Mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

A) shokoladli sariyog‘ 
- uning rangi va mazasi 
shokoladni eslatadi.
B) asalli sariyog‘ 
- uning mazasi va hidi tabiiy 
asalni eslatadi.
D) mevali sariyog‘ 
- uning mazasi ayrim meva 
yoki o'simlikni (jumladan, olcha, olxo‘ri, qulupnay va 
h.k.) Eslatadi.
Agar sariyog‘ni uzoq vaqt saqlash talab etilsa, 
ulardan konservalangan sariyog* tayyorlash mumkin. 
Buning uchun hozirgi vaqtda uch xil usul - sterillash 
usuli, pasterlash usuli va eritish (plavlenie) usuli ko‘p 
afzalliklarga ega.
Sterillangan sariyog1 o‘z mazasi va hidiga ko‘ra 
qizdirilgan sut yog‘ini eslatadi. Ular tunika fanerli 
idishlar (bankalar)ga joylashtiriladi.
Pasterlangan sariyog1 qaynatilgan toza sut hidini 
eslatadi. Ular ham temir tunika idishlarga joylashtirilgan 
holda issiqlik ta'sirida pasterlab va sovitish natijasida 
tayyorlanadi.
Eritilgan sariyog* temir tunika idishlarga joylash- 
tirilgan yuqori sifatli sariyog‘dan tayyorlanadi.
Yuqorida nomlari ko'rsatilgan sariyog‘ turlari 
o‘zining kimyoviy tarkibi va xususiyatlariga ko‘ra 
muayyan talab darajasida boiishi lozim 
(17-jadval).
174
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

17-jadval
Turli usulda tayyorlangan sariyog‘larga bo‘lgan
texnologik talablar
Ko'rsatkichlar
Sarivoe* tarkibida. %
Suv
Tuz Qanc Asal Kakao Yog‘
Ko‘pi bilan
Kamida:
Nordon,
shirinlashtirilgan, 
vologod va 
eritilean sarivoe*
Tuzli
16
2
81
Tuzsiz
83
Lyubitelskiy
20
78
Sterillangan
sarivoe‘
Tuzli
16.5
0,5
81
Tuzsiz
16
83
Pasterlanean sarivoe'
16
Shokoladli sarivog*
16
18
2.5
62
Asalli sarivoe4
18
25
52
Oandli sarivoe*
15
76
Oizdirilean CtoDlvonnove)
1
98
Shunday qilib, barcha turdagi sariyog‘lar uch xil 
usulda tayyorlanadi. Ular quyidagilar: 1. Qaymoqni 
kuvlash yo‘li bilan sariyog4 tayyorlash. 2. Sariyog* 
qaymoqlarga 
ishlov 
berish 
natijasida 
sariyog‘ 
tayyorlash. 3. Yog‘ni plazma bilan aralashtirgan holda 
sariyog' tayyorlash shular jumlasidandir.
Sanoatda nihoyatda keng tarqalgan usul sariyog‘ni 
kuvlash usuli yordamida tayyorlash hisoblanadi. Bino- 
barin, shu usulga kengroq to'xtalib o‘tamiz. Qolgan 
usullarga juda qisqa axborot berish bilan chegara- 
lanamiz.
Qaymoq kamchiliklarini b a rta ra f etish. Qay- 
moqdagi ba’zi bir kamchiliklar sariyog1 sifatiga ta’sir 
etishi tabiiydir. Kamchiliklar quyidagilardan iborat 
bo‘lishi mumkin. Masalan, qo‘lansa va yoqimsiz hid, 
kislotadorlik darajasi ortib ketishi shular jumlasidandir. 
Bunday kamchiliklami bartaraf etish uchun qaymoqni 
suvga aralashtirgan holda yuvilsa, uning kislotadorligi 
birmuncha kamayadi. Bunda uni kislotaliligi o ‘rtacha
175
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

5° ga kamayishi mumkin. Ayrim hollarda qaymoqni 
toza suvga aralashtirilib, uning yog‘ darajasini 8% ga 
pasaytirib separatlash tavsiya etiladi.
Separatlangan qaymoq yog'sizlantirilgan sut bilan 
aralashtiriladi. Uning yog'dorlik darajasi bu holda ham 
8% boMishi kerak. Massa yana qaytadan separatlanadi. 
Shunday qilib, sifatsiz qaymoqning hidi, mazasi, nor- 
donligi va h.k. Kamchiliklari birmuncha bartaraf etiladi.
Umuman, zavodlarga sifatsiz qaymoqni topshirish 
ishlariga yo‘l qo'ymaslik kerak. Chunki u ko'plab 
ovoragarchilik va qiyinchiliklarga olib keladi. Shuning- 
dek, maMum darajada yog‘ miqdori kamayishiga va 
mahsulot tannarxini oshib ketishiga sabab bo'ladi.