MahirəNərimanqızı

Qeyri-ixtiyari  hərəkətlərin  reaktivlik  dərəcəsi. 

Plastiklik  və  onun  əksi  olan  rigidlik  keyfiyyəti.  Bu  xassəni 

insanın  xarici  təsirlərə  nə  qədərtez  uyğunlaĢmasından    (plas-

tiklik) və ya, əksinə, davranıĢ adət və mülahizələrinin nə qədər 

ətalətli, dəyiĢkən  olmamasından (rigid) bilmək olar. 

Qeyd edilən xassələrin olub-olmadığını nəzər almaqla 

insanların  temperament  tiplərini  müəyyənləĢdirmək  müm-

kündür. 

Sanqvinik.  Bu  cür  adamlar  yüksək  reaktivliyə  malik 

olurlar. Aktivliklə reaktivlik müvazinətdə olur. Diqqətini cəlb 

edən hər Ģeyə canlı reaksiya verir.  Mimikaları və hərəkətləri 

canlə və ifadəlidir. Yüksək fəallığa malik  olduğuna görə çox 

iĢgüzar  olur,  hər  bir  yeni  iĢə  dərhal  giriĢir,  həmiĢə  birinci 

olmağa  çalıĢır,  yorulmadan  uzun  muddət  iĢləyə  bilir.  Sanq-

viniklər  həddindən  artıq  qayda-qanuna  əməl  edən  olurlar. 

Sürətli  hərəkətə,  çevik  təfəkkürə,  sürtli  nitq  tempinə  malik 

olurlar. Onlarda plastiklik yüksək olur. Hissləri asanlıqla bir-

birini əvəz edə bilir. DüĢdüyü yeni Ģəraitə asanlıqla alıĢır. Rast 

gəldikləri  adamlarla  asanlıqla  ünsiyyətə  girə  bilir,  bir  iĢdən 

digərinə  asanlıqla  keçə  bilirlər.  Onlarda  ekstravertlik  yüksək 

olur. 

Xolerik.  Sanqviniklərdə  olduğu  kimi  xoleriklərdə  də 

senzitivlik aĢağı, reaktivlik  və aktivlik yüksək olur. Lakin xo-

leriklərdə  reaktivlik aktivliyi  üstünlük  təĢkil edir.   Ona  görə 

də xoleriklər həddindən artıq hövsələsiz, tez özlərindən çıxan 

olurlar.Onlarda  plastiklik  zəif,  rigidlik  yüksək  olur.  Bu  iĢi 

onlarda  öz  maraqlarını  həyata  keçirməyə  yüksək  cəhd,  inad-

karlıq,  dözümlülük  mövcud  olur.  BaĢladıqları  iĢi  axıra  qədər 

yerinə  yetirməyə    meylli  olurlar.  Diqqətlərini  keçirməkdə 

çətinlik  çəkirlər.  Sanqviniklərdə  olduğu  kimi  xoleriklərdə  də 

---