MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
556 556 Azərbaycan milli ideyası–azərbaycançılıq yalnız Azərbaycan türklərinin və entik azlıqların (talış, kürd, ləzgi və b.) deyil, Azərbaycandakı milli azlıqlar (yəhudi, rus, alman, polyak və b.) üçün də qəbul edilən bir ideologiyaya çevrilmişdi. Doğrudur, sonrakı dönəmlərdə Azərbaycandakı bəzi milli azlıqlar, o cümlədən ruslar və ermənilər Azərbaycan Cümhuriyyətinin süqutunda müəyyən rol oynadılar. Ancaq bütün hallarda, müəyyən bir dövrdə milli-demokratik dəyərlərə əsaslanan azərbaycançılığın ən azı vətən və dövlət ideologiyası kimi üstünlüyünün olması faktı da danılmazdır. Çox təəssüflər olsun ki, «üçlüy»ə əsaslanmaqla yanaşı, özündə vətənçilik, dövlətçilik və demokratik dəyərləri də birləşdirən Azərbaycan milli ideyası-azərbaycançılıq Azərbay- can Cümhuriyyəti işğal olunduqdan sonra sovetləşmə adı altında əvvəlcə təzyiqə və təqibə, daha sonra isə təhrif və simasızlaşdırmaqla üz-üzə qalmışdır. Belə ki, ilk dövrlərdə SSRİ rəhbərləri və ideoloqları Azərbaycan milli mütəfəkkir- lərinə təzyiq göstərərək onları Türk və İslam dünyasından ayırmağa çalışmış, bu məqsədlə də onları pantürkist, panislamist adı altında repressiya etimişlərdir. Hətta, bu məsələdə onlarla bir yerdə sosializm uğrunda mübarizə aparan, ancaq milli-mənəvi dəyərlərə sadiq qalmağa çalışan N.Nərimanov, Ə.Xanbudaqov kimi şəxsiyyətlərə qarşı belə bolşeviklər amansız davranmışlar. Beləliklə, milli ruhlu azərbaycançılığın təməl prinsiplərindən biri olan siyasi millət birliyini çoxlu etnik və gəlmə «millətlər»ə parçalayan sovet ideoloqları bir tərəfdən Azərbaycan üçün yeni problemlərin, xüsusilə də separtizmin əsasını qoymuş, digər tərəfdən Azərbaycan türklərinin milli kimliyinə və milli dilinə qəsd etmişdir. Bunu, süni şəkildə ört-
|