MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
97 
97 
97 
97 
97 
97 
97 
97 
97 
Təxəyyül insanın qavrayışı və hafizəsi ilə bağlı təsəvvürlərin 
yenidən işlənməsi, yeni qaydada birləşdirilməsi əsasında yeni 
surətlərin yaradılmasından ibarət olan psixi prosesə deyilir. 
Təxəyyül ali psixi funksiyalardan biri kimi diqqəti cəlb 
edir. Ġnsan təlim və əmək fəaliyyətində təkcə öz yaddaĢına 
əsaslanmır. O, öz fəaliyyətinə yaradıcı Ģəkildə yanaĢır, 
yaddaĢında olan təsəvvürləri dəyiĢdirir, yeni qaydada 
birləĢdirir, yeni surətlər yaradır və fəaliyyət göstərir. Yeninin 
yaradılması ilk əvvəl ideal Ģəkildə, fikirdə həyata keçirilir və 
sonra maddi, əməli Ģəkildə reallaĢdırılır. Ġnsanın öz 
təsəvvürlərinin 
ideal 
Ģəkildə 
fikirdə 
birləĢdirilməsi, 
dəyiĢdirilməsi və bu əsasda yeni surətlərin yaradılması 
təxəyyül prosesidir. 
Təxəyyül bir sıra özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə digər 
psixi proseslərdən fərqlənir. Bildiyimiz kimi duyğu, qavrayıĢ, 
hafizə, hətta təfəkkür kimi psixi proseslərin elementləri hey-
vanlarda da bu və ya baĢqa Ģəkildə özünü göstərir. Təxəyyül 
isə bir psixi proses kimi ancaq insana məxsusdur.
Təxəyyülün köməyi ilə insan nəyi isə yaradır, özünün 
fəaliyyətini planlaĢdırır və onu idarə edir. Demək olar ki, 
bəĢəriyyətin yaratdığı maddi və mənəvi dəyərlər insan 
təxəyyülünün məhsuludur. Təxəyyül insanı hal-hazırdakı 
vəziyyətdən kənara çıxarır, ona keçmiĢi daha əyani Ģəkildə 
görməyə kömək edir, onu gələcəyə aparır. Ġnsan öz təxəyyül 
fəaliyyətinin vasitəsilə ayrı - ayrı orqanlarının fəaliyyətinə 
təsir edə bilir. Bunu autotreninq təcrübələrində aydın Ģəkildə 
görmək mümkündür. Təxəyyül fəaliyyətindən istifadə edərək 
xəstəliyin müalicəsinə təsir göstərmək, baĢqa sözlə, 
psixoterapiyada təxəyyül obrazlarının yaradılmasından geniĢ 
istifadə edilir.
Təxəyyül bir psixi proses kimi qavrayıĢ, hafizə və 
təfəkkür prosesləri arasında aralıq mövqe tutur.
Təxəyyül fəaliyyəti zamanı bizim yaratdığımız surətlər, 
hətta onlar fantastik mahiyyətə malik olduqda belə, onun ayrı-

---