Page 632 ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA Har qanday boshqarishning mohiyati boshqarish qarorlarini ishlab chiqish va uni
boshqaruvchi ob’yektda o`z ta'sirini amalga oshirish ko`zda tutiladi. Mahsulot sifatini
boshqarish deganda mahsulotni yaratishda uning kerakli sifatini ta'minlash va me'yorida
bo`lib turish maqsadida amalga oshiriladigan harakatlar majmui tushuniladi.
Mahsulot sifati jarayonlarning qanday tashkil etilganligiga, ularni qanday me'yorda
ishlashiga, nazorat-o`lchash asboblarining naqadar tekis ishlashiga va shu jarayonlarda
ishlayotgan xodimlarning malakasiga so`zsiz bog`liqdir.
Boshqarish ta'siri boshqariluvchi jarayonlarni amaldagi holatini saqlash yoki unga
o`zgartmalar kiritishdan iborat [2].
Mahsulot sifatini boshqarish tizimi deganda boshqarish idoralari va
boshqariluvchi ob’yektlarning mahsulot sifatini boshqarishda moddiy- texnika va
axborot vositalari yordamida o`zaro bog`lanishning majmui tushuniladi.
MUHOKAMA Shuning uchun bu tizim o`zaro bog`langan mahsulot sifatini boshqarishni
ta'minlaydigan tashkiliy, texnikaviy, iqtisodiy va ijtimoiy tadbirlarning yig`indisi
sifatida ko`zda tutilgan bo`lmoqligi lozim. Boshqarishning asosiy maqsadi esa mahsulot
sifatini kerakli darajaga erishilishini ta'minlash hisoblanadi.
Mahsulot sifatini boshqarish tizimi o`z tarkibiga inson jamoalarini, texnikaviy
qurilmalarni, moddiy vositalarni va kuchli axborot oqimini oladi. Mahsulot sifatini
boshqarish o`zida quyidagi boshqarish davrining umumlashgan elementlarini
mujassamlashtiradi:
-oldindan aytib berish va rejalashtirish;
-ishlarni tashkil qilish;
-o`zaro muvofiqlashtirish va tartibga solish;
-faol harakatga keltirish va rag’batlantirish;
-nazorat, hisob- kitob va tahlil qilish.
Mahsulot sifatini boshqarish tizimidagi boshqarish jarayonlari 2 guruhga bo`linadi:
- ishlab chiqarish tizimini deyarli yuqori darajaga o`tkazuvchi (mahsulotning deyarli
yuqori texnikaviy darajasini va sifatini yaratish va o`zlashtirishni ta'minlovchi);
- ishlab chiqarish tizimidagi turqg`unlikni ushlab turish va o`zlashtirilgan mahsulot
ishlab chiqarilishini rejalashtiruvchi sifat darajasida ta'minlash.
Mahsulot sifatini boshqarish jarayoni boshqarishning umumiy nazariyasiga binoan
quyidagi ishlardan tashkil topadi:
- boshqarish rejasini ishlab chiqish;
- mahsulot sifatini oshirishni rejalashtirish;
- mahsulot sifatiga ta'sir etuvchi har qanday ob’yekt (buyum, jarayon)ning holati haqida
axborotlar olish va tahlil qilish;