MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
168 168 çünki bir millətin varlığına, isbati vücud etməsinə səbəb onun dilidir» [30, 568]. Ü.Hacıbəylinin ana dili məsələsi ilə bağlı mülahizələri isə nə Osmanlı Türkiyəsinə, nə də Osmanlı türkcəsini müdafiə edən Ə.Hüseynzadə və başaqlarına qarşı yönəlmişdir. Sadəcə, Ü.Hacıbyəli bu məsələ ilə bağlı hesab edirdi ki, bəzilərinin ana dilini inkişaf etdirmək əvəzinə, osmanlı şivəsini bəyənməyib onlarla mübahisə açması doğru deyildir: «Biz türk dili üzrə böyük bir padşahlıq təsis etmiş olan osmanlılardan, fars və rus tərcümələri altında bilkülliyyə xarab olub türklük ruhunu itirmiş olan dilimizi təzədən öyrənmək əvəzinə hələ osmanlıları bəyənməyib sırf cahil olduğumuz bu məsələ üstə onlar ilə mübahisəyə də cəsarət edirik» [93, 209]. Beləliklə, Rusiya müsəlmanları arasında ayrıca milli kimliyə və milli dilə sahib Azərbaycan türklərinin müstəqil millət olduğunu müdafiə edən Ü.Hacıybəli, bu mənada Qafqaz türklərinin milli bir ictimai təşkilatın yaranmasını zəruriliyindən də bəhs etmişdi. Üzeyir bəy hesab edirdi ki, artıq millət yolunda ümumi və təkrarçı sözlərdən işə keçməyin vaxtıdır [93, 73-74]. Hacıbəyliyə görə, Rusiya millətləri arasında sayına görə ikinci olan türklər arasında milli birliyin olmaması doğru deyildir. Onun fikrincə, türklər arasında milli birliyin olmamasının nəticəsidir ki, Dövlət Dumasında Rusiya türklərini, o cümlədən Azərbaycan türklərini siyasi sima kimi tanımırlar. O, bundan çıxış yolu kimi, Rusiya türklərinin bir millət kimi meydana çıxmasının vaxtının çatdığını yazırdı: «Hal-hazırda əsil bunun vaxtıdır ki, biz öz-özümüzə məhəl qoyaq, millətimizin qədrini bilək, müsəlman millətinin içini və çölünü o cürə düzəldək ki, biz də bir millət olub millətlər arasına girməyə laiyq olaq» [93, 85-86]. Azərbaycan
|