Şüurlu təkrarlar nəticəsində insanda fəaliyyətin icra və
tənzim olunmasının bu cür qismən avtomatlaşmış ünsürləri
vərdiş adlanır. Fəaliyyətin mənimsənilməsi, vərdiĢlərin
yaranması zamanı yerinə yetirilən iĢ və hərəkətlər Ģüurlu iĢ və
hərəkətlər olaraq qalır, yalnız onların icra tərzləri
avtomatlaĢmıĢ olur.
AparılmıĢ tədqiqatlar göstərmiĢdir ki, vərdiĢin yaranması
nəticəsində hərəkətlərin getdikcə avtomatlaĢması həmin
hərəkətlərin daxil olduğu iĢin Ģüurlu tənzim olunmasının daha
çox geniĢlənməsinə səbəb ola bilir.
VərdiĢlər yaranarkən qismən avtomatlaĢmadan asılı
olaraq, iĢin strukturunda bir sıra dəyiĢikliklər özünü göstərir.
Bunlara aĢağıdakıları aid etmək olar:
1.VərdiĢ yaranarkən birinci növbədə hərəkətlərin icra
üsulları dəyiĢir. Hələ vərdiĢ yaranmamıĢdan qabaq ayrı-
ayrılıqda icra etdiyimiz bir sıra hərəkətlər vahid, mürəkkəb bir
hərəkətdə birləĢir. Biz həmin hərəkətləri ardıcıl olaraq fasiləsiz
Ģəkildə, sürətlə yerinə yetirə bilirik. Məsələn, hər hansı bir
musiqi parçasını çalmağı ilk dəfə öyrənən adam əvvəlcə
müvafiq notları ayrı-ayrılıqda icra edir. VərdiĢ yarandıqdan
sonra həmin musiqi parçasını rəvan və sürətlə ifa edir.
2. VərdiĢ yaranarkən artıq, lazımsız hərəkətlər aradan
çıxır. Məsələn, xarici dili yenicə öyrənməyə baĢlayan adam
danıĢarkən tez-tez dayanır, fikirləĢir, artıq sözlər iĢlədir, ana
dilinin strukturundan uzaqlaĢa bilmir. Lakin vərdiĢ yarandıq-
| 
