MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

            Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 

171 

mənada, türklər dünyanın köklü və inanclı millətlərindən biridir. 

Ancaq ötən min illiklər ərzində başqa millətlərə yurdumuzda və 

ürəyimizdə  yer  verərək  türklüyümüzdən  uzaqlaşdığımız 

zamanlar da az olmamışdır. Nemanzadənin  təbrincə desək: «Ey 

özünü itirir, unudur dərəcədə müsafirpərvərlik, özgələrə hörmət 

göstərən türk, yaxşı yadına sal ki, sənin ruhun, sənin qanın, sənin 

düşüncən, sənin varlığın hənuz sənin özündə ikən sən bugünkü 

kimi dilsiz,  yazısız  yəni milli nişanəsiz deyildin. Ey sadə ürəkli 

türk, dünən, bu gün öz varlığını, öz mədəniyyətini göstər bilib, 

indi  sənə  «köhnə  barbar»  gözü  ilə  baxıb  bugünkü 

mədəniyyətlərin haqsızlıqlarına görə incimə» [165, 239]. 

100  il  bundan  əvvəl  digər  Azərbaycan  mütəfəkkirləri 

kimi,  Nemanzadə  də  türkləri  ayılmağa,  tərpənməyə  və  milli 

qüruru  uğrunda  mübarizəyə  səsləyirdi:  «Ey  türk,  zamanımız 

özgə zamandır.  Əgər  bundan  sonra özümüzü tanımayıb qalsaq, 

qorxuram  ki,  gec  ayıldığımız  vaxt  sağalıb  yigitcə  yaşamaya 

vücudumuzda  qüvvət  və  taqət  qalmamış  ola.  Ey  türk,  keçmiş-

lərdən ibrət al, hələ vücudun   sağlam ikən, yaşamağa istedadın 

var  ikən,  fürsət  əldə  ikən  əsil  vücudunu  tanı,  qədrini  anla.  Ey 

türk,  yaxşı  bil  ki,  bugünkü  məhşərin  suri-israfili  elmə,  milli 

ittihada  dəvət  ediyor»  [165,  239-240].  Onun  fikrincə,  indinin 

siyasi  fəlsəfəsi  tərəqqiyi  millətçilikdə  görür.  Bu  mənada, 

Nemanzadə açıq şəkildə yazırdı ki, insanda dini əqidədən sonra 

ikinci  yeri  millətəpərvərlik  tutur.  Çünki  millətpərvərlik  ictimai 

fəlsəfənin baş, özünü tanımaq fəlsəfəsi millətini bilmək elmidir. 

Göründüyü  kimi,  sovet  dövründə  “mollanəsrəddinçi”, 

hətta  marksist-leninçi  kimi  qələmə  verilən  Ö.F.Nemanzadə  heç 

vaxt milli-dini dəyərlərdən kənara çıxmamış, hətta 1918-1920-ci 

illərdə  Azərbaycan  Cümhuriyyətinin  varlığını  müdafiə  etmişdi. 

Bu dövrdə qələmə aldığı «Milliləşmək» və digər məqalələrində 

---