MahirəNərimanqızı

Mümarisə  şüurlu,  məqsədəyönəlmiş  təkrar  olub  yerinə 

yetiriləcək  işin,  fəaliyyətin  təkmilləşdirilməsinə,  müvafiq 

bacarıq  və  vərdişlərin  yaranmasına,  başqa  sözlə  iş  və 

fəaliyyətin mənimsənilməsinə gətirib çıxarır. 

Fəaliyyətin  mənimsənilməsi,  vərdiĢlərin  yaranmasının 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

82 

səmərəliliyi  üçün  mümarisələrə  bir  sıra  tələblər  verilir. 

Onlardan  bəzilərini  nəzərdən  keçirək.  Bunun  üçün    təlim 

fəaliyyətinin  mənimsənilməsi  ilə  bağlı  mümarisələrə  diqqət 

yetirək. 

Məktəb  təcrübəsi  və  aparılmıĢ  tədqiqatlar  göstərir  ki, 

təlim  mümarisələri  düzgün  təĢkil  edildikdə  Ģagirdlərin  yol 

verdikləri və  yol verə biləcəkləri səhvlərin qarĢısını almağa və 

düzgün bacarıq və vərdiĢlərə yiyələnmələrinə səbəb olur. 

Təlim mümarisələrinin məhsuldarlığı, səmərəliliyi birinci 

növbədə  həmin  mümarisələrin  icrası  zamanı    Ģagirdlərin 

qarĢısında duran fikri məqsəddən asılıdır. ġagirdlərin Ģüurluluq 

və  fəallığını  təmin  etmək  üçün  yerinə  yetirilən  mümarisələrin 

məqsədi  onlara  aydın  olmalıdır.  Mümarisənin  məqsədi  aydın 

olduqda və Ģagirdlər həmin mümarisələri nə üçün və necə icra 

edəcəklərini  anladıqda,  daha  dogrusu,  icra  ediləcək  iĢlə 

əlaqədar  onların  qarĢısında  konkret  fikri  məqsəd  qoyulduqda 

daha  çox  fəal  olur,  icra  edəcəkləri  iĢin  mahiyyətini  anlayır, 

müvafiq bacarıq və vərdiĢlərə yiyələnmək iĢi asanlaĢır. 

Mümarisənin  nəticəsi  onun  müxtəlifliyindən  də  asılıdır. 

Məktəb  təcrübəsi  göstərir  ki,  ayrı-ayrı  dərslərdə  (istər  dil, 

istərsə  də  riyaziyyat  dərslərində)  çox  vaxt  müəllimlər 

Ģagirdlərə  həmiĢə  eyni  tipli  çalıĢma  və  mümarisələri    icra 

etməyi  tapĢırırlar.  Bu  cür  çalıĢma  və  mümarisələr  onların 

tezliklə yorulmalarına, diqqətlərinin kütləĢməsinə səbəb olur. 

Tətbiq  olunan  mümarisələrin  miqdarı  da  bacarıq  və 

vərdiĢlərin formalaĢmasında mühüm rol oynayır. Adətən, tətbiq 

olunan 

mümarisələrin 

miqdarı 

öyrənilən 

materialın 

xarakterindən və Ģagirdlərin idrak imkanlarından asılı olur. Ona 

görə də lazımi bacarıq və vərdiĢlərin yaranması üçün bir halda 

az, baĢqa halda isə çox mümarisədən istifadə etmək lazım gəlir. 

AparılmıĢ  psixoloji  tədqiqatlardan  aydın  olmuĢdur  ki, 

vərdiĢin yaranmasının mühüm Ģərtlərindən biri yerinə yetirilən