Makroiqtisodiy muvozanatlilikning mohiyati va unga erishish yo‘llari Reja

5. Davlatlararo mutanosibliklar. Bu mutanosiblikni ikki holat taqozo qiladi. 
Birinchidan, dunyoning ko'pchshshk mamlakatlari xalqaro mehnat taqsimoti orqali 
bir-biri bilan bog'langan, ikkinchidan, bu bog'liqlik orqali milliy ishlab 
chiqarishning bir qismi chet elliklar tomonidan xarid qilinadi yoki milliy ishlab 
chiqaruvchilar o'ch iste'molining bir qismiga chetdan keltirilgan mahsulotlar 
hisobiga qondiradi. Bu bog'liklik qanchalik katta bo'lsa, sof eksport xajmi orqali 
makroiqtisodiy muvozanatlikka shunchalik kuchli ta'sir ko'rsatadi. 
Qarab chiqilgan mutanosibliklarga erishish orqali milliy ishlab chiqarishning 
muvozanatli rivojini ta'minlab borishdan quyidagilar ko'zda tutiladi: 
• Mamlakatda mavjud bo'lgan iqtisodiy resurslardal samarali foydalangai 
holda jamiyatning ehtiyojlarini to'laroq qondirib borish. 
• To'la bandlikka erishish, ya'ni mehiat qilishga layoqatli bo'lgan va ishlashni 
xohlaganlarni to'liq va samarali ish bilan ta'minlash. 
• Narx-navoning nisbiy barqarorligiga erishish va uni infilyatsiya ta'siridan 
xoli qilish. 
• Iqtisodiyotning bir maromda o'sib borishini yetarli darajada investitsiya 

---

bilan ta'minlash va muomaladagi pul massasiga bog'lab borish. 
• Eksport va importni muvofiqlashtirish asosida tashqi savdo balansining 
faolligiga erishish. 
Bu maqsadlar faqatgina ularga intilish bo'lib, bunga erishish muqarrar 
ekanligini bildirmaydi. Chunki mutloq muvozanatga erishish mumkin emas, u 
buzilib va qaytadan tiklanib turishi orqali iqtisodiy o'sish notekis boradi. 
3-§ Makroiqtisodiy beqarorlik va iqtisodiyotning siklligi.
Iqtisodiy iiqirozlar 
Har qanday mamlakat, shu jumladan industrial rivojlangan mamlakatlar ham 
iqtisodiy o'sishga, hamda to'liq bandlik va narxlarning barqaror darajasiga erishishga 
harakat qiladi, ammo uzoq muddatli iqtisodiy o'sish bir tekis va uzluksiz bormaydi, 
u iqtisodiy beqarorlik davrlari bilan uzilib turadi. Iqtisodiy o'sish ketidan doimo 
tanazzul kelib turadi. Vaqti-vaqti bilan obyektiv qonunlarning o'zgartirib 
bo'lmaydigan ta'siri ostida takror ishlab chiqarish harakatida uzilishlar paydo bo'ladi 
va bu uzilish iqtisodiyot nomutanosibliklarining keskin shaklda namoyon bo'lishidir.