MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

420 

420 

aparmasına,  yeri  gəldikdə  valideynlərə  lazımi  məsləhət 

verməsinə eyni cur yanaĢmırlar. 

Bəzi  ailələr  özləri  psixoloqun  övladlarının  Ģəxsiyyətini 

tənzim  etməsi  ilə  maraqlanır  və  bu  sahədə  ona  Ģərait 

yaradırlar,  baĢqa  ailələr  bu  sahədə  neytral  mövqe  tutur, 

bəziləri  də  bu  iĢə  hər  yolla  mane  olurlar.  Ona  görə  də 

psixoloqun  iĢi  həmiĢə  istədiyi  kimi  gedə  bilmir.  Xüsusilə 

uĢağın  tərbiyəsi  və  onun  Ģəxsiyyətinin  inkiĢafı  üçün  müvafiq 

Ģərait  olmayan  ailələrlə  iĢ  zamanı  bu  çətinlik  özünü  qabarıq 

Ģəkildə  göstərir.  Belə  ailələrin  müxtəlif  tipləri  mövcud  ola 

bilər  ki,  onların  hər  birində  psixoloqun  yerinə  yetirəcəyi  iĢ  o 

birilərindən  fərqlənir.  Bu  cür  ailələrin  aĢağıdakı  tiplərinə  rast 

gəlmək  mümkündür:  1)  boĢanma  ərəfəsində  olan  ailələr,  2) 

boĢanmıĢ  ailələr,  3)  Ģəxsiyyətlərarası  və  Ģəxsiyyətdaxili 

munaqiĢələri  həll  olunmamıĢ  ailələr,  4)  əxlaq,  ictimai 

münasibət  normalarına  uyğun  olmayan  sərvət  və  normalar 

sistemi formalaĢmıĢ ailələr. Psixoloqun həmin ailələrdən gələn 

uĢaqlarla müvafiq iĢ apara bilməsi  üçün həmin ailələr, orada 

uĢaqların  tərbiyəsi  üçün  yaradılan  Ģəraitin  xüsusiyyətləri  ilə 

ətraflı tanıĢ olması zəruridir. 

Adətən,  birinci  tip  ailələrdə  uĢaqların  tərbiyəsi  və 

sosiallaĢması  üçün  yaranmıĢ  Ģəraitin  xarakterik  xüsusiyyəti 

bundan ibarətdir ki, həmin ailələrdə uĢaqlar artıq kəskin, açıq 

xarakter  almıĢ  ailə  münasibətlərindəki  münaqiĢələrə  cəlb 

olunurlar. 

Onlar  münaqiĢədə  olan  valideynlərinə  öz 

münasibətlərini bildirməyə məcbur olurlar. Bütün bunlar həmin 

ailədəki  uĢaqların  psixoloji  və  mənəvi  zədə  almasına,  eləcə 

də  məktəbdəki  fəaliyyətinə  mənfi  təsir  göstərməsinə  səbəb 

olur. 

Məktəb  psixoloqunun  vəzifəsi  bu  cür  Ģəraitə  düĢən 

Ģagirdləri müəyyənləĢdirmək və  onlarla  psixoloji  məsləhət  iĢi 

aparmaqdan  ibarətdir.  Bu  sahədə  aparılan  iĢ  uĢağın  özünü 

qiymətləndirməsini  təshih  etməyə,  günahkar  olmaq  fikrini, 

hissini aradan qaldırmağa yönəldilməlidir. Psixoloq uĢağın öz 

gələcəyini  daha  nikbin  təsəvvür  etməsinə  köməklik  göstərə 

---