5.2. Mikroneyr ko„rsatkichini oichash Mikroneyr ko„rsatkichi tolaning pishib etilganligi va tabiiy chiziqli
zichligi bo„yicha uning ingichkaligini ko„rsatadi. 0„lchashlar Mikroneyr
modulida (1) amalga oshiriladi. Bu usul tola namunasining havo
oikazuvchanligi bilan namunadagi tola ingichkaligi o„rtasidagi o„zaro
bogiiqlikka asoslangan.
HVI 900 SA tizimida oichashlami olib borish uchun namuna massasi
10 g boiishi kerak. Namuna massasi HVI tizimi kompyuteri tomonidan
nazorat qilib boriladi.
Namligi me‟yoriga yetgan namunadan operator qoii bilan bir qism
paxta tolasini olib, uni HVI 900 SA tizimining elektron tarozisida (4) tortib,
massasini talab etilgan miqdorgacha olib boriladi. Tarozida tortishdan awal
namunadan yaqqol ko„zga tashlanadigan yirik begona aralashmalar olib
tashlanadi.
Tarozida tortilgan namuna mikroneyr kamerasiga (5) joylashtiriladi,
kameraning qopqogi yopiladi, so„ngra avtomatik ravishda oichov oikaziladi.
Oichov tugagandan keyin qopqoq ochilib, namuna kamera ichidan siqib
chiqariladi. Monitorda mikroneyr (Mic) ko„rsatkichi paydo boiadi.
Agar mikroneyr ko„rsatkichi 2,0 dan past yoki 7,0 dan yuqori boisa,
monitorda «Недопустимый микронейр» («Noma‟qul
118
mikroneyr») degan yozuv paydo boiadi. Bunday holatda oichash amali
qaytadan bajariladi.
Rang va ifioslanganlik ko„rsatkichlarini oichash Paxta tolasining rang ko„rsatkichi HVI 900 SA tizimining darcha
oynasi yuzasiga siqilgan paxta tolasi namunasi yuzasidan qaytgan numi
oichash bilan aniqlanadi. Tola yuzasidan qaytgan nur orqali fotodiod va nur
filtrlari yordamida nur qaytish koeffitsiyenti (Rd) va tola rangining sariqlik
darajasi (+b) aniqlanadi.
Oichangan Rd va +b ko„rsatkichlari bo„yicha HVi tizimining kompyuteri
paxta tolasining Universal tola standartlari klassifikatsiyasi tizimiga ko„ra
rang bo„yicha navini, o„rta tolali Upland yoki uzun tolali Pima tiplarini
aniqlaydi.
Tolaning rang ko„rsatkichini aniqlash jarayonida namuna yuzasidagi
iflos aralashmalar maydonini oichash yoii bilan paxta tolasining iflosligi
aniqlanadi. Iflos aralashmalar maydoni (Area) va miqdori (Count)
videokamera yordamida aniqlanadi. Videokamera namuna yuzasini suratga
olib, diametri 0,25 mm va undan yuqori boigan iflos aralashmalami ajratadi.
Kompyuter iflos aralashmalar maydonini o'nga ko„paytirib va butun
songacha yaxlitlab, tolaning ifloslik bo„yicha kodini (Trash) hisoblaydi.
Namunaning kattaligi va qalinligi yuzasi lOx 10 sm boigan nurli
darchani butunlay qoplash va namuna orqali nur o„tmasligini ta‟minlash
uchun yetarli boiishi kerak.
Paxta tolasining namunasi RangAfloslik modulining (2) nurli
darchasiga (7) joylashtiriladi. Bunda nurli darchaga qisiladigan namunaning
yuzasi yetarli darajada tekis, har xil tugunlarsiz, burma- larsiz va
chuqurchalarsiz boiishi kerak, chunki ular oichash natija- larini buzib
ko„rsatadi.
Rang va ifioslanganlik ko„rsatkichlari HVI tizimining siquvchi plitasi
(6) namunani darchaning bosgan paytda avtomatik ravishda oichanadi.
Har bir namuna kamida ikki marotaba, yuzasining ikki tomonidan
oichanadi. Olingan natijalar monitorda - Rd, +b rang bo„yicha kod
119
(CG), iflosliklar maydoni (Area), iflosliklar miqdori (Count) va iflosliklar
bo„yicha kod (Brash) ko„rsatkichlari sifatida aks etadi.