MahirəNərimanqızı

Kiçik  qrupların  növləri.  Sosial  psixologiyada  kiçik 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs 

Mərkəz

i

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

 

195 

qrupların  mövcudluq dərəcəsinə  görə iki növünü:  real  və  şərti 

qrupları qeyd edirlər.  

Şərti  qruplar,  adından  məlum  olduğu  kimi  müəyyən 

Ģərtlər,  adamların  müəyyən  xüsusiyyətlərə  (cins,  yaĢ, 

həmkarlıq  və  s.)  əsasən  müəyyən  qrupa  daxil  edilməsi 

nəticəsində  yaranır.  Məsələn,  Universitetin  tələbələrini  oğlan 

və  qız  olmalarına,  idman  və  musiqi  ilə  maraqlanmalarına, 

yaĢlarına görə qruplaĢdırmagı buna misal göstərmək olar. ġərti 

qrup  bəzən  statik  qrup  da  adlandırılır.  ġərti  qrup  iĢtirakçıları 

eyni  zaman  və  məkan  daxilində  yaĢamaya  və  bir-biri  ilə 

rabitədə,  təmasda  olmaya  da  bilirlər.  Bununla  yanaĢı  olaraq 

Ģərti  qrupların  yaradılmasından  müvafiq  eksperimentlərin 

nəticələrini  təhlil  edərkən  də  istifadə  olunur.  Bu  zaman 

tədqiqatçı  üzərində  tədqiqat  apardığı  yoxlananları  bu  yolla 

qruplaĢdıra  bilir.  Məsələn,  prof.  Ə.Bayramov  müxtəlif 

məktəblərdə 

və 

siniflərdə 

apardığı 

müəyyənedici 

eksperimentlərə  əsasən  aglın  tənqidiliyinin  səviyyəsinə  görə 

Ģagirdləri  4  qrupa  bölmüĢdür:  təhriksiz  olaraq  tənqidi 

düĢünənlər;  qismən  təhriklə  tənqidi  düĢünənlər;  tam  təhriklə 

tənqidi düĢünənlər; heç cür tənqidi düĢünə bilməyənlər.  

Real  qruplara  gəldikdə  bunlara  müəyyən  zaman  və 

məkan  daxilində  real  münasibətlərlə  birləĢmiĢ  insan  birliyini 

aid  edirlər.  Məsələn,  ailə,  bir  sinfin  Ģagirdləri,  məktəbin 

pedaqoji kollektivi və s. Real qrupların üzvləri daima bir-birləri 

ilə təmasda olurlar.  

Sosial  psixologiyada  kiçik  qrupların  məqsəd  və 

xarakterinə  görə  daha iki  növünü qeyd  edirlər:  rəsmi  (formal) 

və qeyri – rəsmi  (qeyri formal).  

Rəsmi  qruplar  rəsmi  sənədlər  əsasında  yaradılmıĢ 

qruplardır. Bu cür qruplarda münasibətlər inzibati-hüquqi yolla 

müəyyən  olunur  və  tənzim  edilir.  Rəsmi  qruplarda  qrup 

üzvlərinin 

mövqeyi 

və 

davranıĢı 

ciddi 

qaydalarla 

reqlamentləĢdirilir. Bu cür qruplar daima mütəĢəkkil qrup olub, 

---