Maktabgacha pedag

Davlat talablarining tamoyillari:

• 
  bolaning noyobligi;
  

² Ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishida qo'yiladigan davlat talablari. - T_v 2018.


79

• 
  "Men" konsepsiyasi va shaxsiy ta'limini yaratishda bola­ning faol roli;
  
• 
  bolaning huquqlarini himoya qilish va ta’minlashning muhimligi;
  
• 
  bola ta'limi va rivojlanishida kattalarning asosiy roli;
  
• 
  bolalar rivojlanishida individual farqlanishlar mavjudligi sababli, har bir bolaga moslashuvchan bo'lib, individual varia- tivlik asosida yondashuv.
  

Davlat talablarida quyidagi asosiy tushunchalar:

• 
  Maktabgacha ta'lim - maktabgacha yoshdagi bolalar qizi- qishlari.
  
• 
  Individual ruhiy va jismoniy xususiyatlari, ma’naviy ehtiyojlarini inobatga olgan holda hamda bolada ma’naviy me'yorlarning shakllanishi, hayotiy ijtimoiy tajriba egalla- nishini ko'zda tutgan har tomonlama rivojlantirishga qaratil- gan yaxlit jarayon:
  
• 
  rivojlanish inson tanasi tuzilishi, ruhiyati va xulqida bio- logik jarayonlar hamda atrof-muhit ta’sirida ro'y beradigan o'zgarishlar:
  
• 
  rivojlanish sohasi - bola rivojlanishidagi aniq bir yo'nalishlar: kichik soha - sohaning kichik guruhlari. Asosiy so- halarni kichik sohasi rivojlanishning ma'lum bir tomonlarini o'z ichiga qamrab oladi va ularning aniq bir yo'nalishini ko'rsatib beradi;
  
• 
  kutilayotgan natija bolalardagi bilim, ko'nikma va malaka­lar ko'rsatkichi;
  
• 
  bola kompetensisi - ma'lum bir yosh davriga xos bolgan vazifalarni maqsadli bajarish uchun yetarli bo'lgan bolaning bi- limi, ko'nikmasi va malakalar! hamda qadriyatlari:
  
• 
  integratsiya - bola ta’limi va rivojlanishidagi mazmun tarkibiy qismlari o'rtasidagi bog'liqlik:
  
• 
  inklyuziv ta’lim - bolalarning alohida ta’lim ehtiyojlari va individual imkoniyatlarini inobatga olgan holda ta’lim va tarbi­ya olinishini teng ta'minlovchi jarayon;
  

80

• 
  "Men” konsepsiyasi bolaning o'zi haqidagi anglangan tasavvurlari tizimi, uni refleksiv faoliyatining bir qismi;
  
• 
  refleksiv faoliyat - bolada o'z tushunchalari va xatti-ha- rakatlarini anglash va mustaqil tahlil qilishi asosida xulosalar shakllanishi jarayoni.
  

Davlat talablari tug'ilgandan 7 yoshgacha boigan bolalar- ning beshta asosiy rivojlanish sohalariga bo'lingan. Har bir ri­vojlanish sohasi o'z o'rnida kichik sohalarga bo'lingan bo'lib, ular har bir yosh guruhiga mos bir nechta talablardan va kuti- layotgan rivojlanish ko'rsatkichlaridan iborat.

• 
  jismoniy rivojlanish va sog'lom turmush tarzining shakl­lanishi;
  
• 
  ijtimoiy-hissiy rivojlanish;
  
• 
  nutq, muloqot, o'qish va yozish malakalari:
  
• 
  bilish jarayonining rivojlanishi;
  
• 
  ijodiy rivojlanish.
  

1. 
   "Jismoniy rivojlanish va sog'lom turmush tarzi- ning shakllanishi” sohasi quyidagi kichik sohachalarga boiinadi:
   

• 
  Yirik motorikani rivojlantirish;
  
• 
  Mayda motorikani rivojlantirish;
  
• 
  Sensomotorikani rivojlantirish;
  
• 
  Sog'lom turmush tarzi va xavfsizlik.
  
•