www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
250
250
artım tez də aĢağı düĢür. 9 yaĢlı qızlarda boy artımı 3,8 sm, 10
yaĢda – 6,21 sm, 11 yaĢda – 7,17 sm, 12 yaĢda – 5,43 sm, 13
yaĢında təxminən 6 sm-ə çatır. Bu zaman artım əvvəlki illərə
nisbətən az olsa da qənaətbəxĢdir. 14 yaĢında boy artımı 3,7
sm-ə, 15 yaĢında isə 2,3 sm-ə enir. Rəqəmlərdən göründüyü
kimi, boy artımı qızlarda oğlanlara nisbətən tez baĢlasa da,
sonradan əsaslı Ģəkildə aĢağı düĢür.
Çəkinin artmasına gəldikdə bu dövrdə o boyun
artmasından geri qalır. 9 yaĢlı oğlanların çəkisi orta hesabla
26,3 kq, 10 yaĢda – 29,0 kq (artım 2,7 kq), 11 yaĢda – 32,1 kq
(artım 3,1 kq), 12 yaĢda – 36,0 kq (artım – 3,9 kq), 13 yaĢda –
39,2 kq (artım – 3,2 kq), 14 yaĢda – 45,5 kq (artım – 6,3 kq),
15 yaĢda – 51,9 kq (artım – 5,4 kq) olur. Rəqəmlərdən
göründüyü kimi, yeniyetməlik dövründə oğlanlarda çəkinin
artması qeyri-bərabər Ģəkildə gedir. 13 yaĢında çəkinin artımı
aĢağı düĢür.
Qızlarda da çəkinin artması təxminən eyni Ģəkildə gedir.
9 yaĢlı qızların çəkisi təxminən 25,28 kq, 10 yaĢda – 28,3 kq,
11 yaĢda – 32,0 kq, 12 yaĢda – 36,97 kq, 13 yaĢda – 41,9 kq,
14 yaĢda – 47,5 kq, 15 yaĢda – 50,6 kq-a bərabər olur.
Qızlarda çəkinin ən az artımı 10 və 11 yaĢda özünü göstərir.
Bu dəyiĢiklik xüsusilə cinsi yetiĢmənin baĢlanmasında
özünü göstərir. UĢaqlara nisbətən yeniyetmələrin siması
dəyiĢir, böyüklərə yaxınlaĢmıĢ olur.
Əzələ kütləsi və əzələ gücü artır, nəticədə yeniyetmənin
fiziki imkanı da artır. Yeniyetməyə elə gəlir ki, onun hər bir
Ģeyə gücü çatar.
Yeniyetmənin psixoseksual inkiĢafında xüsusi dəyiĢiklik
baĢ verir. Bu dövrdə cinsi yetiĢmənin baĢlanması bir növ cinsi
yetkinlik üçün baĢlanğıc rolunu oynayır. Bununla yanaĢı
olaraq psixoloji yetkinliyin, eləcə də sosial yetkinliyin baĢ
verməsi üçün müvafiq Ģərait yaratmıĢ olur. Yeniyetmələrdə
sərvət sistemi dəyiĢir: ailə, məktəb, həmyaĢıdları yeni məna və
əhəmiyyət kəsb etməyə baĢlayır.
|