Mahmud As’ad Jo’shon haqiqiy sevgi

MUHABBATNI ZADA QILGUVCHI XATTI-HARAKATLAR
Muhabbatni zada qilguvchi xatti-harakatlardan qochmoq, chetlanmoq masalasi oldimizda turadi. Men seni sevib turibman, sen meni sevib turibsan-u, birdan oramiz sovuqlashadi. O’rtamizdan qora yellar esib, ola mushuklar o‘ta boshlaydi. Bir-birimizni sevmaslik boshlanadi. Bu nimadan? Albatta, senda ham bir ayb bor, menda ham bir qusur bor. Bunaqasi bo‘ladi. Yo g‘iybat qilganmiz, yo aytishib qolganmiz, yo samimiyatsiz biror hodisa oramizdan o‘tgan.
Ha, muhabbatni sovutadigan, muhabbatni zoil etadigan – yo‘q qiladigan, muhabbatni sidirib tashlaydigan, muhabbatni mahv etadigan narsalardan uzoqroq bo‘lmoqqa g‘ayrat qilmog‘imiz lozim.
Masalan, hech kim birovni g‘iybat qilmasligi kerak. G’iybat – harom. Har kim har kimdan husnu zan – yaxshi gumon etmog‘i lozim. Husnu zan etmoqlik Qur’oni karimdan bir vazifadir. Su’i zan, ya’ni, bad gumon etmaslik kerak. Su’i zan etmoq – harom.
Harakatlar yaxshilikka yo‘nalishi lozim.
Biror kishi sening oldingda g‘iybat qilinsa, g‘iybat qilingan kishining yonini olmoq – sening vazifang, g‘iybat qilganlarni to‘xtatmoq sening vazifang, o‘sha majlisda qolmasdan, turib ketish sening vazifang. Payg‘ambar janobimiz uch harakatni amr etadilar: «G’iybat qilingan kishiga yordam bergaysan, uni mudofaa etgaysan: «U birodarlarimizning bunday yaxshi jihatlari bor», degaysan. Tabiiy, qusurini, aybini gapirishar ekan, to‘g‘ri aytayotgan bo‘lishlari mumkin. Ammo bir yo‘lini topib, g‘iybatdan himoya qilgaysan. Payg‘ambar janobimiz bunday amr etadilar: istasang, eshitma. Boshqalarni ham to‘xtat. «Gapirmang, g‘iybat qilmang», degaysan. Yoki bo‘lmasa turib ketgaysan «Menga ruxsat bering, Allohga topshirdik, tuningiz yoki kuningiz xayrli bo‘lsin», degaysan. Qo‘zg‘alasan, ketasan, tamom. Biz shundoq qilmayapmiz.
G’iybatni xuddi har kim qaymoq, non yegandek, ertayu kech yeydi-ichadi. Holbuki, g‘iybat qilmoq o‘likning go‘shtini yegandek xunuk bir ishdir. «Ro‘za tutgan kishining ro‘zasining savobi qolmas», deb bildiriladi hadisi sharifda. To‘g‘ri, non yemayapsiz, suv ichmayapsiz, ammo o‘lgan birodaringizning go‘shtini yegandek bo‘lyapsiz. Bu yanada tubanroq bir ish. «Losh», «losha» degani o‘lik go‘shti deganidir. G’iybat – losh yegandek gapdir. Ammo bu kalimani domlalar shu kunga qadar qo‘llamagani uchun, «losh yemoq» so‘zidan biz jirkanamiz. «Losh yeyapsanmi?» Astag‘firulloh, me’damni bulg‘ading, bo‘g‘zimga keltirding. Me’damni shishirding, deydi inson. Ammo fe’lan (amalda) shu ishni qiladi.
Demakki, muhabbatni zada qiladigan shundoq ishlarni ham qilmaylik. Muhabbatni orttirmoq uchun choralar qidiraylik. Alloh muhabbatlilarni sevgay, shunday bir muhabbatli toifa bo‘laylik. Aslida shundoq bo‘lmog‘imiz kerak edi, ammo undoq emasmiz. Musulmon bo‘lganimiz uchun bir-birimizga bug‘z etmaylik, g‘animlik qilmaylik, birodar, qardosh-qarindosh bo‘laylik.