MahirəNərimanqızı

işin nəticəsini bilmək və öz səhvini anlamaqdan ibarətdir. Bu 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs 

Mərkəz

i

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

 

83 

tələbi  birbaĢa  tətbiq  olunan  mümarisələrə  də  aid  etmək  olar. 

Təcrübə göstərir ki, Ģagird icra etdiyi mümarisənin nəticəsi ilə 

tanıĢ  olmadıqda,  bu  zaman  nə  kimi  səhvə  yol  verdiyini 

anlamadıqda  mümarisə  də  öz  əhəmiyyətini  itirir,  düzgün 

bacarıq  və  vərdiĢlərin  yaranmasını  təmin  etmir.  Öz  iĢinin 

nəticəsi  ilə  tanıĢ  olmayan,  səhv  edib-etmədiyini,  əgər  səhv 

etmiĢsə, bunun nədən ibarət olduğunu anlamayan Ģagird (eləcə 

də  digər  fəaliyyət  sahəsinə  yiyələnən  adam)  bəzən  dəfələrlə 

eyni  səhvi  təkrar  edir,  nəticədə  səhv  vərdiĢlərə  yiyələnir. 

Əksinə,  Ģagird  icra  etdiyi  mümarisələrin  nəticəsi  ilə  tanıĢ 

oldduqda, səhvinin nədən ibarət olduğunu anladıqda  sonradan 

bu cür səhvlərə yol verməməyə çalıĢır, deməli, öz fiziki iĢinin 

gediĢini dərk etmək və izləmək imkanı əldə edir. 

Faktlara  müraciət  edək.  Psixoloqların  apardıqları  təc-

rübələrdən  birində

1

  yoxlananlara  gözüyumulu  müəyyən 

uzunluqda  (75  mm)  xətt  çəkmək  tapĢırığı  verilmiĢdir.  Bu 

zaman  üç  qrupun  hər  birində  o  birilərindən  fərqli  Ģəraitdə  iĢ 

aparılmıĢdır.  Birinci  qrupda  olan  yoxlananlara  yerinə 

yetirdikləri  iĢin  düzgün  və  ya  səhv  olması  barədə  məlumat 

verilməmiĢdir.  Ġkinci  qrupda  yoxlananlara  hər  xətti  çəkdikcə 

ümumi  Ģəkildə  «düzdür»  və  ya  «səhvdir»  xəbərdarlığı 

edilmiĢdir. Üçüncü qrupda yoxlananlara çəkdiyi xəttin verilmiĢ 

tapĢırıqdan  nə  qədər  fərqləndiyi  bildirilmiĢdir.  Hər  üç  qrupda 

yoxlanandar  100  cəhd  etmiĢlər.  Nəticədə  qruplarda  düzgün 

uzunluqdan 

fərqlənmə 

aĢagıdakı 

Ģəkildə 

olmuĢdur 

(millimetrlə). 

Variantlar 

Ġlk 30 

xəttdə 

Sonrakı 40 

xəttdə 

Axırıncı 30 

xəttdə 

Məlumat 

verilmədikdə 

 

19 

22 

20 

                                                 

1

 Психология. / под ред. А.А. Смирнова и др. – М. 1962. 

---