MahirəNərimanqızı

Funksional  psixoloji  uyuĢmaya  gəldikdə  burada  idraki, 

emosional-iradi  cəhətdən  yaxınlıq,  xüsusilə  temperament  və 

xarakter  səviyyəsində  uyuĢma  əsas  götürülür.  Həyati  faktlar 

göstərir  ki,  qrup  üzvləri  arasında  xarakterlərinə  görə 

uyğunsuzluğun  olması  çox  vaxt  qrupda  ciddi  mənfi  psixoloji 

hadisələrin  baĢ  verməsinə,  xüsusilə  qrupda  psixoloji  iqlimin 

                                                 

1

 Байрамов Я.С., Ялизадя Я.Я. Сосиад психолоэийа – Бакы, 2003, с. 168 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

204 

pozulmasına  gətirib  çıxarır.  Hətta  qrup  üzvlərinin  tək  birində 

xarakterin  ciddi  uyğunsuzluğu  qrup  fəaliyyətinin  pozulmasına 

əsaslı  təsir  göstərə  bilir.  Fikrimizi  aydınlaĢdırmaq  üçün  rast 

gəldiyimiz  bir  fakta  nəzər  salaq.  YaxĢı  tanıdığımız,  yüksək 

elmi dərəcəyə malik olan C. Bir elmi idarəyə Ģöbə müdiri təyin 

olunmuĢdu.  Ġlk  dövrlər  C.  Özünü  bacarıqlı  təĢkilatçı  kimi 

göstərməyə  çalıĢsa  da  bir  neçə  ay  keçdikdən  sonra  həqiqi 

xasiyyətini biruzə verməyə baĢladı. O, tabeliyində olan iĢçiləri 

incidir,  hamının  yerli-yersiz    onun  istədiyi  kimi  hərəkət 

etməsini  tələb  edirdi.  Qulaq  asmayanları  müxtəlif  bahanələrlə 

iĢdən  uzaqlaĢdırmağa  çalıĢır,  rəhbərliyin  düzgün  tələblərini 

qəbul  etmirdi.  HəmiĢə  öz  fəaliyyəti  ilə  müəssisədə  yüksək 

qiymətləndirilən  Ģöbədə  psixoloji  iqlim  pozulmaqla  yanaĢı 

Ģöbənin  fəaliyyəti  iflic  vəziyyətinə  düĢmüĢdü.  Bütün  bunlar 

rəhbərliyin  nəzərindən  qaçmadığına  görə  C-nı  1  illik  elmi 

məzuniyyətə  göndərməyə,    Ģöbəni  birləĢdirməyə  məcbur 

oldular.  C.  Ġlk  dövrlər  bunula  razılaĢmıĢ,  elmi  iĢini  baĢa 

çatdırmıĢ və rəhbərliyin yaxından köməyi sayəsində doktorluq 

dissertasiyasını müdafiə etmiĢdir. Az vaxt keçdikdən sonra C-

in  xarakter  əlaməti  yenə  də  özünü  göstərməyə  baĢlayır,  ona 

yaxından  köməklik  göstərmiĢ  müəssisə  rəhbərinə  qarĢı 

çıxmağa,  ona  qarĢı  iftiralar  uydurmağa  baĢlayır.  Nəticədə 

yenidən  müəssisədə  psixoloji  iqlim  pozulur,  iĢdə  ciddi 

narahatlıq özünü göstərməyə baĢlayır.  

B u   c ü r   f a k t l a r   g ö s t ə r i r   k i ,   q r u p d a  

Ģ ə x s i y y ə t l ə r a r a s ı  

r o l l a r ı n  

b i r - b i r i  

i l ə  

u y u Ģ m a s ı  

p s i x o l o j i  

u y u Ģ m a n ı n  

z ə r u r i  

Ģ ə r t l ə r i n d ə n  

b i r i n ə  

ç e v r i l i r .  

Ə k s i n ə ,  

r o l l a r a r a s ı   m ü n a q i Ģ ə l ə r i n     y a r a n m a s ı   i s ə  

q r u p  

u y u Ģ m a s ı n ı  

ç ə t i n l ə Ģ d i r m ə k l ə  

o n u n  

f ə a l i y y ə t i n i n  

s ə m ə r ə l i l i y i n ə  

m ə n f i  

t ə s i r  

g ö s t ə r i r

.    

Psixoloji  ədəbiyyatda  qeyd  olundugu  kimi,  qrup 

uyuĢmasının  adaptiv  planda  təhlili  pozitiv  Ģəxsiyyətlərarası 

---