MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

206 

206 

əsaslanaraq  D.B.Elkonin  müvafiq  Ģəkildə  uĢağın  anadan 

olandan  orta  məktəbi  qurtarana  qədər  aĢağıdakı  altı  yaĢ 

dövrünü keçdiyini qeyd etmiĢdir: 

1. Körpəlik dövrü: anadan olandan bir yaĢa qədər. 

Bu  dövrdə  bilavasitə  emosional  ünsiyyət  aparıcı 

fəaliyyət rolunu oynayır. Ġkinci ayda meydana gələn kompleks 

canlanma  uĢağın  böyüklərlə  ünsiyyətinin  mürəkkəb  forması 

kimi  özünü  göstərir.  Böyüklərlə  bu  cür  emosional  ünsiyyət 

uĢağın  əĢyalarla  müstəqil  olaraq  manipulyasiya  aparmağa 

baĢladığı dövrə qədər davam edir. 

2. Erkən uĢaqlıq dövrü: bir yaĢdan üç yaĢa qədər. 

Bu dövrdə əĢyavi-manipulyativ fəaliyyət  aparıcı  fəaliy-

yət olur. Bu zaman bir növ xüsusi əĢyavi fəaliyyətə keçid baĢ 

verir.  Eyni  zamanda  uĢağın  böyüklərlə  verbal  ünsiyyət 

forması inkiĢaf edir. 

AparılmıĢ tədqiqatlar göstərmiĢdir ki, bu dövrdə uĢaqlar 

nitqdən  təfəkkür  aləti  kimi  deyil,  insanlarla  birgə  fəaliyyət 

zamanı  əməkdaĢlığı  təmin  etmək  üçün  əlaqə  vasitəsi  kimi 

istifadə edirlər.  

3. Bağça yaĢı dövrü: üç yaĢdan altı-yeddi yaĢa qədər. 

Bu dövrdə oyun aparıcı fəaliyyət rolunu oynayır, uĢağın 

psixika və davranıĢının bütün cəhətlərinin inkiĢafı üçün Ģərait 

yaradır.  Xüsusi  oyun  tərzlərindən  istifadə  etməklə  uĢaq  bir 

növ  böyüklərin  rolunu  öz  oyunlarında  təkrar  edir,  insanlar 

arasındakı  qarĢılıqlı  münasibətləri  özünəməxsus  Ģəkildə 

mənimsəyir.  Bu  zaman  rollu  oyunlar  fəallığın  növü  kimi 

özünü göstərir.  

4.  Kiçik  məktəb  yaĢı  dövrü:  altı-yeddi  yaĢdan  on-on 

bir yaĢa qədər. 

Bu  dövrdə  uĢaqların  psixi  inkiĢafında  təlim  aparıcı 

fəaliyyət  kimi  özünü göstərir. Təlim  prosesində əqli və idrak 

qabiliyyətləri  formalaĢmaqla,  təlimin  köməyi  ilə  uĢağı  əhatə 

edən adamlarla onun münasibətlər sistemi  Ģərtlənir. 

---