri üçün iradə qüvvələrin birləşməsinə qarşı. İki qardaş ölkənin gömrük xidmətləri, kadr və mütəxəssis, o cümlədən mübadiləsi onlar arasında, eyni dərəcədə effektiv təhsil sahəsində əlaqələrin, qarşılıqlı təlim proqramları, razılaşdırılan mövzular, təşkilat, birgə seminar və konfransların və gömrük qanunvericiliyində və tətbiq qarşılıqlıməlumat sahələrində də yaxşı təcrübə mübadiləsi baş tutacaqdır.

Məlumdur ki, beynəlxalq arenada xüsusi orqanının Ümumdünya gömrük təşkilatı Baş katibinin Mişel Dane respublikamızda artıq ikinci dəfə (iyun 19, 2000), eyni zamanda, inkişaf etmiş və faydalı fikir mübadiləsi aparılması, uzunmüddətli planların müzakirəsində iştirak ediblər. Baş katibin üzrə gömrük təşkilatının müsbət halları qiymətləndirilmişdir. Və bu, beynəlxalq aləmdə milli gömrük xidmətlərinin adekvat təmin etmək üçün tanınmasının təzahürü.

Yeri gəlmişkən, 2002-ci il, yanvarın 3-də-ÜGT Baş katibi Mişel Dane və DGK-nin sədri Kəmaləddin Heydərov arasında "Respublika Azərbaycan, Bakı, Ümumdünya gömrük təşkilatının Regional Tədris mərkəzinin yaradılması haqqında" anlaşma Memorandumu imzalanmışdır. Memorandumda yaradılacaq regional mərkəzində təlim, texniki yardım, görüşlər və gömrüklə rabitə, habelə digər hadisələr keçiriləyəcəyi, DGK-nin sahibi və İstifadəçisi öz milli və beynəlxalq proqramlar və bu öz əksini tapmışdır.

2000-ci ildə iqtisadi əməkdaşlıq təşkilatının (EKO) üzvü olan ölkələrin gömrük orqanları başçılarının 7-ci iclasının Bakıda keçirilməsi beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlıq, regional ticarət, nəqliyyat və rabitə üçün nəzərdə üzvü olan ölkələrin iqtisadi tərəqqi yolu ilə yardım göstərilməsi gömrük sahəsində inteqrasiyanın dərinləşməsi, beynəlxalq əlaqələrin genişləndirilməsi, xidmətlər spektrinin.

ARDGK nümayəndə heyətinin tərkibində ÜGT-də 95/96 altıncı sessiyasında (Brüssel, 6-8 iyul 2000-ci il) iştirakı ilə üzv ölkələrin təmsilçisi və əbədi riayət təşkilətların ali orqanıolan siyasi Komitəsinin seçilməsi ölkəmizin beynəlxalq arenada nüfuzunun tanınması, təzahürüdür.

Gördüyünüz kimi, son 10 ildə ölkə rəhbərliyi həyata keçirilir məqsədyönlü siyasəti, o cümlədən gömrük siyasəti Respublika, beynəlxalq gömrük münasibətlərinin xeyli genişlənib və hazırda çərçivəsində daha da genişlənməsi və inkişafı, zəruri görünür.

Ümumdünya gömrük təşkilatı çərçivəsində dövlətlərarası gömrük siyasətinin həyata keçirilməsi xüsusiyyətləri və inkişaf meylləri, o cümlədən Azərbaycanın bu təşkilatla əməkdaşlıq təqdimat ətraflı tədqiqi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

Məqsədlərinə nail olmaq üçün, bir olmaq üçün Ümumdünya gömrük təşkilatının, gömrük proseduralarını sadələşdirən və unifikasiya ki, müxtəlif tövsiyələr alır, anlayışlar və digər sənədlər işləyib hazırlayır və mübahisələrin hallarda vasitəçilik və barışıq həyata keçirilən fəaliyyət sahəsində gömrük əməkdaşlıq məsələləri tədqiq, gömrük sistemi, texniki aspektləri tədqiqat gömrük proseduru məlumat спреде və digər beynəlxalq təşkilatların əməkdaşlıq edən.

Qeyd etmək lazımdır ki, son dövrdəÜGT fəaliyyətində əsas təşkilati-hüquqi formaları gömrük əməkdaşlığının müxtəlif aspektlərini, beynəlxalq müqavilələr, konvensiyalar və sazişlər qəbul. ÜGT xarici ticarətin müxtəlif sənaye sahələrində tənzimlənməsi üçün bir çox əldə edilən sənədlər. Beləliklə, sənədlər var ki, standart tələblərinə 1952-ci ildə kodu; gömrük prosedurlarının sadələşdirilməsi və razılaşdırılması haqqında Konvensiyanın narkotik vasitələri 1961-ci il Konvensiyası( Konvensiya barədə narkotiklərə nəzarət Komitəsi təsis edildi); psixotrop веществах 1971-ci il, Konvensiya; Sadələşdirilməsi və uyğunlaşdırılması və gömrük prosedurlarının üzrə Киотской Konvensiyasının 1973; gömrük hüquqpozmalarının qarşısının alınması, araşdırılması və aradan qaldırılmasına dair qarşılıqlı inzibati yardım 1977-ci ildə Konvensiyanın ( Konvensiya və qarşılıqlı yardım haqqında üzrə tədbirlərilə narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin, həmçinin incəsənət əsərləri, əntiq və digər mədəni sərvətlərin qaçaqmalçılıq konkret tədbirlər nəzərdə tutur); müvəqqəti gətirilməsi Konvensiyası və s. Bütövlükdə, ÜGT 20-dən çox konvensiyalar, 50 olunur və ayrı-ayrı gömrük məsələləri artıq beynəlxalq standartların qüvvədə qalır.

Respublikamızda Dövlət gömrük komitəsinin 1955-ci ildə münasibətləri ÜGT ilə yaradır. Azərbaycan respublikası dövlət gömrük Komitəsinin 24 iyun 1999 ÜGT maliyyə seçki komissiyasının səs çoxluğu ilə bu təşkilata, 2000-ci ildə, həm də siyasi Komitədə seçilmişdir. Üzvü ÜGT əvvəl mən seçiləndə Dövlət gömrük komitəsi bu təşkilatın bir sıra ehtiyacları:gömrük rəsmləşdirilməsinə üçün dəqiq məbləği; hesablanması gömrük rüsumlarının və vergilərin azaldılması.

ÜGT-də çıxış etmək üçün, bütün dövlətlər kimi, incəsənətdə də vacibdir.Belə ki, ÜGT-yə üzv olmaqla, dövlət müavinətləri, eləcə də olsa, müəyyən öhdəlikləri öz üzərinə götürür. Məsələn,1988-ci ildə məhsul təsviri və kodlaşdırılmasının "Harmonizasiya sistem haqqında Konvensiya" ya qoşulmaq AR üçün Harmonizasiya verilib nomenklaturasında sistemi və onun tərkib hissələri, komponentləri, prinsipləri, kodlaşdırma və adı prinsipi, gömrük işi,xarici ticarət və statistik məqsədlərə istifadə öhdəliklərin приемка, hesabatlar. Məhsul təsviri və kodlaşdırılmasının "Harmonizasiya müəyyən edilmiş beynəlxalq Konvensiyanın haqqında"respublikamızın mühüm xarici ticarət güzəştləri (gömrük, statistik məlumatlar, deyirlər) verir, eyni zamanda xarici bazarlarda Azərbaycan məhsullarının rəqabət qabiliyyətinin təmin etmək üçün istehsal standartları Konvensiyanın standartlarına uyğun olaraq tələb edir.

Qeyd etmək lazımdır ki, ÜGT məsələlər beynəlxalq hüquq və beynəlxalq ticarət-iqtisadi münasibətlər sahəsində onun xüsusi çəkisi olan hökumətlərarası təşkilatı. Təşkilat və onun üzvləri məsələ ilə bağlı gömrük əməkdaşlıq və qarşılıqlı yardım ümumiyyətlə. ÜGT orqanlarının fəaliyyətinin hərtərəfli təhlili göstərir ki, onlar sıx bağlı fəaliyyətini gömtərməklə gömrük işi dövlətlərin əməkdaşlıq kifayət qədər mühüi öz rolunu oynamışdır.

Azərbaycan Respublikasının gömrük siyasəti təmin etmək məqsədi ilə inkişaf ÜGT ilə gömrük qanunvericiliyi sahəsində təkmilləşdirilməsi və yenidən işlənməsi, gömrük rəsmiləşdirilməsinin və gömrük nəzarətinin sadələşdirilməsi, xarici ticarət əməliyyatlarının gömrük rəsmiləşdirilməsi üçün xüsusi, yalnız bu iş üçün təyinatlaşdırılmış mərkəzlərinin yaradılması çox vacibdir.

Beynəlxalq ticarətin inkişaf etdirilməsində, dövriyyəsinin sürətləndirilməsində, yük daşımalarının artırılması tranzit hazırlanmış effektiv fəaliyyət gömrük regionda hüquqpozmalarla mübarizədə, əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunması və təhlükəsizlik nəqliyyatda, gömrük nəzarətinin təmin edilməsi həlledici rol oynayır.

Qeyri-ərzaq malları ekspertizası fəaliyyətinin təşkili, bir tərəfdən, xarici ticarət, azadlıq, şərait yaratmaq, digər tərəfdən isə beynəlxalq ticarətdə və gömrük sərhədindən malların keçirilməsində qarşısının alınması mənfi nəzərə almaq lazımdır.

Qeyri-ərzaq mallarının təcrübə təşkilatının sürətləndirilməsinə dair iş, eyni zamanda, gömrük nəzarətini təmin etmək üçün səmərəliliyinin öyrənilməsi və təkmilləşdirilməsi üsulları nəzarəti zamanı gömrük nəzarətinin həyata keçirilməsinə, elmi və texnoloji nailiyyətlər daha geniş istifadə olunmalıdır gömrük baxışı zamanı müasir texniki vasitələrlə, nəzarət tətbiq edilməlidir sahədə elektron nəzarət üsulları tətbiq olunmalıdır.

Gömrük işi sahəsində cinayətlərin və digər hüquqpozmaların açıqlanması nail artırılması, faiz üçün gömrük informasiya təhlükəsizliyi avtomatlaşdırılmasına, idarəetmə sisteminin təkmilləşdirilməsi və risklərin, xarici iqtisadi fəaliyyət sahəsində cinayət-meylləri, qarşısının alınması və xəbərdarlıq edilməlidir xüsusi diqqət yetirilir.

Malların üzrə внешнеторговым müqavilələr ixrac və idxal əməl üçün gömrük qaydaları, gömrük infrastrukturunun müasir tələblərə cavab verən yüklü olmalıdır şəbəkə.

Məlum olduğu kimi, malların təsnifatını apararkən, qeyri-ərzaq mallarının ekspertizası fəaliyyətinin təşkili xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Beləliklə, gömrük laboratoriyalarının fəaliyyəti də lazımdır tətbiq vahid gömrük laboratoriyaları şəbəkəsi yaradılmalıdır. Şəbəkə strukturunda gömrük laboratoriyalarının əhatə etməlidir ölkənin bütün regionlarını.

Qeyri-ərzaq malları, ekspertiza işinin təşkili və məhsuldarlığının artırılması, təlim gömrük orqanlarına daim diqqət mərkəzində olmalıdır. Ümumdünya gömrük təşkilatının dəstəyi ilə aparılmış, regional təlim kursları, iştirak gömrük orqanlarının vəzifəli şəxslərinin, digər beynəlxalq təşkilatların təşkil etdiyi seminarlar və kurslar gömrük mütəxəssislərin müassir nəzəri və təcrübi bilik, tanışlıq adət və səmərəliliyinin daha da inkişaf istiqamətlənmiş olmalıdır.

Ölkədə qeyri-ərzaq mallarının bilik və fəaliyyətinin Təkmilləşdirilməsi, təşkilatın və müasir gömrük modelinin qurulmasını təmin etmək üçün möhkəmləndirilməsi, beynəlxalq əməkdaşlıq çox vacibdir.

Bu istiqamətdə işlərin aparılması, bu əsasnamənin gömrük sisteminin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması, inkişaf etmiş ölkələrin gömrük işi sahəsində Azərbaycanda, kamillik, sürətli proqram imkan verir.

Azərbaycan Respublikasında qeyri-ərzaq mallarının ekspertizası fəaliyyəti inkişafı üzrə əsas tədbirlər aşağıdakılardır:

• Qeyri-ərzaq malları təcrübə fəaliyyətinin təşkili sahəsində beynəlxalq konvensiyalara, rabitə iş üzrə inkişafı.

• Ümumiyyətlə, gömrük işi sahəsində normativ-hüquqi aktların təkmilləşdirilməsi.

• Gömrük laboratoriyası şəbəkəsinin yaradılması həyata keçirilməsi.

• Gömrük və sərhəd keçid beynəlxalq standartlara uyğun təchiz.

• Bina gömrük infrastrukturunun yardım işində beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığın genişləndirilməsi.

• Naxçıvanda, Sumqayıtda, Gəncədə, Bakıda, gömrük orqanlarının üçün iş yerlərində, gömrük laboratoriyalarının yaradılması.

• İnkişaf etmiş ölkələrin gömrük orqanları ilə təcrübə mübadiləsi, kadr hazırlığı və digər tədbirlər, təlim təhlükəsizlik keçmələrinin.

• İşçilərə peşə və kadr hazırlığı üçün gömrük, metodik və əyani vəsaitlərin hazırlanması.

• Yerli və beynəlxalq ekspertləri cəlb etməklə ixrac nəzarəti və digər gömrük işi ilə bağlı mövzulara həsr olunmuş seminarların təşkili.

• Azərbaycan Respublikasının gömrük xidmətinin beynəlxalq təşkilatlarla və xarici ölkələrin gömrük xidmətləri ilə ikitərəfli əlaqələrinin genişləndirilməsi.