MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

         

Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)

 

362 

362 

Rəsulzadənin bu tarixi çıxışı göstərir ki, həmin dövrdə 

milli şüur artıq qalib bir vəziyyətə gəlmişdir. Ancaq onun bu 

qalibiyyəti  istər  sosial-demokrat  cildinə  girmiş  rus 

bolşeviklərini  və  onların  Azərbaycandakı  əlaltılarını,  istərsə 

də  «Rusiya  müsəlmanlarının  birliyi»  xülyası  ilə  yaşayan,  bu 

mənada 

Rusiya  imperiyasının  dağılmasını  istəməyən 

ittihadçıları  müəyyən  mənada  narahat  edirdi.  Xüsusilə,  rus 

bolşevikləri  Azərbaycanda  milli  şüurun  qələbəsini  həzm  edə 

bilmirdilər. Çünki milli şüur ilk növbədə türklüyə, daha sonra 

islami və demokratik dəyərlərə əsaslanırdı. Beləliklə, bunların 

vəhdəti olaraq Azərbaycan milli ideyası,  yəni azərbaycanlılıq 

şüuru da yaranmış olurdu. 

Azərbaycanlılıq  şüuru  dil  birliyi,  qan  birliyi  (genetik 

amil)  və  mədəniyyət  birliyinə  əsaslanan  türkçülüklə  yanaşı, 

İslam,  Vətən  və  Dövlət  şüurunu  da  özündə  əks  etdirirdi. 

Yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, türkçülük milli şüurun əsas 

xətlərindən  biri  və  birincisidir.  Ancaq  müxtəlif  etnosların 

yaşadığı  bir  ölkədə  yalnız  nəsil-qan  birliyindən  çıxış  etmək  

heç  də  asan  deyildir.  Bu  o  deməkdir  ki,  dil,  mədəniyyət  və 

qan-nəsil (etnos) birliyi daha çox milli dövlət yaranana qədər 

aparıcı mövqe daşıya bilər.