MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

            Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 

101 

bunu  əvəzində  toplumda  və  dövlətdə  qəti  şəkildə  ağlın 

hakimiyyəti  üstün  olmalıdır  [236,  69].  Bu  isə  o  deməkdir  ki, 

milli və dini dəyərlər yaşatmaq üçün həmişə müasir ruhlu olmaq 

hər hansı millətin başlıca qayəsi olmalıdır. Yalnız müasir ruhlu 

milli  və  dini  dəyərlərə  sahib  millət  ayaq  üstə  durar  və  dünya 

durduqca var olar.  

 

1.3.  Rus-Avropa-Qərb  mədəniyyəti  və  ideologiyası: 

qərbpərəstlik,  «molla  nəsrəddinçilik»,  milli  sosial-

demokratiya, marksist-leninçi sosial-demokratiya 

 

Şimali  Azərbaycanda  milli  ideyanın  axtarışında  ikinci 

xəttə  meyil  göstərənlər  və  onun  fəal  təbliğatçıları  sırasında 

M.F.Axundzadə,  M.Kazım  bəy,  M.A.Şahtaxtlı,  C.Məmməd-

quluzadə,  Ə.Haqverdiyev,  M.S.Ordubadi,  S.M.Əfəndiyev, 

N.Nərimanov  və  başqalarını  göstərə  bilərik.  Bu  mənada,  çar 

Rusiyası  və  Sovet  Rusiyası  dövründə  bu  və  ya  digər  formada 

«isti»  münasibətlər  görən  bu  Azərbaycan  mütəfəkkirlərini 

birləşdirən ümumi cəhətləri aşağıdakı kimi qurplaşdırmaq olar: 

1.

 

İslam dini  əleyhdarlığı və ateizmə meyillilik; 

2.

 

Rus-Avropa-Qərb mədəniyyətinə ifrat aludəçilik; 

3.

 

Türk-İslam mədəniyyətini ifrat dərəcədə tənqid; 

4.

 

Milli mənsubiyyət məsələsinə türkçülük deyil, türklük 

səviyyəsində  yanaşma  (yəni  türk  kimliyini  qəbul 

etməklə  yanaşı,  türk  adət-ənənələrinə  köhnəlmiş 

törələr kimi baxmaq və s.). 

Fikrimizcə,  yeniləşməkdə  qərbləşmək  yolu  tutmuş  bu 

mütəfəkkirlər  xüsusilə  İslam  dininə  münasibətdə  əsasən  mənfi 

rəydə olmuş, müsəlman şərqi ölkələrində hökm sürən  cəhalət və 

---