MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 31
Çünki indiki dövrün tələbləri, imkanları ilə həmin dövrün şəraiti xeyli dərəcədə fərqlidir. Bu cür mülahizələrdə müəyyən həqiqət vardır və onu irəli sürənlərlə əsasən, razılaşmamaq da mümkün deyildir. Sa- dəcə, burada diqqəti çəkən azərbaycançılıq ideyası baxımın- dan «üçlük»dən necə və hansı formada istifadə olunmasıdır. Bu baxımdan, bizcə, hazırda bəzi tədqiqatçılar tərəfindən «üç- lüy»ün, xüsusilə türkçülüyün azərbaycançılıqdan az qala tamamilə fərqli bir ideya kimi irəli sürülməsi doğru deyildir. Əksinə, «üçlük»lə, daha çox da türkçülüklə azərbaycançılıq arasında heç bir ziddiyyətin olmaması, onların bir-birini tamamlaması mülahizəsi önə çəkilməlidir. Monoqrafiyada Azərbaycan milli ideologiyasının mahiyyətinin aydınlaşdırmaqdan ötrü milli ideologiya anlayışı ilə yanaşı, milli ideyanın da nədən ibarət olması araşdırıl- mışdır. Hər halda, hazırkı ədəbiyyatda milli ideya və milli ideologiya məsələlərinin qarışdırılmasına tez-tez rast gəlirik. Bunun da nəticəsi olaraq əksər hallarda azərbaycançılıq həm milli ideya, həm də milli ideologiya kimi təqdim olunur. Bu baxımdan əvvəlcə bilməliyik ki, Azərbaycan milli ideyası və Azərbaycan milli ideologiyası dedikdə, nəyi nəzərdə tuturuq. Bizcə, ideya bir fikri, təsəvvürü, prinsipi özündə əks etdirdiyi halda, ideologiya bir neçə fikri, təsəvvürü və yaxud prinsipi özündə cəmləşdirən baxışlar sistemidir. İlk baxışda, milli ideya nisbətən məhdud, milli ideolgiya isə daha geniş anlayışdır. Ancaq bunun özünə münasibətdə də kifayət qədər ziddiyyətlər vardır. Kitabın bu hissəsində azərbaycançılığın mahiyyətinə, onun yaranması, formalaşması və inkişaf mərhələlərinə fəlsəfə tarixi baxımından da toxunulmuşdur. İlk dəfə, «azərbaycan- |