ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА
МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
«
Машинасозлик техналогияси»
факультети
«Кимё»
ФАНИДАН
МАВЗУ:
Экстракция. Сирт фаол моддалар. Абсорция
БАЖАРДИ:
МТМИЧА 1кр Н. АБдуманнопова
ТЕКШИРДИ:
К.Сайдалиев
АНДИЖОН
EKSTRAKSIYA.SIRT FAOL MODDALAR.ABSORBSIYA.ABSORBSION
MUVOZANAT.GETEROGEN DISPERS SISTEMALAR
Режа
1.
Absorbsiyaning moddiy balansi
2.Absorberlarning tuzilishi,absorbsion muvozanat.
3. Geterogen dispers sistemalar
Absorbsiyaning moddiy balansi
Fazalar sarfini qurilmaning balandligi bo’yicha o’zgarmas deb va yutilayotgan
gazning miqdorini nisbiy mol konsentratsiyasida qabul qilamiz. Moddiy balans
tenglamasini chiqarish uchun absorbsiya jarayonidagi asosiy kattaliklarni
quyidagicha belgilaymiz: G — inert gazning sarfi, kmol/s; Y
b
va Y
0
— gaz
aralashmasidagi absorbtivning dastlabki va oxirgi konsentratsiyasi, kmol/kmol
inert gazga nisbatan; L — absorbentning sarfi, kmol/s; x
b
va x
0
— absorbentning
konsentratsiyasi, kmol/kmol. Bu holda moddiy balansning tenglamasi quyidagicha
bo’ladi:
б
б
x
x
L
Y
Y
G
0
0
(25.3)
Bu tenglamadan absorbentning sarfi:
б
x
x
Y
Y
G
L
0
0
(25.4)
Uning solishtirma sarfi esa kmol/kmol inert gazga nisbatan:
б
б
x
x
Y
Y
G
L
l
0
0
(25.5)
Bu tenglamani quyidagicha yozish mumkin:
б
б
x
x
l
Y
Y
0
0
(25.6)
Agar gaz fazasidagi tegishli komponent to’la yutilgan paytda Y
0
= 0, yutilgan
komponentning miqdori esa GY
b
ni tashkil etadi. Haqiqiy yutilgan modda
miqdorini to’la yutilish paytidagi modda miqdoriga nisbati ajratib olish darajasi
deb ataladi:
б
б
б
б
Y
Y
Y
GY
Y
Y
G
0
0
(25.7)
Ish chizig`ini chizish uchun fazalarning absorberga kirishdagi (Y
b
x
b
) va undan
chiqishdagi tarkiblarini (Y
0
, x
0
) bilish kerak. Biroq odatda gaz va suyuqlikning
dastlabki tarkiblari (Y
b
x
b
) va ajratib olish darajasi be-rilgan bo’ladi. So’ngra
Y
0
ning qiymati aniqlanadi. Shunday qilib A nuqtasining o’rni belgilanadi (25.2-
rasm). Ish chizig`i AK ning holati, ya’ni K nuqta muvozanat chizig`ida joylashgan
paytda, absorbentning sarfi minimal qiymatga ega bo’ladi:
б
б
x
x
Y
Y
G
L
*
0
0
m in
(25.8)
25.2-rasm. Absorbsiya jarayonining ish va muvozanat chiziqlari:
1 — absorbentning sarfi Z, bo’lgandagi ish chizig`i;
2 — absorbentningsarfi L
min
bo’lgandagi ish chizig`i; 3 — muvozanat chizig`i
Y*=f(x).
Absorbentning sarfi minimal bo’lganda ish chizig`ining muvozanat chiziq bilan
kesishgan nuqtasi K da jarayonning harakatlantiruvchi kuchi nolga teng bo’ladi.
Absorbsiya
tezligi. Absorbsiya jarayonining sxemasi 25.3-rasmda ko’rsatilgan.
Suyuq faza A oqimning asosiy massasi (yoki markazi) va yupqa chegara
qatlamdan iborat bo’ladi. Gaz fazasi B esa suyuq chegara qatlamga tegib turgan
yupqa chegara qatlamiga ega.
25.3-rasm. Absorbsiya jarayonining sxemasi.
Ushbu chegara qatlamlarda yutilayotgan komponent faqat diffuziya ta’sirida
tarqaladi. Shunday qilib, modda o’tkazishga to’sqinlik qiladigan hamma
qarshiliklar yupqa chegara qatlamlarda yig`ilgan bo’ladi.
Suyuq chegara qatlamdagi modda o’tkazishga bo’lgan qarshilikni
c
1
gaz chegara
qatlamdagi qarshilikni esa
г
1
bilan belgilab, quyidagi tenglamalarga erishamiz:
с
г
y
m
K
1
1
1
(25.9)
г
с
x
m
K
1
1
1
(25.10)
Bu yerda
г
— gaz fazasidagi modda berish koeffitsienti;
с
— suyuq fazadagi
modda berish koeffitsienti; m — muvozanat chizig`i qiyalik burchagining tangensi
(yoki proporsionallik koeffitsienti).
Modda berish koeffitsientlarining qiymatlari suyuqlik va gaz fazalari o’rtasida
kontakt hosil qilish usuliga, gaz va suyuqlikning fizik xossalariga va ularning
harakat tezliklariga bog`liq. Modda berish koeffitsientlarining miqdori kriterial va
empirik tenglamalar yordamida topiladi.
Dostları ilə paylaş: |