Mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

B ilim ni tekshirish uchun savollar
1. Sutning kimyoviy tarkibi to‘g‘risida nimalami bilasiz?
2. Sutning oqsilini qanday xususiyatlari m a’lum?
3. Sut tarkibidagi qand, mineral tuzlar, mikroelementlar, 
vitaminlar to‘g‘risida tushuncha bering.
4.
Sutning bakteriotsidlik xususiyatini va kislotaliligini tus- 
huntirib bering.
5. Sut yog‘ining fizik va kimyoviy ko'rsatkichlari 
nimalardan iborat?
6. Sutning sifatiga va tarkibiga qanday omillar ta'sir etadi?
7. Sutning yog‘dorligi nimalar ta'sirida o ‘zgaradi?
8. Sutning analiz qilish ishlari qanday olib boriladi?
9. Sutning ifloslanishi va uning oldini olish ishlari qanday 
olib boriladi?
10.
Sutning oziqaviy qiymatini tushuntirib bering.
11. Sutning mikroorganizmlar bilan zararlanish manbalari 
to‘g ‘risida tushuncha bering.
IX B O B. SUTGA BIRLAMCHIISHLOV BERISH
Sut sifati buziimasligi maqsadida sut zavodlarida 
va kombinatlarida unga ishlov berish, ya’ni qayta 
ishlash ishlari olib boriladi. Agar bu borada soha 
tarixiga bir nazar solsak, xix asr oxirida yirik ms 
sanoatchisi A.Chichkin moskva shahrida bir sutkada 60 
t sutga ishlov bera oladigan sut zavodini tashkil etgan. 
Bu zavodning asosiy faoliyati xom ichimlik sut va
119
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ayrim sut mahsulotlarini ishlab chiqarishga qaratilgan 
edi.
1914-yilga kelib Rossiyada shunday zavodlardan 
oltitasi va sut mahsulotlari ishlab chiqarishga mos- 
lashgan zavodlardan yettitasi barpo etilganligi adabi- 
yotlardan ma’lum. So‘nggi yillarda Rossiyaning deyarli 
barcha yirik shaharlarida sut zavodlari qurilganligi va 
ular sutni va mahsulotlarini qayta ishlab iste’molchilar 
talabini deyarli to‘la qondirishda o ‘z faolligini davom 
ettirmoqdalar.
Sut zavodlarida qayta ishlanib chiqariladigan sut 
ishlov berish uslubi, yog‘lik darajasi, yog‘sizlantirilgan 
sut qoldig‘i va qadoqlash usuliga qarab turlicha bo‘ladi. 
Jumladan, ular pasterlangan, sterillangan va sut yog‘i 
ishlab chiqarishga moslashtirilgan bo‘ladi. Sut sotish 
korxonalariga turli xil kichik idishlar (0,25; 0,5 va 1 kg 
li paket, shisha bankalar va h.k.)ga solinib, shuningdek, 
sistema, flyag kabi idishlarda sotuvga hamda barcha 
iste'molchilarga chiqariladi.