MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

61 

61 

61 

61 

61 

61 

61 

61 

61 

6.  Məntiqi  əlaqəsi  və  bir-birilə  sıx  bağlı  olan  fakt  və 

hadisələr  daha  asan  yadda  saxlanılır.  Çünki  bu  zaman 

assosiativ  təəssürat  daha  asan  və  sistemli  olur.  Burada  sanki 

əĢya və hadisənin elementlərinin yadda saxlanması bir-biri ilə 

sıx bağlanır. 

QarĢıya 

qoyulan 

məqsəddən 

asılı 

olaraq 

yaddasaxlamanın  qeyri-ixtiyari  və  ixtiyari  növlərini  qeyd 

edirlər.  Qeyri-ixtiyari  yaddasaxlama  qarşıya  məqsəd 

qoymadan  duyub-qavradıqlarımızın  yadda  saxlanmasıdır. 

Çox  vaxt  bizə  emosional  təsir  bağıĢlayan  material  qeyri 

ixtiyari  olaraq  yadımızda  qalır.  Ġxtiyari  yaddasaxlama  isə 

qarĢıya qoyduğumuz məqsədlə bağlı olur. Ona görə də ixtiyari 

yaddasaxlamanı  xüsusi  mnemik  iĢ  kimi  xarakterizə  edirlər. 

Ġxtiyari  yaddasaxlamanın  müvəffəqiyyəti,  məhsuldarlığı 

mnemik  məqsədin  xüsusiyyətindən  asılı  olur.  Ġxtiyari 

yaddasaxlamanın məhsuldarlığı üçün mühüm Ģərt kimi yadda 

saxlanılacaq materialın planını tutmaq, qarĢıya yaddasaxlama, 

uzun  müddətdə  yaddasaxlama  məqsədi  qoymaq,  materialı 

təsnif  etmək,  sistemləĢdirmək,  öyrəndiklərini  təxəyyüldə 

canlandırmaq və s. zəruridir. 

Prinsipcə  hər  bir  insanın  hafizəsi,  xüsusilə,  qeyri-

ixtiyari  yaddasaxlamanın  seçiciliyi  baxımından  fərqlənir. 

Ġxtiyari  yaddasaxlamanın  müvəffəqiyyəti  isə  qavranılan 

informasiyanın xarakteri ilə bağlıdır. Məsələn, tanıĢları və ya 

qohumlarında  keçirilən  qonaqlığın  yada  salınmasına  diqqət  

yetirək. Bəziləri (xüsusilə qadınlar) kimin və necə geyindiyini, 

digərləri  kimin  nə  və  necə  yediyini,  üçüncülər  isə  (yeri 

gəlmiĢkən  çox  az  qismi)  məclisin  ümumi  təsvirini  və 

söhbətlərin məzmununu xatırlayacaqdır. 

Yaddasaxlamanın 

davamlılığından 

asılı 

olaraq 

qısamüddətli və uzunmüddətli növləri də vardır. Qısamüddətli 

yaddasaxlama 

saniyə 

və 

dəqiqələrlə, 

uzunmüddətli 

yaddasaxlama isə saatlarla, günlər, aylar, illərlə ölçülür. 

Yaddasaxlamanın bir növü kimi süni yolla assosiasiya 

---