MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs Mərkəz i Ümumi psixologiya. Psixologiya
89
öyrənir. Eyni fikri dillərin mənimsənilməsinə də aid etmək olar.
Bu nöqteyi nəzərdən dillərin qarĢılıqlı təsirində keçirilmə hadisəsinin yerini və xüsusiyyətlərini aĢkara çıxarmaq mühüm praktik əhəmiyyət daĢıyır. Psixoloji tədqiqatlardan məlum olduğu kimi, ana dili həmiĢə ikinci dil faktlarını mənimsəmək üçün əsas, ikinci dildə hadisələrin mahiyyətini anlamaq üçün özünəməxsus açar rolunu olnayır. Üçüncü və sonrakı dillərin mənimsənilməsində də eyni qanunauygunluq özünü göstərir. Bu zaman əvvəl mənimsənilmiĢ dillər sırasının mənimsənilməsində də müsbət təsirini göstərir. Məhz buna görə də, həmin sahədə aparılmıĢ tədqiqatlardan göründüyü kimi ikinci və sonrakı dillər əvvəl mənimsənilmiĢ dillərin sistemi bazasında, baĢqa sözlə həmin dillər üzrə bilik, bacarıq və vərdiĢlərin aydın və ya gizli fonunda mənimsənilir. Öyrənilən dillə əvvəl mənimsənilmiĢ dillər bir-biri ilə sıx kontaktda olur və bu zaman müsbət keçirilmə hadisəsi, yaxud dilçilərin qeyd etdiyi kimi, əvvəl mənimsənilmiĢ dillər (o cümlədən ana dili) üzrə bacarıq və vərdiĢlərin öyrənilən sonrakı dildə oxĢar hallarda transpozisiya hadisəsi baĢ verir. Bacarıq və vərdiĢlərin keçirilməsi hadisəsi « bacarıqların keçirilməsinin, daha doğrusu, koordinasiyanın keçirilməsinin ümumi qanunauygunluqlarına əsaslanır. Bu
zaman korreksiyanın dərk olunması və avtomatlaĢması bacarıqda düzəliĢlər aparılması, bacarıgı yenidən yaratmaga nisbətən sərfəlidir. Məhz buna görə də ikinci dilin öyrənilməsi zamanı keçirilmənin bu xüsusiyyəti nəzərə alınır. Əks halda keçirilmə yanlıĢ xarakter daĢıyır, dilin mənimsənilməsi qüsurlu olur. Psixoloqların apardıqları müĢahidələr göstərmiĢdir ki, dili öyrənənlər keçirilməni düzgün prinsiplər üzrə aparmadıqda ya səhv ümumiləĢdirməyə, ya da interferensiya hadisəsinə rast |