MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 53
inqilab» ideyasını irəli sürürdü. O, «yaşıl inqilab» dedikdə, müsəlman xalqlarının, o cümlədən türklərin oyanmasını, inkişafını və birliyini nəzərdə tuturdu: «Yaşıl deyiriz, çünki öz müsəlmanlarımızdır. Zümrüd-yaşıl işıqlı islamiyyə qəndillərini yandırmaq qeyrətində bulunanlarımızdırlar» [109, 185]. Hüseynzadəyə görə, məhz müsəlmanların İslam qanunlarına əməl etməmələrinin nəticəsidir ki, Şərqin müsəlman məmləkətləri dərin bir ətalət, zülmət və cəhalət içindədir: «O ətalətin, o zülmətin müdhiş və mühib girdabları, təlatümləri vardır. Cismaniyyat və maddiyyata möhtac olmayan girdab və təlatümləri vardır» [28, 109]. Onun fikrincə, islamiyyət daxilində nifaqa və təfriqəyə səbəb müsəlman məmləkətlərindəki monarxiya, Şərq bürokratiyası, sünni-şiə qarşıdurması və bundan istifadə edən Avropa dövlətləri, oradan əsən zəhərli yellərdir [109, 270]. Ancaq artıq sünni və şiə məsələsinin müsəlmanlar ara- sında əhəmiyyətinin qalmadığını deyən Hüseynzadə yazırdı ki, İslam dini xristianlığa bənzəmədiyi üçün bu dinə tapınan xalqları vahid kütlə kimi birləşdirməyə qabildir [109, 270]. Bu mənada, yalnız İslam və Qurana əsaslanan ideya müsəlman xalqlarını tərəqqiyə apara bilər, bunlardan kənarda hər hansı bir təlim, o cümlədən millətçilik-nasiyonalizm müsəlman millətləri üçün çıxış yolu ola bilməz. Beləliklə, mütərəqqi islamçılıq xəttini seçməsinin nəticəsi idi ki, Ə.Hüseynzadə bir tərəfdən «panislam- izm» və «pantürkizm» devizini əldə bayraq edərək guya, xristian dünyasını (Rusiya və Avropanı) təhlükə gözlədiyini iddia edən rus, erməni milətçilərinə, digər tərəfdən milli-dini ideyaların sinfi mübarizənin, beynəlmiləl inqilabın əleyhinə olduğunu irəli sürən marksist-leninçilərə qarşı mübarizə aparmışdır.
|