Mahalla va oila

NIMA, NIMALAR UNI 
EHTIYOJLARINING MAZMUNI 
BO‘LIB HISOBLANISHLIGINI BILADI, 
ANGLAYDI VA ULAR UCHUN 
O‘ZIGA HISOBOT BERADI. 
ODAM – O‘ZINI U YOKI BU 
FAOLIYATINI AMALGA OSHIRISHGA 
UNDAGAN NARSA NIMA, NIMALAR 
UNI EHTIYOJLARINING MAZMUNI 
BO‘LIB HISOBLANISHLIGINI 
ANGLAMAYDI, BILMAYDI VA ULAR 
UCHUN O‘ZIGA HISOBOT BERA 
OLMAYDI. 
ANGLANGAN MOTIVLAR 
ANGLANMAGAN MOTIVLAR 
QIZIQISHLAR, INTILISHLAR BILAN 
XARAKTERLANADI 
USTANOVKALAR, MAYLLAR BILAN 
XARAKTERLANADI 
Inson faoliyati va motivatsion holati muammolarini tadqiq etgan psixolog 
olim Yerks-Dodson qonuniga ko‘ra faoliyat samaradorligi - motivatsiya 
kuchiga bog‘liq bo‘ladi. Motivatsiya kuchi qanchalik kuchli bo‘lsa, faoliyatning 
samaradorligi shunchalik yuqori bo‘ladi.

---

52
Shaxsning motivatsion jihatlari deyilganda, an’anaviy ravishda 
shaxsning yo‘nalganligini ifodalovchi va ma’lum bir ierarxiyaga ega, turg‘un 
motivlari majmui tushuniladi.
Motiv nafaqat miqdoriy (kuchli – kuchsiz), balki sifatiy jihatlardan ham 
xarakterlanishi mumkin. Bu o‘rinda odatda ichki va tashqi motivlar farqlanadi. 
Bunda gap motivning faoliyat mazmuniga munosabati haqida boradi. Agar, 
shaxs uchun faoliyat o‘z holicha ahamiyatli bo‘lsa, unda bu ichki 
motivatsiyaning muhimligini ko‘rsatadi. Agar boshqa motivlar ahamiyatli bo‘lsa 
(ijtimoiy mavqe, maosh va sh.k.), unda tashqi motivlar ustuvorlik qilayotgan 
bo‘ladi. Motivlarning sifat xarakteristikasi juda muhim ahamiyatga ega. 
Shaxs faolligi ko‘rinishlari 
Inson ma’lum bir faoliyatni amalga oshirar ekan, uni faoliyatining asosini 
turli motivlar tashkil qiladi. Shunday holatlar ham bo‘ladiki, ba’zan bir faoliyatni 
amalga oshirishga ikki xil motiv asos bo‘lishi mumkin. Bunda, qaysi motiv 
“kuchli” bo‘lsa shu motiv ustunlik qiladi va inson shu motiv turtki bo‘lgan 
faoliyatni amalga oshiradi. Agar odamni faoliyatga undaydigan motivlar “kuchi 
teng” bo‘lib qolgudek bo‘lsa, unda shaxsda