Mahsulotlarni hayot aylanish bosqichlarida metrologik ta'minlashning iqtisodiy samaradorligi

NAZORAT SAVOLLARI

• 
  1. Metrologiya xizmatining o'z-o'zini ta'minlash faoliyati qanday vazifalardan iborat?
  
• 
  2. MS samaradorligining asosiy mezoni nima?
  
• 
  3. Korxonada MS rivojlanishining iqtisodiy manbai nima?
  
• 
  4. Korxona ishlab chiqarish mahsulotlarini sotishdan tushgan yillik tushumga MS faoliyatining omillari nimalardan iborat?
  
• 
  5. MS faoliyatining taxminiy iqtisodiy samaradorligi qanday aniqlanadi?
  

ISHLAB CHIQARISH SAMARALILIGINI ORQALISHNING ASOSIY YO'nalishlari
Bozor munosabatlariga o'tish inson faoliyatining hal qiluvchi sohasi bo'lgan iqtisodiyotda chuqur siljishlarni talab qiladi. Ishlab chiqarishni intensivlashtirishga keskin burilish, har bir korxona, tashkilot, firma faoliyatini iqtisodiy o‘sishning sifat omillaridan to‘liq va ustuvor foydalanishga yo‘naltirish zarur. Barcha rivojlangan ishlab chiqarish kuchlari va ishlab chiqarish munosabatlari, yaxshi tashkil etilgan xo'jalik mexanizmi bilan yuqori tashkiliy va samarali iqtisodiyotga o'tishni ta'minlash kerak. Buning uchun zarur shart-sharoitlarni ko'p jihatdan bozor iqtisodiyoti yaratadi.
Ilmiy-texnika taraqqiyoti ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligini oshirish va uning yuqori samaradorligini ta'minlashning eng muhim omili bo'lib kelgan va shunday bo'lib qoladi. Yaqin vaqtgacha ilmiy-texnikaviy taraqqiyot asosan evolyutsion yo'l bilan bordi. Mavjud texnologiyalarni takomillashtirish, mavjud mashina va uskunalarni qisman modernizatsiya qilishga ustuvor ahamiyat berildi. Bunday chora-tadbirlar ma'lum, ammo unchalik katta bo'lmagan daromad keltirdi.
O'sha paytda yangi texnologiya bo'yicha printsipial jihatdan yangi chora-tadbirlar ishlab chiqish va amalga oshirish uchun rag'batlantirish etarli emas edi. Zamonaviy sharoitda ilmiy-texnikaviy taraqqiyot yuqori sur'atlarda rivojlanmoqda. Nanotexnologiyalar kabi tubdan yangi texnologiyalar paydo bo'ldi. Shu munosabat bilan inqilobiy sifat o'zgarishlari, tubdan yangi texnologiyalarga, keyingi avlodlar texnologiyasiga o'tish va iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini eng yangi texnologiyalar asosida tubdan qayta jihozlash zarur. mahalliy va jahon fan va texnikasi yutuqlari.
Ilmiy-texnik taraqqiyotning eng muhim yo'nalishlari quyidagilardir:

• 
  • ilg'or texnologiyalar — lazer, plazma, o'ta yuqori bosim va o'ta past haroratlar, impulsli yuklar va boshqalardan foydalanadigan texnologiyalarni keng o'zlashtirish;
  
• 
  • ishlab chiqarishni avtomatlashtirish - robototexnika, aylanma va aylanma-konveyer liniyalarini jadal rivojlantirish, moslashuvchan avtomatlashtirilgan ishlab chiqarish, yuqori mehnat unumdorligini ta'minlash;
  
• 
  • yangi turdagi metall buyumlar, plastmassalar, kompozitlar, metall kukunlari, keramika va boshqa ilg'or konstruktiv materiallarni yaratish va ulardan foydalanish;
  
• 
  • printsipial jihatdan yangi jismoniy effektlar va texnologiyalar asosida o'lchash va nazorat qilish vositalarini yaratish va joriy etish.
  

Bozor iqtisodiyotiga o'tish sharoitida, ayniqsa, dastlabki bosqichlarda ilmiy-texnikaviy va tashkiliy chora-tadbirlar juda muhim ahamiyatga ega.
Ilgari ko'pchilik korxonalar tomonidan majburiy soliqlar to'langanidan keyin olingan foydaning katta qismi iste'mol fondiga tushardi. Bu holatni normal deb hisoblash mumkin emas. Shubhasiz, bozor munosabatlari rivojlanishi bilan korxonalar kelgusida ishlab chiqarishni rivojlantirishga zarur e'tiborni qarata boshlaydi, zarur mablag'larni yangi texnika, ishlab chiqarishni yangilash, yangi mahsulotlarni o'zlashtirish va ishlab chiqarish, yangi vositalarni ishlab chiqarishga yo'naltiradi. ishlab chiqarishni o'lchash va nazorat qilish.
Bundan tashqari, olimlar, konstruktorlar, muhandislar va ishchilarning ijodiy faoliyati uchun tashkiliy shart-sharoitlarni, iqtisodiy va ijtimoiy motivlarni yaratish kerak. Texnika va texnologiyadagi tub o'zgarishlar, barchani, nafaqat texnik, balki tashkiliy, iqtisodiy va ijtimoiy omillarni ham safarbar etish mehnat unumdorligini sezilarli darajada oshirish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratadi. Eng yangi texnika va texnologiyani joriy etishni ta’minlash, mehnatni ilmiy tashkil etishning ilg‘or shakllarini ishlab chiqarishga keng tatbiq etish, uning me’yorlarini takomillashtirish, ishlab chiqarish madaniyatini yuksaltirish, tartib va intizomni iqtisodiy jihatdan mustahkamlashga erishish zarur. usullari va ishning barqarorligi.
Ishlab chiqarishni intensivlashtirish va samaradorligini oshirishning muhim omillaridan biri bu tejamkorlik usulidir. Resurslarni tejash yoqilg‘i, energiya, xom ashyo va materiallarga bo‘lgan ortib borayotgan talabni qondirishning hal qiluvchi manbaiga aylanishi kerak. Bu masalalarni hal etishda sanoat muhim o‘rin tutadi. Mamlakat iqtisodiyotini konstruktiv va boshqa materiallar, xomashyo va yoqilgʻi-energetika resurslaridan foydalanishda yuqori samaradorlikni taʼminlovchi mashinalar, uskunalar, oʻlchov va nazorat vositalarini yaratish va jihozlash, yuqori samarali kam chiqindi va energiya resurslarini yaratish va qoʻllash zarur. chiqindisiz texnologik jarayonlar.
Hozirgi vaqtda mahalliy ishlab chiqarish milliy daromad birligiga to'g'ri keladigan yoqilg'i, elektr energiyasi va materiallarni rivojlangan mamlakatlarga qaraganda ancha ko'p iste'mol qiladi. Bu esa katta hajmdagi ishlab chiqarish resurslari tanqisligiga olib keladi, bu esa xomashyo va yoqilgʻi-energetika bazasini koʻpaytirish uchun koʻproq mablagʻ ajratish zaruratini keltirib chiqaradi. Shu munosabat bilan mahalliy mashinasozlikni tubdan modernizatsiya qilish zarur. Bu mamlakatda ilmiy-texnikaviy taraqqiyotning hal qiluvchi shartidir.
Ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligini oshirish ko'p jihatdan ishlab chiqarish fondlaridan oqilona foydalanishga bog'liq. Ishlab chiqarish salohiyatidan jadal foydalanish, ishlab chiqarish ritmini ta’minlash, asbob-uskunalardan maksimal darajada foydalanishga erishish, uning smenalarini sezilarli darajada oshirish va shu asosda har bir uskunadan, har bir kvadratdan mahsulot olishni ko‘paytirish zarur. metr ishlab chiqarish maydoni.
Ishlab chiqarishni intensivlashtirish va uning samaradorligini oshirish omillaridan biri iqtisodiyot strukturasini takomillashtirishdir. Ilmiy-texnika taraqqiyotini ta’minlovchi tarmoqlarni jadal sur’atlarda rivojlantirish zarur.
Kapital qo'yilmalarning samaradorligini oshirish asosan to'g'ri investitsiya siyosati hisobiga amalga oshirilishi kerak. Shu bilan birga, fan-texnika taraqqiyotining ijtimoiy ehtiyojlarini qondiradigan sanoat tarmoqlari foydasiga mablag'larni qayta taqsimlash asosiy vazifalardan biridir. Mablag'larning ortib borayotgan ulushi yangilarini qurishga emas, balki mavjud korxonalarni texnik jihatdan qayta jihozlash va rekonstruksiya qilishga yo'naltirilishi kerak.
Iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida ilmiy-texnika taraqqiyotining asosi bo'lgan mashinasozlik jadal rivojlanishi kerak. Shu bilan birga, stanoksozlik, elektrotexnika sanoati, mikroelektronika, asbobsozlik, informatika sanoatiga ustuvorlik berilishi kerak.
Ishlab chiqarish samaradorligini oshirishda tashkiliy-iqtisodiy omillar, jumladan, boshqaruv muhim o‘rinni egallaydi. Ularning roli ayniqsa ishlab chiqarish ko'lamining o'sishi va iqtisodiy aloqalarning murakkablashishi bilan ortadi. Bu, birinchi navbatda, ishlab chiqarishni tashkil etishning oqilona shakllarini - konsentratsiya, ixtisoslashtirish, kooperatsiya va kombinatsiyani rivojlantirish va takomillashtirishdir.
Iqtisodiy samaradorlikni kuchaytirishda yaratilgan va ishlab chiqarilayotgan mahsulot sifati alohida o‘rin tutadi.
Muayyan mahsulot yoki muayyan metrologiya xizmati faoliyatini metrologik ta'minlashning iqtisodiy samaradorligini baholashda umuman ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning asosiy yo'nalishlarini yodda tutish kerak.
ADABIYOT