MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

62 

62 

yaradaraq  yaddasaxlamanı  da  qeyd  edirlər.  Bu  cür 

yaddasaxlama  mnemonik  yaddasaxlama  adlanır.  Məsələn, 

20.07  rəqəmini  yaddasaxlamaq  üçün  2007-ci  ili  yada  salmaq 

kifayətdir.  Yaxud  yeni  tanıĢ  olduğumuz  adamın  adını  həmin 

adda olan yaxın adamımızın adı ilə eyni olduğuna görə yadda 

saxlayırıq. 

Yadasalma 

əvvəllər 

psixikada 

möhkəmlənmiĢ 

məzmunun  uzunmüddətli  hafizədən  operativ  hafizəyə 

gətirilməsi  nəticəsində  aktuallaĢdırılması,  xatırlanmasından 

ibarət  olan hafizə prosesidir. Yadasalma da ixtiyari və qeyri-

ixtiyari olur. 

Beyində  hifz  olunanların  qısa  müddətdən  sonra 

yenidən  yada  salınması  xeyli  çətin  baĢ  verir,  əsasən,  2-4 

gündən sonra daha aydın və əhatəli yada salınır.  

Yadasalmada  hadisələrin  hansı  konteksdə  baĢ  verdiyi 

mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Məsələn, köhnə əĢyalar, kitablar, 

ev, uĢaqlığın keçdiyi yerlər və onlarla bağlı olanlar daha güclü 

təsir edir. Bu mənada Zeyqarnik effekti maraq kəsb edir. Təbii 

sonluğu  olmayan  vəziyyətləri,  tamamlanmayan  hərəkətləri 

insanlar  daha  yaxĢı  yadda  saxlayır.  Əgər  biz  yeməyi,  içməyi 

sona  çatdıra  bilmir,  arzu  etdiyinə  çata  bilməyə  az  qalmıĢ, 

amma  çatmadıqda  bu  daha  uzun  müddət  yadda  saxlanılır, 

nəinki asanlıqla əldə edilən. Hafizənin bu xüsusiyyəti onunla 

bağlıdır  ki,  tamamlanmamıĢ  hərəkətlər  mənfi  emosiyaların 

mənbəyi olduğundan müsbət emosiyalara nisbətən daha güclü 

təsirə malikdir. Məhz buna görə də adamlar uğursuz sevgini, 

bədbəxt  hadisələri,  xəstəliyi,  əzablarını,  həyəcanlarını  daha 

dəqiq və aydın yadda saxlayırlar.