MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 93
mübahisəlidir. Bəzilərinə görə, əgər Ə.Hüseynzadənin ideya xətlərindən biri «avropalaşmaq» olub, sonralar avropalaşmaq müasirlik kimi yozulmuşdursa, belə çıxır ki, qırımızı boya ancaq avropalaşmağa, qərbləşməyə işarədir. Xüsusilə, bu gün Azərbay- can Respublikasının bayrağının rənglərindən birinin «müasirlik» kimi yozulması, «müasirlik» dedikdə isə, yalnız avropalaşmanın və qərb mədəniyyətinin mənimsənilməsinin başa düşülməsi, bu məsələnin daha da mürəkkəbləşməsinə səbəb olmuşdur. Şübhəsiz, müasirləşməyin Azərbaycan xalqının milli ideya xətlərindən birinə çevrilməsində Qərb liberalizmi və demokratiyası ilə tanışlıq mühüm rol oynamışdır. Belə ki, 19-cu əsrin əvvəllərində çar Rusiyasının müstəmləkəsi altında yaşamağa məcbur edilən şimali Azərbaycan türkləri Türk-İslam mədəniyyəti ilə yanaşı, ilk növbədə Rusiya mədəniyyəti, onun vasitəsilə Avropa-Qərb mədəniyyətinin də təsirinə məruz qalmağa başlamışdı. 7-ci əsrdən etibarən İslam-Türk mədəniyyətinin tərkib hissəsi kimi onun tərəqqisi ilə tərəqqi, tənəzzülü ilə tənəzzül edən şimali Azərbaycan xalqı bu dövrdən etibarən istər-istəməz ikili mədəniyyətin: Türk-İslam və Rus- Qərb-Xristian mədəniyyətinin təsiri altına düşdü. Beləliklə, Qərb dünyasında baş verən siyasi, iqtisadi, fəlsəfi, mədəni yeniliklərlə yaxından tanış olan Azərbaycan mütəfəkkirləri bununla da, Türk-İslam mədəniyyətinə yenidən baxıb onu təftiş etməklə üzləşdilər. Bu isə,
istər-istəməz Azərbaycan türk mütəfəkkirlərinin dünyagörüşündə bir tərəfdən ziddiyyətlərə yol açsa da, digər tərəfdən milli ideyanın əsas xətlərindən birinin – yeniləşməyin, müasirləşməyin yaranmasına səbəb oldu. Müasirləşmək xəttinin meydana çıxmasında isə ilk növbədə, Rus-Qərb-Xristian mədəniyyəti ilə İslam-Türk-Şərq mədəniyyəti, xüsusilə İslam dini arasında aparılan müqayisələr
|