MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

110 

110 

olsaydı,  onda  bizim  nağıllarımız,  əfsanələrimiz  yarana 

bilməzdi.  Lakin  insanın  təxəyyülü  nə  qədər  əcayib,  qərayib, 

fantastik  obraz  yaradırsa  yaratsın,  onun  ayrı-ayrı  bütün 

elementləri real həyatdan götürülür. Bu cür təxəyyül obrazları 

həyatın müəyyən tərəfini vasitəli Ģəkildə əks etdirir. Yazıçının 

təxəyyül  fəaliyyəti  yazıçıya  gələcəyə  baxmaq,  gələcəyi 

qabaqcadan  xəbər  vermək  imkanı  verir.  Böyük  S.Vurğun 

«Bakının  dastanı»  poemasında  təxəyyülünün  yaratdığı 

obrazlarla gələcəyə belə baxır: 

 Bakı! Gecə! Yadımdadır üç il qabaq 

 Sahil boyu Ģölə saçan çırağbanlar! 

 Yanacaqdır! Yanacaqdır yenə onlar. 

 Ulduz kimi qatar-qatar alıĢaraq, 

 Yenə hilal Ģəklindəki qızıl kəmər 

 Dolanacaq kərdəninə bu dənizin. 

 O vaxt bu sahilin ağ Ģamları 

 Min toy qurub neçə gəlin köçürəcək. 

 Ah, o zaman bizim Bakı axĢamları      

 Bir ilahi əfsanə tək görünəcək! 

Təxəyyül  təkcə  ədəbi-bədii  yaradıcılıqda  deyil,  elmi 

yaradıcılıqda  da  zəruri  olan  bir  prosesdir.  Fransız  psixoloqu 

Rıbonun  fikrinə  görə,  hətta  təxəyyül  fəaliyyətinin  yeri  elmi, 

texniki  yaradıcılıqda  bədii  yaradıcılıqda  olduğundan  da 

artıqdır. 

Təbiidir  ki,  alimin,  ixtiraçının  fikri  prosesində 

anlayıĢlarla  yanaĢı  əyani  obrazlar  da  bu  və  ya  baĢqa  Ģəkildə 

iĢtirak  edir.  Lakin  qavrayıĢ,  eləcə  də  hafizə  obrazlarının 

mövcudluluğu  təfəkkürün  qarĢısında  duran  məsələni  həll 

etməyə imkan vermir. Belə olduqda qavrayıĢ, hafizə obrazları 

dəyiĢdirilir  ki,  bu  da  yeni  bir  nəzəriyyənin,  kəĢfin  meydana 

çıxması  ilə  nəticələnir.  Bu  prosesdə  hakim  rol    təxəyyülün 

üzərinə düĢür. 

                      Özünü yoxlamaq üçün sual və tapşırıqlar 

 

1.

 

Təxəyyül nəyə deyilir? 

---